Nico Scheepmaker

Profiel

Achternaam: Scheepmaker
Roepnaam:Nico
Geboren: 13-11-1930
Te: Amsterdam

Het feit dat ik in Holland ben geboren
en bovendien precies in Amsterdam
bewijst toch wel dat ik ben uitverkoren:
ik kreeg de hamvraag en ik won de ham.
(uit: Hopper's Holland)

Overleden: 05-04-1990
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en):

• In het 'Hollands Weekblad', later 'Hollands Maandblad' schreef hij een column onder het pseudoniem S.
• Nico Scheepmaker had negen jaar lang (1966-1975) een column in de Volkskrant onder het pseudoniem 'Hopper".
• Later had hij een column voor de bladen van de G.D.P. onder de titel 'Trijfel'. Trijfel was dus in feite geen pseudoniem, maar de titel van de column.
• In 'Vrij Nederland' gebruikte hij het pseudoniem N.S.
• In 'Het Parool' gebruikte hij het pseudoniem Peter de Groot.
• Onder het pseudoniem Ivo Vettewinkel had hij een gesproken column voor Veronica-radio.
• Andere door hem gepruikte pseudoniemen: Karel Kip, Charles Poel, Nico van Rein, Sch-r, Stopper en Nico Willstein.

Mijn eerste publicaties waren gedichten.
Eerst nog onder een pseudoniempje, want je weet het maar nooit.
Nico Wilstein, dat hield verband met een vriendin die ik toen had,
een soort verbasterde achternaam.
Je was romantisch nietwaar.
(Nico Scheepmaker, Parool, 01-12-1973)

Werk

Poëzie

• Poëtisch fietsen (1955)
• De kip van Egypte (1957)
• Hopper's Holland (1973)
• Vinger in de hoed (met Jan Kal e.a.) (1976)
• Het rijmt, dat scheelt (1987)
• De gedichten (bezorgd door Ivo de Wijs) (1991)

Proza

• Hollands kwartier (artikelen uit 'Hollands Maandblad') (1966)
• ABE, hot story van een voetballerina (strip met Theo van den Boogaard) (1973)
• De paus? Daar krijg ik een kind van (1975)
• Het jonge vadersboek (1977)
• Eén kolom (Trijfels) (1978)
• Het Zweedse wittebrood (1979)
• Trijfel (1981)
• Lik op stuk (teksten bij cartoons van Jan Sanders) (1982)
• Cruijff, Hendrikus Johannes, fenomeen 1947-1984 (uitgebreide herdruk, 1984)
• Het bolletje van IBM (1987)
• Aapje, aapje, aapje, olifante, aapje. Het jonge vadersboek 2 (1987)
• Een stukje taalgebeuren dus (jaarwisselingsgeschenk Van Dale) (1987)
• Het nieuwe jonge vadersboek (heruitgave van Aapje, aapje...) (1988)
• Rembrandt heeft nooit gevoetbald. Voetbalverhalen (1989)
• De Brazilianen van Europa (over het Nederlands elftal)
• Hare Majesteit (1991)
• Over alles (samengesteld door Tim Krabbé) (1991)
• Het grote jonge vadersboek (Het jonge vadersboek/Het nieuwe jonge vadersboek) (1993)
• Voor Oranje trillen al mijn snaren. Markante beschouwingen over het Nederlands elftal (columns) (1994)
• Trijfels (samengesteld door Hans Heesen en Harry Jansen) (2006)

Voor kinderen

• Kinderen van de Schotse Hooglanden (1960)
• Kinderen van Kaapstad (1960)

Eerste druk, 1977	Tiende druk, 1988

Brieven

• 7 brieven aan Nico Scheepmaker in 'Bleib gesund! Brieven' van Heere Heeresma (2015)

Toneel

• Ganzeborden (met anderen) (1967)

Overige non-fictie

• Brochure over Nederland voor een industrietentoonstelling in Mexico (1952)
• Het kind en z'n sport (1968)
• Cruijff, Hendrikus Johannes, fenomeen (1972)
• Nederland Toen en Nu (teksten bij foto's van B.F. Eilers en Con Mönnich) (1976)
• Vrijheid van drukpers (1976)
• Het krankzinnige kwartiertje (vijftig jaar sportjournalistiek) (1978)
• Het meest bekeken programma: 25 jaar NOS-journaal (1981)
• Spectrum jeugd encyclopedie, deel 8: Sport (1982)
• Het smoezenboek (1982)
• Spel om de bal: over tradities en rituelen, spelers en supporters in de fascinerende wereld van het voetbal (met Desmond Morris) (1982)
• Een eeuw wijzer 1883-1983: 100 jaar Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (met Dick Schaap) (1983)
• Het grote getallenboek (met John Grant) (1984)
• Ach(t) vader, niet meer (over drankmisbruikbestrijding) (1985)
• De Paus in Nederland, 11 t/m 15 mei 1985 (1985)
• Kan weg! (toespraak) (1986)
• Theo Koomen, een leven in woord en beeld (1986)
• Een sigaar bestaat uit tabak (voor La Paz) (1988)
• Maar mooi! Beschouwingen over poëzie (samengesteld en ingeleid door Jaap Bakker) (1992)
• Ik hield zo van Carmiggelt (bibliofiel, 100 ex.) (1992)
• Ajax en de kunst van het voetballen (1993)

Vertalingen/bewerkingen

• Vladimir Doedintsev, Niet bij brood alleen (1957)
• F.M. Dostojevski, De speler (1957)
• Vera Panova, Het wereldje van Serkozja (1958)
• Boris Pasternak, Doker Zjivago, deel 1 (1958)
• Boris Pasternak, Doker Zjivago, deel 2 (1959)
• Pavel Nilin, Kameraad Venka (1960)
• Maxim Gorki, De politie-spion (1960)
• Grigory Baklanow, Een voetbreed aarde (1961)
• Paul Berna, Spanning rond tankstation 'De ekster' (1964)
• Maxim Gorki, Het leven van een nutteloos mens (heruitgave van 'De politie-spion') (1984)
• Nico Scheepmaker vertaalde vijf verzen van Boris Pasternak. Ze werden gezongen door de Vlaamse zangeres Mary Porcelein.
• F.M. Dostojevski, De gokker (heruitgave van 'De speler') (2008)

Nico Scheepmaker schreef een voorwoord voor

• Bert van der Veer, Grepen uit een kwart eeuw TV in Nederland of: 7781 mooie avonden (1976)
• Liesbeth Hendrikse e.a., Miesje Bouwman, Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders (1977)
• Inez van Eijk, Ik zeg maar zo ik zeg maar niks (1978)
• Ik ben namelijk een held. Sportverhalen uit de Nederlandse letteren (1978)
• C.J. Aarts en Mizzi van der Pluijm, Verboden boeken: verboden door pausen en dictators, puriteinen en boekenhaters (1989)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Nico Scheepmaker publiceerde in 'De Vijfling', de schoolkrant van zijn HBS.
• In Harderwijk werkte hij - tijdens zijn diensttijd - mee aan 'Wandkrant'.
• Zijn eerste gepubliceerde gedichten stonden in 'De Nieuwe Stem'.
• In 1951 werden stukken van hem geplaatst in 'Sportnieuws'.
• In 1952 stuurde hij gedichten (onder het pseudoniem Nico van Rein) naar Vrij Nederland. Ze werden door Hendrik de Vries (positief) besproken.
• In 'De Groene' publiceerde Scheepmaker limericks onder het pseudoniem Karel Kip.
• Nico Scheepmaker publiceerde in 1957 zijn eerste column in 'Sport & Sportwereld'.
• In het 'Hollands Weekblad', later 'Hollands Maandblad' schreef hij een column onder het pseudoniem S.
• Nico Scheepmaker besprak boeken en televisie-programma's voor het 'Utrechts Nieuwsblad'.
• Begin zestiger jaren had een een column in het 'Algemeen Handelsblad' onder het pseudoniem S.
• Nico Scheepmaker had negen jaar (1966-1975) een column in de Volkskrant onder het pseudoniem 'Hopper". In deze maandagochtencolumn schreef hij over literaire en taalkundige onderwerpen.
• Later had hij een column voor de bladen van de G.D.P. onder de titel 'Trijfel' (1975-1990). Voor de G.D.P. gebruikte hij ook het pseudoniem Stopper.
• Nico Scheepmaker verzorgde een sportrubriek voor 'Vrij Nederland' onder het pseudoniem N.S. Hij schreef in "Vrij Nederland' over televisie onder het pseudoniem Sch.r.
• In 'Bzzlletin' had hij een column, waarin hij reageerde op de column van Tim Krabbé (en andersom).
• Nico Scheepmaker publiceerde ook in 'Propria cures', 'Sportief', 'Het Parool', 'De Gids', 'Voetbal International', 'Avenue', 'Schipholland', 'Playboy', 'Panorama', 'Weerklank', 'Actu-Rail', 'AVRO-Televizier', 'Barbarber', 'Delta', 'Gard Sivik', 'De NCRV-gids', 'Optima', 'Podium', 'Reflector', 'Skoop', 'Studio', De Tweede Ronde', 'De Tijd', 'Het Vrije Volk', enz., enz.

Televisie/radio

• Onder het pseudoniem Ivo Vettewinkel had hij een gesproken column voor Veronica-radio.
• Nico Scheepmaker leverde enkele teksten voor 'Zo is het toevallig ook nog 'ns een keer'.
• Nico Scheepmaker was van 1966 tot 1969 redacteur van 'Mies-en-scène' (tv)
• Nico scheepkamer had een gesproken column in het programma 'Met het oog op morgen' (NOS-radio, v.a. 1987)
• Nico scheepkamer had een gesproken column in het programma 'Eigenaardig' (RVU-tv, 1989)
• Nico Scheepmaker werkte mee aan het televisie-taal-programma 'Voorheen van de rug af gezien' (AVRO, 1991)

Over Nico Scheepmaker (Zonder een schijn van volledigheid)

• Jan Arends heeft in zijn bundel 'Lunchpauzegedichten' (1974) een gedicht aan Nico Scheepmaker opgedragen: Voor Nico Scheepmaker (blz. 27)
• 1 gedicht: 'Nico Scheepmaker (1930)' in 'Waarom ik geen Neerlandistiek studeer. Schrijverssonnetten' van Jan Kal (1980)
• Theodor Holman, 'Vadermoord op Piet Grijs, Jan Blokker, Gerrit Komrij, Boudewijn Büch, Wim de Bie, Herman Zeevoerder (alias Gerard Reve), Nico Scheepmaker, Tamar, Journaille, Adriaan van Dis, Kees van Kooten, Karel van het Reve en anderen' (1986)
• 1 hoofdstuk: 'Nico Scheepmaker' in 'Het literair pseudoniemenboek' van Wim Hazeu (1987)
• Een interview met Nico Scheepmaker in 'Het leven bij 30 jaar. Gesprekken met bekende Nederlanders' (1990)
• 1 herinnering aan Nico Scheepmaker in 'Buddingh' van A tot Z: ontmoetingen met Nederlandse en Vlaamse letterkundigen', verzameld door Ares Koopman (1990)
• Een zkv: 'Toeteren' in 'Wapenbroeders' van A.L. Snijders (2013)
• Een zkvL 'Noorse oppas' in 'Doelloos kijken' van A.L. Snijders (2019)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Aan Nico Scheepmaker werd Bulkboek 5 gewijd, met als titel: 'Over alles' (1973), samengesteld door Tim Krabbé.
• Tim Krabbé maakte ook het manuscript voor een Bulkboek: Nico Scheepmaker, Over sport (1972). Het werd nooit uitgegeven.
• 1 jeugdfoto (2 jaar) in: 'Zoals ze waren.... Miesje Bouwman Jantje Wolkers en nog 179 zeldzame jeugdfoto's van beroemde (en beruchte) Nederlanders' (z.j.). Nico Scheepmaker schreef ook de inleiding voor dit boek.
• Het gedicht 'Sober leven' van Nico Scheepmaker wordt op de lp 'Zing je moers taal' (boekenweek 1976) vertolkt door 'Drs. P'. Het gedicht werd speciaal voor de gelegenheid geschreven.
• Op de lp 'Dichter(s) in de groef' (1977) leest Nico Scheepmaker 13 gedichten voor.
• Jan Blaaser schreef een hoofdstukje 'Nico Scheefmaker' als parodie op de stijl van Scheepmaker in zijn boek 'Een muis in zee' (1980)
• Bulkboek 109 was o.a. aan Nico Scheepmaker gewijd, met als titel: 'Columnisten in de jaren zeventig' (1981)
• Nico Scheepmaker noemt in 'Het favoriete personage' (1983) Alice ut 'Alice in Wonderland' als zijn favoriete personage.
• Bij het woord 'droste-effect' geeft Van Dale aan dat het door Nico Scheepaker is bedacht.

Literaire prijzen

• Anne Frank-prijs 1958 voor 'De kip in Egypte'
• Cestoda-prijs 1974 wegens het moeiteloos beoefenen van de Nederlandse taal in al haar genres. De prijs blijkt een grap van Eelke de Jong, K. Schippers en Theun de Winter te zijn. Scheepmaker maakt er een echte prijs van, met zichzelf als jurylid. Van 1975 tot 1989 reikt hij de prijs uit, o.a. aan Gerrit Komrij, Hugo Brandt Corstius en Drs. P
• De Nieuwe Clercke-Pico Bello-prijs 1980
• Prijs voor de dagbladjournalistiek 1981 voor zijn Trijfel-column

Toen minister Brinkman weigerde de P.C. Hooft-prijs aan Hugo Brandt Corstius te geven ging Nico Scheepmaker via zijn Trijfel-column geld inzamelen voor een alternatieve prijs. Hij had al bijna ƒ 10.000 gulden bij elkaar toen Brandt Corstius liet weten hier niet aan mee te willen werken.

Behalve van de Cestoda-prijs vas Schepemaker lid van de jury voor:

• Laurens Janszoon Coster-prijs 1977.
• Anton Wachter-prijs 1977, 1979, 1981, 1984.
• Nederlands Film Festival 1982 (Voorzitter)

In 2005 werd de Nico Scheepmaker Beker in het leven geroepen. Een prijs voor het beste sportboek.

Werk van Nico Scheepmaker geciteerd in overlijdensberichten

Volkskrant, 16-12-1992

11-09-1995

Opmerkingen

• Nico Scheepmaker werd geboren in Amsterdam. Zijn vader was hier accountant.
• Nico Scheepmaker volgde de Eerste Vijfjarige HBS, aan de Keizersgracht in Amsterdam.
• In zijn jeugd beoefende Scheepmaker vele sporten in clubverband, o.a zwemmen, schoonspringen, voetballen, volleyballen, basketallen, tafeltennissen. Ook is hij eind jaren vijftig voetbalscheidsrechter geweest.
• Tijdens zijn diensttijd - bij de Militaire Inlichtingen Dienst in Harderwijk - leerde hij Russisch.
• Na zijn diensttijd studeerde hij MO- Slavisitiek aan de universiteit, met als bijvak Servo-Kroatisch.
• Nico Scheepmaker correspondeerde in sonnetvorm met Jan Kal .
• Nico Scheepmaker trouwde in 1973 met Anne van den Heuvel (culinair journaliste), die hij in 1963 had leren kennen.
• Zijn kregen twee dochters: Sara (1975) en Janna (1978).
• Nico Scheepmaker heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de column in Nederland.
• Nico Scheepmaker woonde in Broek in Waterland.
• Nico Scheepmaker was (ook) bekend vanwege de vele citaten en opsommingen in zijn columns.
• Nico Scheepmaker kreeg tijdens een partijtje tennis een hartaanval. Hij overleed enkele uren later in het Boven-IJ-ziekenhuis in Amsterdam.
• Hij werd op 09-04-1990 begraven op de begraafplaats aan het Roomeinde 43 in Broek in Waterland (graf 6).

Adresstempeltje van Nico Scheepmaker in een boek dat (dus) blijkbaar ooit in zijn bibliotheek stond: 'Ik rook een vredespijp' van Paul Snoek (1957).

Anderen over Nico Scheepmaker

• Ik ken het type; iemand zou er eens een roman, of niet al te kort verhaal over moeten schrijven. Brian Glanville zou het kunnen. En Nico Scheepmaker, als hij niet zo donders lui was. (C. Buddingh', En in een mum is het avond, blz. 52, 03-08-1972)
• Deze journalistieke duizendpoot, de vliegende kiep in het vaderlandse columnistenelftal, de schrijfmachine, zoals hij op de redactie van deze krant zou worden genoemd, de ook met gezag over Oost-Europa schrijvende Scheepmaker, waarvan hij, als slavist, het een en ander goed kan volgen. Hij schrijft een aardig stukje, en dat kan men nalezen in zijn laatste boek. (Ferd. Rondagh, Volkskrant, 12-07-1975)
• N. SCHEEPMAKER, woordgolver, anagrammist en Opperlandicus in algemene dienst. (Battus,Opperlandse taal- & letterkunde, blz. 200).
• Nico Scheepmaker schreef een heel soepel, envoudig proza, het leek steeds alsof je het zelf had kunnen schrijven maar dat was juist de kunst. Het had altijd een toon, het tintelende scheepmakeriaans. (Martin Ros, HN, 14-04-1990)
• In de ongeveer vijfendertig jaar van zijn carrière als publicist heeft Scheepmaker naar schatting zestien miljoen woorden geschreven; een jaar lang een roman per dag. De gigantische omvang van zijn oeuvre zegt niets over de kwaliteit ervan, maar is toch de kern van zijn schrijverschap. Scheepmaker werd zijn leven lang beheerst door nieuwsgierigheid en schrijfdrift. (Tim Krabbé, Over alles, inleiding, blz. 11)
• Zijn gebrek aan angst voor het oppervlakkige was verfrissend en vernieuwend. Hij knipte tubes tandpasta doormidden om te onderzoeken hoe de rode strepen er ot het einde toe zo keurig in kwamen schreef in zijn Cruijff-boek een hoofdstuk van acht bladzijden over de vraag of het nu Cruijff of Cruyff was, en als het hem begon op te vallen dat in het asfalt bij stoplichten vaak ribbels zaten, belde hij stad en land af tot hij ontdekte dat dit een Probleem was waas de wegenbouw al jaren mee worstelde. (Tim Krabbé, Over alles, inleiding, blz. 14)
  
  

Handtekening nico Scheepmaker

Mijn favoriete citaat

Er zit iets in de lucht, ik weet niet wat,
misschien wel liefde of misschien wel lente.
Het leven kent zo vaak van die momenten
die moeilijk kunnen worden ingeschat.
(Nico Scheepmaker, z.t., Meulenhoffs Dagkalender Nederlandse poëzie 1993, 7 april)

Naar een overzicht van citaten van Nico Scheepmaker

Bronnen o.a.

• Zing je moers taal (1976)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Over alles (1991)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Encarta '98 (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
• Hans Heesen e.a., Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (oktober 2018)