Achternaam: de Schoolmeester

Geboren: 12-03-1808

Te: Rotterdam

Overleden: 27-01-1858

Te: Londen

Pseudoniem(en): De schoolmeester was het pseudoniem van Gerrit van de Linde Jz.

Werk:

Poëzie:

• Proeve van dichterlijke vlugt. Fragment van een uitgebreider dichtstuk, getiteld Apollo (1830)
• Barend de Schutter, krijgsromance uit den ouden tijd (1830)
• Gedichten van den Schoolmeester (gebundeld door Jacob van Lennep) (1859)
• Keuze uit de gedichten van de Schoolmeester (door F.K.H. Kossmann) (1959)
• Knittelverzen (door Rob Nieuwenhuys) (1973)

Brieven:

• 4 brieven van G. van der Linde (De Schoolmeester) aan Mr. J. van Lennep in 'Het hart op de tong', samengesteld door Dr. W.Gs. Hellinga (1941)
• Brieven van De Schoolmeester aan Van Lennep uit de periode 22-12-1831 en 27-09-1834 werden gepubliceerd in 'De Revisor' juli 1975.
• De Schoolmeester, brieven, gedichten, tekeningen (1975)
• Waarde van Lennep. Brieven van De Schoolmeester (door M. Mathijsen) (1977)
• Schandaal in Leiden; brieven over de lotgevallen van de theologiestudent Gerrit van de Linde (door M. Mathijsen, H. Eijssens en D. Welsink) (1978)
• Marita Mathijsen, De brieven van De Schoolmeester (2 delen) (proefschrift) (1987)
• 1 brief van Gerrit van de Linde aan Jacob van Lennep in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)

Bloemlezingen:

'Gebloemleesd'

Poëzie:

• 2 gedichten' in 'Oud en nieuw', samengesteld door M. en L. Leopold (5e druk, 1908)
• 4 gedichten in 'Verzen', samengesteld door Dr. J. Aleida Nijland (1908)
• 2 gedichten in 'De bloeiende bongerd: Bloemlezing, een inleiding tot de literaire kunst' door W.C. Wittop Koning-Rengers Hora Siccama en Herman Poort (1e deel, 6e druk, 1931)
• 1 gedicht: 'De avondstond' in 'De dichter vertelt. Een bloemlezing vertellende en beschrijvende poëzie', door P.H. Muller (1937)
• 4 gedichten in 'Het boek voor de jeugd', samengesteld door Cor Bruijn, Arie Pleysier, Age Scheffer, Theo J. Thijssen en Piet Schuhmacher (1937)
• 1 gedicht: 'De Leeuw' in 'Margriet Groot Vakantieboek (7e deel)', (z.j.)
• 17 gedichten in 'Nederlandse nonsens op rijm' (z.j.)
• 6 gedichten in 'De speelse muze', bijeengebracht door Jaap Romijn (1952)
• 1 gedicht: 'De boterham en de goudzoeker' in 'De spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen 1100-1900', samengesteld door Victor E. van Vriesland (1955)
• 1 gedicht: 'Bij de geboorte van een kind' in 'Helaas! voor altijd zwijgt de cither. Een poëzie-album uit de 19de eeuw', samengelezen door Hanneke Dommisse (1958)
• 1 gedicht: 'De schipbreuk' in 'De Muze vertelt', bijeengebracht door J.C. Brandt Corstius en Han G. Hoekstra (1958)
• 1 gedicht: 'Apollo (fragment)', in 'De muze en het heelal', bijeengebracht door Guus Sötemann (1959)
• 7 gedichten in 'De wereld heeft twee aangezichten. Proza en poëzie van 1700 tot 1880', verzameld door R. Nieuwenhuys (1959)
• 1 gedicht: 'Eerste les in de geografie' in 'De Muze op school', Bijeengebracht door W. van Beusekom (1961)
• 2 gedichten in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
• Blijspelfragmenten: 'De koffijveiling' en 'Altijd in de contramine' in: 'Spectrum van de Nederlandse Letterkunde 14, Toneeldicht jokt somtijds, Blijspelen na 1700', samenstelling, inleiding en toelichting Dr. M.C.A. van der Heyden (1969)
• 1 gedicht: 'De dankbare zoon' in 'impressie en expressie 3', samengesteld door J. van der Schaar en H. Vogelesang (1973)
• 1 gedicht: 'Tweede brief aan Mina' in 'Liefdesgedichten', Bulkboek 69 (1977)
• 4 gedichten in 'Groot verzenboek voor al wie jong van hart is', samengesteld door Karel Jonckheere (1978)
• 1 gedicht: 'Aan de Leidsche professoren' in bulkboek nr. 92 'Studentenhaver' (1979)
• 10 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
• 2 gedichten in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 1 gedicht: 'Op het ontvangen van nieuwen haring' in 'Meulenhoffs dagkalender Nederlandse poëzie 1985', samengesteld door Hans Warren (1984)
• 21 gedichten in 'Droggen zijn bedroom. Nederlandse nonsenspoëzie uit de 19de en 20ste eeuw', samengesteld en ingeleid door Robert-Henk Zuidinga (1984)
• 1 gedicht: 'De hond' in 'Gelezen worden ze ontelbre malen. De bekendste gedichten uit de Nederlandse literatuur', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1986)
• 2 gedichten in 'Dichters over dichters', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1986)
• 1 gedicht: 'Grafschrift / Op genereuse jood' in 'Het geld dat spant de Kroon', bijeengebracht door Gerrit Komrij (1987)
• 1 gedicht: 'De leeuw' in Grote poëziebloemlezing 'Mij liet je leven', samenstelling Aldert Walrecht (1987)
• 10 gedichten in 'Hier ligt Poot Hij is dood', samengesteld door Robert-Henk Zuidinga (1990)
• 1 gedicht: 'Brief uit Engeland' in 'Op een pad van briefpapier. Brieven in de poëzie', samenstelling Ernst van Altena (1993)
• 3 gedichten in 'Domweg gelukkig in de Dapperstraat', samengesteld door C.J. Aarts en M.C. van Etten (1994)
• Een parodie op 'De kinderliefde' van Hieronymus van Alphen in 'Ik ben geboren in Apeldoorn. Groot parodieënboek' (samenstelling Rody Chamuleau en J.A. Dautzenberg) (1994)
• 1 gedicht: 'Proeve van dichterlijke waarnemingen' in 'Dichten over dichten. Bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 19de & 20ste eeuw, samengesteld door Atte Jongstra en Arjan Peters (1994)
• 1 gedicht: 'Vélocipède' in 'Inkt & Bits. Over literatuur en technologie', Bulkboek 243 (1996)
• 1 gedicht: 'De hond' in 'De mooiste gedichten uit de oude doos', samenstelling Greet Bauweleers (1997)
• 1 gedicht: 'Grafschrift' in 'Gestampte mensjes. Vrolijke gedichten voor jong en oud', samengesteld door Nanda Jansen-Meijnen en Martine Kremers (1998)
• 3 gedichten in 'De ballade van Arie Hop en andere lichte verzen', samengesteld door Ludo Meyvis en Bob Stouthuysen (2000)
• 'Grafschriften. Op Poot' in 'Het lichte gedicht. De grappigste en gekste gedichten van Nederland en Vlaanderen' (2002)
• 2 gedichten in 'Lang leve de dood. Een bloemlezing in honderd en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (2003)
• 10 gedichten in 'Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten', verzameld door Gerrit Komrij (2004)
• 1 gedicht: 'Op Poot' in 'Het kleinste gedicht. De favoriete ultrakorte gedichten van Nederland en Vlaanderen', samengesteld doorToef Jaeger (2005)
• 3 gedichten in 'De Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten', samengesteld door Gerrit Komrij (2007)

Proza:

• 2 citaten in 'Andermans wijsheid', bijeengebracht door K. ter Laan (1961)
• 1 citaat in 'Spectrum citatenboek', samengesteld door C. Buddingh' (1967)
• 4 citaten in 'Groot Literair Citatenboek van Nederlandse en Vlaamse auteurs uit de 19e en 20e eeuw', samengesteld door Gerd de Ley (1981)
• 1 fragment: 'Leidse sleutels' in 'Het land der letteren', samengesteld door Adriaan van Dis en Tilly Hermans (1982)
• 3 citaten in 'Kosmos groot citatenboek' (1986)
• 1 verhaal: 'Dutch courage', in 'Een reservaat van pekelharingen', samengesteld door Onno Blom (1996)

Tijdschriften:

• Als student schreef Van de Linde parodistische verzen voor almanakken.
• Jacob van Lennep (een vriend van Van de Linde) nam vanaf 1851 gedichten van hem op in 'Holland', een door Van Lennep uitgegeven Almanak.

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Marita Mathijsen: 'Schandaal in Leiden' in 'De Revisor' (juli 1975)
• Marita Mathijsen, 'De bittere jaren van Gerrit van de Linde' in 'De Revisor' (september 1975)
• Marita Mathijsen, 'De Schoolmeester als schoolmeester' in 'De Revisor' (december 1975)
• Bzzlletin wijdde een nummer (maart 1979, nr. 64) aan De Schoolmeester, met als titel: 'Schandaal in Leiden'.
• 1 gedicht: 'Twee huldeblijken aan 'De Schoolmeester'' in 'In de lussen van de taal' van Theo van Baaren (1980)
• Kabaret Ivo de Wijs bracht in haar programma 'formule 2' het gedicht 'De waarheid' van De Schoolmeester als lied.
• Het gedicht 'De leeuw' van de Schoolmeester werd op de CD 'Van rijm tot rap', uitgegeven t.g.v. de kinderboekenweek 1998, gezongen door Joost Belinfante.
• Het Letterkundig museum publiceerde begin 2007 een top 100 van grootste dode schrijvers. Ook De Schoolmeester was in dit 'Pantheon' opgenomen. Vanaf 2008 besteedt het museum met een permanente expositie aandacht aan deze schrijvers.
• Tussen 8 maart en 3 april 2008 is er in de Centrale Bibliotheek in Rotterdam een tentoonstelling over Gerrit van de Linde.
• Een portret (olieverf op doek) van De Schoolmeester (maker ombekend, ca. 1832) in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Opmerkingen:

• Gerrit van de Linde was de zoon van een Rotterdamse koopman en makelaar.
• Toen Gerrit van de Linde vier jaar was overleed zijn moeder.
• Gerrit van de Linde ging in 1825 theologie studeren in Leiden.
• In 1830 stopte hij met deze studie. In het Regiment Jagers nam hij deel aan de Tiendaagse Veldtocht.
• Hij werd in 1834 gedwongen naar het buitenland te vertrekken door zijn schulden, een buitenechtelijk kind bij een Leidse muzikantendochter (Leentje Jasperse - het kind kreeg de naam Gerard) en een verhouding met de vrouw van een hoogleraar (Jeanne van der Boon Mesch).
• Hij ging naar Engeland en begon daar in 1835 een kostschool in Islington.
• In tegenstelling tot zijn leven in Nederland, was in Engeland niets op hem aan te merken. Zijn kostschool kenmerkte zich door moderne opvoedingsmethoden (geen lijfstraffen).
• Rond 1837 trouwde hij met Caroline Monteuuis. Zij kregen vier kinderen.
• In 1843 ging hij met zijn school naar Highgate (in de buurt van Londen). Deze kostschool was gevestigd in 'Cromwell House'. W.F. Hermans bezocht in 1979 dit huis en beschrijft dit bezoek in 'Het Parool, 20-01-79', gebundeld in 'Houten leeuwen en leeuwen van goud'. In dat laatste boek gaat hij ook in op de schandalen die Van de Linde dwongen naar Engeland te verhuizen.
• In 1849 bracht van de Linde voor het eerst weer een bezoek aan Nederland.
• In 1858 stierf hij aan bronchitis en longontsteking, opgelopen bij een begrafenis in een vochtige en koude kerk in de herfst van 1857.
• De Schoolmeester werd op 01-02-1858 begraven op het kerkhof van het stadsdeel Hornsey van Londen (nu deel van de borough Haringey). Het graf is ernstig vervallen, maar is er nog).
• Na zijn dood bracht Van Lennep 'Gedichten van den Schoolmeester' uit (1959). Het in de afdelingen 'Grafschriften' opgenomen "Hier ligt Poot, hij is dood" is door Van Lennep vermoedelijk ten onrechte aan De Schoolmeester toegeschreven.
• In Engeland ontstond het grootste deel van zijn humoristische 'knittelverzen' (= met opzet onbeholpen geschreven verzen). Gedeeltelijk onder invloed van 'the Ingoldsby Legends' die R.H. Barham tussen 1837 em 1847 publiceerde. Hoewel van de Linde lang in Engeland woonde, bleef hij het Nederlands goed beheersen.
• De zesde druk van 1872 van 'Gedichten van Den Schoolmeester' was voor het eerst met illustraties.

Anderen over De Schoolmeester:

• Hij behoort tot de grootheden van zeer klein kaliber en dat zijn vrijwel de enige grootheden die er in de Nederlandse literatuur worden aangetroffen. (W.F. Hermans, Houten leeuwen en leeuwen van goud, blz. 291, Een rechtzinige zondaar)
• We leren hem in deze brieven kennen met zijn zwaarmoedige verhalen, zijn scrabeuze verhalen, zijn sick jokes, zijn afkeer van revoluties en populisme (1848!) zijn gevoel voor eigenwaarde ondanks al de tochten naar Canossa die zijn 'weldoeners' hem lieten maken. (Gerrit Komrij, VN, 30-04-1977)
• Anderzijds verdient Van de Linde, als een van de weinige èchte romantici in onze letterkunde, het best onderhand eens uit de rommelhoek van de kinderkamer gehaald te worden, waar hij al zo'n eeuw rondslingert. (A. van Nimwegen, UN, 30-01-1979)
• Hij was maniakaal en onuitputtelijk in het vinden van steeds nieuwe rijmwoorden op eenzelfde rijmklank. (Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur, blz. 301)

Mijn favoriete citaat:

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van De Schoolmeester
• LJCoster - Levensbeschrijving + vrijwel alle gedichten

Bronnen o.a.:

• Houten leeuwen en leeuwen van goud, W.F. Hermans (1979)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Schrijvers van vroeger, C. Gerritsma (1995)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot (1997)
• Encarta '98 (1998)