Profiel
Achternaam: Biesheuvel
Roepnaam: Maarten
Voornamen: Jacobus Martinus Arend
Geboren: 23-05-1939
Te: Schiedam
Overleden: 30-07-2020
Pseudoniem(en): J.M.A. Biesheuvel schreef ook onder de naam Maarten Biesheuvel. Hij schreef in NRC Handelsblad van 19-12-1981 'De dagboekaantekeningen van het opperwezen', ondertekend met God in de serie 'Hollands Dagboek'. De gedichten in de bundel' Tussen mensen tussen dieren' (eerder gepubliceerd in 'Centrum') ondertekende hij met het pseudoniem D. Blijn. In zijn studietijd publiceerde hij onder eigen naam en onder pseudoniem in het 'Leids Universiteitsblad'.
Natuurlijk heb ik in mijn leven mijn angstbuien gehad,
honderden aanvallen waarvan mijn hart begon te slaan
met een snelheid van tweehonderd slagen per minuut,
ik ben ook genoeg krankzinnig geweest,
maar voor het overige is het leven toch een groot feest geweest.
(J.M.A. Biesheuvel, Schip in dok, in: 'Storm op zee', blz. 8)
Voor tweedehands boeken | Ook van J.M.A. Biesheuvel |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Tussen dieren, tussen mensen (handschriftposter, 100 ex.) (1974)
- Gedichten (1976)
- Tussen mensen tussen dieren (1983)
- Twee gedichten 'In het land der grijze dalen' (1987)
- John P. en ik (bibliofiel, 80 ex.) (2012)
- Het gedicht (bibliofiel, 85 ex.) (2017)
Proza
- In de bovenkooi (verhalen) (1972)
- Slechte mensen (verhalen) (1973)
- Opstapper (jaarwisselingsgeschenk, 125 ex.) (1974)
- Tussen dieren, tussen mensen ... (bibliofiel, 100 ex.) (1974)
- Het is ook fout dat ik me zo vaak helemaal alleen opstel. (Fragment uit 'Angst) (bibliofiel, 100 ex.) (1975)
- Het nut van de wereld (verhalen) (1975)
- De weg naar het licht en andere verhalen (1977)
- De verpletterende werkelijkheid (1978)
- Een dag uit het leven van David Windvaantje (HP, kerstgeschenk, 1978)
- De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen (1979)
- De merel en andere verhalen (bibliofiel, 212 ex.) (1980)
- Een gelukkige oude dag (204 ex.) (1980)
- Duizend vlinders (verhalen) (1981)
- Hoe de dieren in de hemel kwamen, voorafgegaan door Die aardige beer (1982)
- Brommer op zee (verhalen) (1982)
- De bruid (verhalen) (1982)
- De zoon (bibliofiel, 75 ex.) (1982)
- De steen der wijzen (verhalen) (1983)
- Mijn vrouw (bibliofiel, 200 ex.) (1983)
- Heren E (bibliofiel, 4 ex.) (1983)
- Reis door mijn kamer (bibliofiel, 499 ex.) (1983)
- Reis door mijn kamer (verhalen) (1984)
- De wereld moet beter worden (keuze uit de verhalen) (1984)
- Sigaar (bibliofiel, 25 ex.) (1984)
- Reis door mijn kamer (verhalen) (1984)
- Zeeverhalen (1985)
- Godencirkel (1985)
- De klacht van de dorpsschoolmeester (1985)
- Eert uw vader en uw moeder (1985)
- Avonturen van Joachim Müller (bibliofiel, 175 ex.) (1986)
- Godencirkel en andere verhalen (1986)
- Ons onvervreemdbaar erfdeel (200 ex.) (1986)
- Nachtelijk gesprek (400 ex.) (1987)
- De angstkunstenaar en andere verhalen (1987)
- Een overtollig mens en andere verhalen (boekenweekgeschenk 1988)
- Storm op zee. Zeeverhalen (budget-boek 005) (1988)
- Biesboek (samengesteld door Eva Biesheuvel-Gütlich en Tilly Hermans) (1988)
- Vader en dochter (500 ex.) (1988)
- Konijn (tekst in handschrift) (1988)
- Carpe diem (verhalen) (1989)
- Epigrammen (bibliofiel, 50 ex.) (1989)
- Vijftig verhalen van J.M.A. Biesheuvel (1989)
- Kreet uit een kelderwoning (1989)
- Een dag uit het leven van David Windvaantje (1991)
- Onrust (bibliofiel, 220 ex.) (1992)
- De beste verhalen van J.M.A. Biesheuvel (heruitgave van 'Vijftig verhalen van J.M.A. Biesheuvel') (1993)
- Kind (bibliofiel, 75 ex.) (1994)
- Het wonder (verhalen) (1994)
- Van de man die zelf een wolk was (bibliofiel) (1994)
- Angst (bibliofiel, 200 ex.) (1996)
- Zes novellen (2001)
- Motje tegen gloeiend lampepeertje (nieuwjaarsgroet) (2001)
- Oude geschiedenis van Pa die leefde als een dier want hij schaamde zich nergens voor en hij was erg practisch (bibliofiel, 99 ex.) (2001)
- God zelf (bibliofiel, 100 ex.) (2002)
- Oude geschiedenis van Pa, die leefde als een dier want hij schaamde zich nergens voor en hij was erg practisch (2002)
- Eva's keus (2003)
- Raadgeving in het holst van de nacht (bibliofiel, 97 ex.) (2004)
- De wethouder (bibliofiel, 50 ex.) (2005)
- De angstkunstenaar (2007)
- Kersteverhaal (bibliofiel) (2007)
- Blozen (bibliofiel) (2007)
- Een sterfgeval: 'comme à P'trarque apparaissait Laura!' (bibliofiel, 240 ex.) (2007)
- Verzameld werk (3 delen) (2008)
- deel 1: In de bovenkooi; De wereld moet beter worden; De Weg naar het Licht; De verpletterende werkelijkheid
- deel 2: Duizend vlinders; Hoe de dieren in de hemel kwamen; De bruid; De steen der wijzen; Reis door mijn kamer
- deel 3: Godencirkel; De angstkunstenaar - Lentebeken, Karel en Joop (bibliofiel, 50 ex.) (2009)
- Winter (bibliofiel, 99 ex.) (2010)
- Die aardige hoogleraar (bibliofiel, 90 ex.) (2011)
- Brief aan Vader: een keuze uit eigen werk (2015)
- Onrust (bibliofiel) (2016)
- Zwanezang (bibliofiel, 150 ex.) (2016)
- Verhalen uit het gekkenhuis (2018)
- Marilyn Monroe (bibliofiel) (2019)
- Een Schiedamse jongen (2019)
- Eva (bibliofiel, 140 ex.) (2019)
- Verhaal van de oude man (bibliofiel, 75 ex.) (2020)
- Joop en Kornelis: een voetbalverhaal (2021)
- Vroeger schreef ik: gevonden verhalen (2021)
- Schip in dok (2021)
- Een onoplosbaar vraagstuk (bibliofiel, 130 ex.) (2022)
- Austerlitz-Parijs-Alaska (2023)
Geëngageerd schrijven wat is dat nu weer?
Moet ik het dan voortdurend hebben over Chili,
over de Libanon, over kernbommen, weet ik veel.
Nee, ik wil mensen een beetje vrolijk maken, een beetje happy.
Met eenvoudige verhaaltjes.
(J.M.A. Biesheuvel, Storm op zee, blz. 82)
Hoorspelen
- Op de grote weg (2 delen) (NCRV, 1990)
- Pieter (2 delen) (NCRV, 1990)
Brieven
- Brieven aan Bert Poll (bibliofiel, 73 ex.) (2003)
- Brief aan Vader (bibliofiel) (2014)
- Lieve Leo (biliofiel, 50 ex.) (2020)
Vertalingen/bewerkingen
- In 1970/1971 werkt Biesheuvel bij het Europees Vertalingencentrum in Delft.
vertaald
- Een in het Spaans vertaald verhaal van J.M.A. Biesheuvel in 'Nueva narrativa neerlandesa' (1980)
- 1 in het Duits vertaald verhaal van J.M.A. Biesheuvel in 'Mit dem Mofa über das Meer: Niederländisches Lesebuch' (1983)
- Schrei aus dem Souterrain (Duitse vertaling door Siegfried Mrozek van een selectie uit zijn verhalen) (1986)
- In het Deens vertaald werk van J.M.A. Biesheuvel in 'I kærlighedens favn : en antologi af moderne nederlandske tekster' (1987)
- Richard Huijing vertaalde 'Brommer op zee' en nam het als 'Biker at sea' op in de bundel 'The dedalus book of Dutch fantasy' (1993)
- Werk van J.M.A. Biesheuvel in 'Zeleni volk in bakreni dan : antologija sodobne nizozemske kratke proze' (Slovenië) (2004)
- In het Engels vertaald werk van J.M.A. Biesheuvel in 'In praise of navigation: twenrieth century stories from the Dutch' (2007)
- Morskie rasskazy (Russische vertaling door Irina Michajlovna Michajlova) (2008)
- Werk van J.M.A. Biesheuvel in Chinese vertaling in 'Helan xiandai duanpian xiashuo jingxuan = Moderne Nederlandse korte verhalen' (2011)
- Kragat na bogovete: izbrani razkazi (Bulgaarse vertaling door Aneta Danceva-Manolova) (2013)
Overige non-fictie
- Uitreiking van de Joop Klepzeiker-Prijs 1988. 5e internationale lijntrekkersbijeenkomst (toespraak, niet in de handel) (1988)
- Ere-admiraal Wyntham Cremer (biblioifel, 34 ex.) (1993)
- Het komplete hutspotboek (met anderen) (1984)
- Dankwoord bij de aanvaarding van de P.C. Hooftprijs 2007 uitgesproken in het Letterkundig Museum te 's-Gravenhage op 24 mei 2007 (met het juryrapport door Wily Idema) (2007)
- Lieve Suus, beste Maarten (rede) (bibliofiel, 99 ex.) (2015)
- Huib Drion zeventig jaar (bibliofiel, 150 ex.) (2016)
J.M.A. Biesheuvel schreef een voorwoord voor
- Ingebrande scène en andere verhalen (1986)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Op het Groen van Prinsterlyceum was Maarten Biesheuvel in 1954/1955 redacteur van de schoolkrant 'Groenvoer'.
- In zijn studententijd is Maarten Biesheuvel redacteur van 'Pro novitate' en 'Leids Universiteitsblad', hierin publiceerde hij soms ook onder pseudoniem.
- Maarten Biesheuvel debuteerde in 1964 in 'Hollands maandblad' met het verhaal 'Het lieveheersbeest'.
- Maarten Biesheuvel was in 1973 gastredacteur van 'Propria Cures'.
- Maarten Biesheuvel werkte in 1974/1978 free-lance voor de 'Haagse Courant'.
- Hij schreef op 19-12-1981 in NRC Handelsblad 'De dagboekaantekeningen van het opperwezen', ondertekend met God in de serie 'Hollands Dagboek'. De krant kreeg honderden boze brieven, waarin men de krant van blasfemie beschuldigde.
- Maarten Biesheuvel publiceerde gedichten in 'Centrum' (tijdschrift van het Academisch ziekenhuis in Leiden) onder het pseudoniem D. Blijn. Ze werden gebundeld in 'Tussen mensen tussen dieren'.
- J.M.A. Biesheuvel publiceerde in 'Intermagazine', 'Waddenbulletin', 'De Waarheid', 'Maatstaf', 'Avenue', 'Ars Aequi', 'Bzzlletin', 'NRC Handelsblad', 'Het Vrije Volk'.
Over J.M.A. Biesheuvel
- 2 hoofdstukken over J.M.A. Biesheuvel in 'Daar is het gat van de deur. Kritieken/Essays' van Gerrit Komrij (1974)
- 2 hoofdstukken over J.M.A. Bieshevel in 'Woord en schroom' van Hugo Bousset (1977)
- Een hoofdstuk: 'In en uit de waan' in 'Boeken. Veertig besprekingen' van Aad Nuis (1978)
- Henk Buurman, 'Biesheuvel in de ban van Sisyfus' in 'Maatstaf' (november 1978)
- 1 recensie: 'Biesheuvel op Patmos (J.M.A. Biesheuvel, De weg naar het licht, 197)' in 'Recensies' van T. van Deel (1980)
- Een interview met J.M.A. Biesheuvel: 'Ik heb de neiging dewereld kleiner te maken, uit zelfbehoud' in 'Bibeb met ...' (1980)
- 1 hoofdstuk: 'Schrijven is een therapie. JMA Biesheuvel' in 'Schrijven: interviews' van Jan Brokken (1980)
- 1 hoofdstuk: 'Een Reve in het vel van Bomans' in 'Wilt u mij maar volgen' van Wam de Moor (1980)
- J.M.A. Biesheuvel, vouwblad NBLC (ca. 1981)
- Een hoofdstuk over Maarten Biesheuvel: 'De biesheuvel-show' in 'Twee eendjes en wat brood' van Renate Rubinstein (1981)
- Een hoofdstuk over J.M.A. Biesheuvel in 'Boekentaal. 20x nadenken over literatuur' van Hans Werkman (1981)
- Boekbesprekingen van 'Het nut van de wereld', 'De Weg naar het licht' en 'De verpletterende werkelijkheid' in 'Aangekruist. Boekbesprekingen van J.M. A. Biesheuvel tot Jan Wolkers' van Hans Werkman (1982)
- 1 uittreksel: 'Maarten Biesheuvel - De bruid' in 'Prisma Uittreksel Boek' van Johan van Ommen en Lizet Penson (1984)
- 'Jan Campertprijzen 1985: Pierre H. Dubois, Kees Ouwens, J.M.A. Biesheuvel en Willem Wilmink' (1985)
- Aart Hoekman, 'Bibliografie van Biesheuvel' (1985)
- Een recensie van 'Reis door mijn kamer' door Aleid Truijens in 'Een jaar boek (1984-85)' (1985)
- Jos Radstake, 'Biesheuvel en Toergenjew' in 'Bzzlletin' (december 1985)
- Een interview in 'Schrijven en geloven' van Hans Werkman (1985)
- Een hoofdstuk: 'Voorspelbar en onvoorspelbaar' over J.M.A. Biesheuvel in 'De komma bij Krol' van T. van Deel (1986)
- Tom Lohman, 'De wereld van Maarten Biesheuvel' (1986)
- Een bijdrage over J.M.A. Biesheuvel in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Anton Korteweg (februari 1987)
- Een bespreking van 'Godencirkel' in 'Eerste druk '86. Overzicht en bespreking van Nederlandstalig literair proza dat voor het eerst verscheen in 1986' van Bert Peene (1987)
- Een column: 'Horror vacui' over Maarten Biesheuvel in 'Tijd van leven' (1987) van Renate Rubinstein.
- 1 anekdote over Maarte Biesheuvel in 'Het literair anekdoten boek', samengesteld door John Müller (1988)
- 1 hoofdstuk: 'J.M.A. Biesheuvel. In de bovenkooi' door Hans Werkman in 'Lexicon van Literaire Werken' (1989)
- Maarten Biesheuvel, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1991)
- Ecco Staller, 'De schedel van Biesheuvel' (bibliofiel, 85 ex.) (1992)
- 2 hoofdstukken over J.M.A. Biesheuvel in 'Denkwijze 298. Hoogte- en dieptepunten in de Nederlandse literatuur uit de jaren tachtig' van Gerrit Jan Zwier (1991)
- 1 privé-foto met begeleidende tekst van Maarten 't Hart in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
- 1 uittreksel: 'J.M.A. Biesheuvel - Het wonder' in 'Prisma uittrekselboek 5: Nederlandse literatuur 1994-1996', samengesteld door Ritske van der Veen en Cor Gerritsma (1997)
- 1 hoofdstuk: 'Maarten Biesheuvel' in 'De gevaren van joggen' van Maarten 't Hart (1999)
- Een interview met Maarten Biesheuvel in 'Het woord is aan de schrijver' van Arjan Peters (2005)
- Andree Dieleman, 'Hoe Biesheuvel bij de krant kwam: J.M.A. Biesheuvel en de Haagsche Courant 1974-1975' (bibliofiel, 30 ex.) (2007)
- Een column over Maarten Biesheuvel in 'Er kan een enkele harde tussen zitten. Columns over taal & letteren' van Bob Frommé (2009)
- Enkele ZKV's' in 'Vijf bijlen' van A.L. Snijders (2009)
- 1 hoofdstuk: 'J.M.A. Biesheuvel nagemaakt door J.M.A. Biesheuvel' in 'De hemel is naar beneden gekomen: een keuze uit de literaire nalatenschap' van Kees Fens (2010)
- Een interview: 'Alles is onbegrijpelijk' door Corine Spoor in 'Het moet pijnlijk blijven. De mooiste schrijversinterviews' samengesteld door Frénk van der Linden en Freddy van Thijn (2011)
- 1 zkv: 'Roeiboot' in 'Brandnetels & verkeersborden' van A.L. Snijders (2012)
- Ranne Hovius, 'Vogels van waanzin: psychiatrie in Nederlandstalige romans en gedichten' (2015)
- 1 lemma: 'Biesheuvel, J.M.A.' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
- 1 hoofdstuk: 'Rond de wereld als patiënt-toerist' m.b.t. 'Reis soor mijn kamer' van J.M.A. Biesheuvel in 'Lezen met ALS. Literatuur als levensbehoefte' van Pieter Steinz (2015)
- 1 verhaal: 'De hoofdprijs' over Maarten Biesheuvel in 'de moeder van Ikabod' van Maarten 't Hart (2016)
- 1 hoofdstuk: 'In de bovenkooi' in 1001 boeken die je gelezen moet hebben', onder redactie van Peter Boxall en Ed van Eeden (2017)
- Mary Eggermont-Molenaar, 'Eva Biesheuvel organiseert en doet' (2019)
- 'Toespraken bij de begrafenis van J.M.A. Biesheuvel' (bibliofiel, 150 ex.) (2020)
- Aart Hoekman, 'Mag de sirene aan?' (20230
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- Bulkboek 11 (1973) was aan J.M.A. Biesheuvel gewijd, met als titel 'Verhalen'.
- Vrij Nederland vroeg twintig Nederlandse schrijvers (o.a.) wat ze het beste en het slechtste boek van 1975 vonden. J.M.A. Biesheuvel gaf 'Brandende Bruid' van Ethel Portnoy en 'de Anarchie van Broch als het beste boek van 1975. Hij gaf geen slechtste boek op.
- J.M.A. Biesheuvel zingt (LP. met pianobegeleiding van J.M.A. Biesheuvel en Maarten 't Hart) (1978)
- Maarten 't Hart noemde in 'De Tijd' van 21-12-1979 als de drie beste schrijvers van de jaren '70: F.B. Hotz, Jeroen Brouwers en J.M.A. Biesheuvel.
Max Pam noemde in 'De Tijd' van 21-12-1979 als de drie beste boeken van de jaren '70:
- Jeroen Brouwers, Zonsopgangen boven zee
- J.M.A. Biesheivel, De verpletterende werkelijkheid
- Van Oudshoorn, Verzamelde romans en Verzamelde novellen en schetsen - Een zelfportret van J.M.A. Biesheuvel in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
- Bulkboek 111 (1981) was aan J.M.A. Biesheuvel gewijd, met als titel 'Wilde zwanen'.
- David Windvaantje uit het verhaal 'Een dag uit het leven van David Windvaantje' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
- 1 verhaal: 'Gracchus, de jager' in 'Door het oog van de schrijver. Nederlandse en Vlaamse schrijvers kiezen hun favoriete verhaal', gekozen door J.M.A. Biesheuvel (1986)
- 'Zeeverhalen' verscheen in 1987 als Grote letterboek.
- 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987. 'In de bovenkooi' stond op het lijstje van Maarten Ducrot op nr. 8.
- 3 tekeningen van Maarten Biesheuvel in 'Tekeningen: politici, schrijvers, vogels' van Siegfried Woldhek (1987)
- J.M.A. Biesheuvel schreef een bijdrage: 'Kwellende vragen' voor "Uren met Karel van het Reve' (1991) t.g.v. zijn 75e verjaardag en zijn afscheid als bestuurslid van 'Het Parool'.
- 'In de bovenkooi' verscheen in 1993 als Bulkboek 214.
- Shireen Strooker bewerkte 'Onttakeling' voor toneel (1993)
- 1 parodie op werk van Biesheuvel (door Lévi Weemoedt) in 'Ik ben geboren in Apeldoorn. Groot parodieënboek' (samenstelling Rody Chamuleau en J.A. Dautzenberg) (1994)
- 'Reis door mijn kamer' verscheen in 1994 als Grote letterboek.
- 'In de bovenkooi' verscheen in 1995 als Grote letterboek.
- 'Het wonder' verscheen in 1995 als Grote letterboek.
- 'Godencirkel' verscheen in 1997 als Grote letterboek.
- Max Pam maakte voor HP/De Tijd (10-09-1999) een lijst met de 100 beste boeken van de eeuw.
- 1 portret van J.M.A. Biesheuvel in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Ik voel me helemaal gen schrijver. Poesjkin, Tsjechov, Nabokov, dat zijn schrijvers. Als ik een pagina Tsjechov lees, dan weet ik al: daar kan Biesheuveltje nooit tegenop.'
Hij nam hierin van Maarten Biesheuvel op nr. 24 'In de bovenkooi' op (Gewone verhalen die tevens heel raar zijn. Lees vooral 'Brommer op zee'). - Len van den Berge, 'Leuk stopcontact, of (dr. Faustus) lights the light', verzuchting M. Biesheuvel) (2007)
- Een gesprek met Maarten en Eva Biesheuvel op 'Hier is... Adriaan van Dis' (10 DVD's) (2008)
- Een portret (tempera op board) van Maarten Biesheuvel door Charlotte Mutsaers, gemaakt in 1980, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
- Tolstoj, 'Gesprek met een voorbijganger' (bibliofiel) (2011) met een tekening door Maarten Biesheuvel.
- 'Kafka geïllustreerd door J.M.A. Biesheuvel', vertaald uit het Duits door Nini Brunt (bibliofiel, 150 ex.) (2016)
- 'Reis door mijn kamer' verscheen in 2021 als Grote letterboek.
- Jelle L.S. Pijpers, 'Foto's van me gulp...!!' (bibliofiel, 50 ex.) (dagboekfragmenten, waarin een rol voor Maarten Biesheuvel) (2021/2022)
Literaire prijzen
- Alice van Nahuys-prijs 1972 voor 'In de bovenkooi'
- F. Bordewijk-prijs 1985 voor 'Een reis door mijn kamer'
- 1986: Erepenning van de stad Leiden
- P.C. Hooft-prijs 2007
- Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (2008)
J.M.A. Biesheuvel was lid van de jury voor:
- P.C. Onthooft-prijs 1978
In 2015 werd voor het eerst de J.M.A. Biesheuvel-prijs voor de beste Nederlandstalige korteverhalenbundel uitgereikt. Rob van Essen was de winnaar.
Werk van Paul Biegel geciteerd in een overlijdensbericht
Volkskrant, 15-05-1993
Biografische opmerkingen
- Maarten Biesheuvel werd geboren in Schiedam (Vlaardingerdijk). Hij was de vierde van vijf kinderen van Cornelis Biesheuvel en Huibertje Vreugdenhil (hij is een neef van de schrijfster Jacoba M. Vreugdenhil). Zijn vader was archivaris op de scheepswerf Wilton Feyenoord. zijn vader beheerde daar ook een klein museum van ouderwetse scheepsartikelen.
- Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog werd hun huis gebombardeerd. Ze verhuisden naar het Van 't Hoffplein en later naar de Burgemeester Van Haarenlaan.
- Maarten Biesheuvel ging naar de Groen van Prinstererschool (1945-1948) en naar de Dr. De Visserschool (1948-1951).
- Maarten Biesheuvel volgde van 1951 tot 1956 het Groen van Prinsterlyceum in Vlaardingen. Hij werd eraf gestuurd wegens eigenzinnig gedrag.
- Nadat hij van school gestuurd was voer hij als ketelbink op de Haulerwijk en de Esso Rotterdam.
- Hij volgde het avondgymnasium in Rotterdam, maar zakte voor zijn staatsexamen. Overdag werkte hij in de haven en bij De Gruyter.
- In zijn jeugd werd hij 'Martie' genoemd. Rond zijn zestiende werd dat Maarten.
- In 1958 ontmoette hij Eva Gütlich (hij vroeg haar om informatie over zijn nieuwe school).
- Hij maakte het laatste jaar van zijn gymnasiumopleiding af aan het Stedelijk Gymnasium in Schiedam.
- In 1959/1960 zat hij in militaire dienst (Ossendrecht, Gorkum, Rotterdam).
- J.M.A. Biesheuvel studeerde rechten in Leiden (1961-1969). Hij volgde (met Maarten 't Hart) colleges bij Karel van het Reve.
- Tot zijn eenentwintigste leefde Biesheuvel in 'een roes' van godsdienst. Toen hij Eva Gütlich leerde kennen viel die 'roes' weg. Zij kwam uit een niet-gelovig gezien en hij ontdekte dat zij niet slechter was dan christenen die hij kende, misschien zelfs wel beter. Het nadenken hierover bracht hem in een psychische crisis (met name rond 1966). Van februari tot juni zat hij in de psychiatrische inrichting Endegeest in Oegstgeest. Toen hij deze crisis te boven was, had hij het idee van het bestaan van een hemel en een hel afgezworen. In juni verhuisde hij naar de Nieuwe Rijn in Leiden. Eva woonde daar al.
- In 1969 voer hij als stewart op de Ryndam (Holland-Amerika Lijn). Ook werd hij weer enige tijd opgenomen in Endegeest.
- Van 1970 tot 1972 volgde hij (met Eva) de post-doctorale studie Bibliotheekwetenschap in Amsterdam.
- J.M.A. Biesheuvel debuteerde met de verhalenbundel 'In de bovenkooi' (1972).
- J.M.A. Biesheuvel werkte bij het Europese Vertalingencentrum aan de Technische Universiteit in Delft en bij de bibliotheek van het Vredespaleis in Den Haag. Later werkte hij ook bij het Academisch ziekenhuis in Leiden.
- In 1979 trouwde hij - op Schiermonnikoog - met Eva Gütlich.
- Maarten Biesheuvel is manisch depressief.
- In zijn verhalen vertekent hij de wereld, door zijn fantasie en door wonderlijke gebeurtenissen. Zijn hoofdfiguren zijn nadrukkelijk underdogs.
- Terugkerende thema's in zijn werk zijn: zijn (gereformeerde) jeugd, de rol van zijn vrouw Eva in zijn leven, psychiatrische inrichtingen en het idee om Jezus te zijn.
- Eva Biesheuvel-Gütlich overleed op 20-11-2018 aan een hersenbloeding.
Handschrift Biesheuvel
(uit NRC, 12-06-1987)
Anderen over J.M.A. Biesheuvel
- Maarten Biesheuvel blijft een geval apart. Ik ken hem langer dan enige andere Nederlandse auteur en nog steeds verbaast hij mij. Terwijl ik andere Nederlandse schrijvers en schrijfsters heb leren kennen als, au fond, toch vrij gewone mensen die af en toe een boek produceren, lijkt Biesheuvel in alle opzichten een buitenbeen. (Maarten 't Hart in Storm op zee (budgetboek 005), blz. 87)
- Ik ken Maarten Biesheuvel dus goed. Ik heb wel enig recht van spreken als ik beweer dat Biesheuvel helemaal niet zoveel fantasie heeft. Goed, maar waar haalt Biesheuvel dan zijn vreemde, wonderlijke, haast krankzinnige verhalen vandaan? Het antwoord daarop is: De dagelijkse realiteit reikt hem die gebeurtenissen aan. Altijd als je bij hem in de buurt bent of met hem op stap gaat, gebeuren er de raarste dingen. (Maarten 't Hart in Storm op zee (budgetboek 005), blz. 90)
- Het feit dat Biesheuvels personages, of ze nu Maarten, Jacob, Arend of David Windvaantje heten, zich een ideaal herinneren en bijgevolg onvervulbare verlangens koesteren, heeft tot gevolg dat zij de werkelijkheid als pijnlijk ervaren. Zij zijn er zich vaak van bewust dat de wereld beter moet worden - en dat juist zíj in dat opzicht een speciale opdracht hebben - maar zij zien het tegendeel gebeuren. (Anton Korteweg, Kritisch literatuur lexicon, februari 1987)
- Stilistisch is Biesheuvel een briljant taalbeheerser (zich dikwijls van de 'tale Kanaäns' bedienend), die allerlei literaire verteltechnieken perfect parodieert en ironiseert. (Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde, blz. 41)
- De verhalen van Biesheuvel zijn zó apart, dat de literaire kritiek er niet goed raad mee weet. Over De bruid werd vaak gezegd dat dit boek de trouwe lezers van 'Bies' niet teleur zou stellen, maar men waagde zich meestal niet aan een literair waardeoordeel. (Prisma uittrekselboek, blz. 71)
- Een willekeurige compositie, overbodige passages, en een stijl die in de tijd van de trekschuit hoort: bij veel auteurs zouden dit onoverkomelijke bezwaren zijn, maar bij Biesheuvel worden deze 'gebreken' juist voordelen. (Ton Anbeek, Elsevier, 31-10-1987)
- Biesheuvel lezen. Binnen handbereik
port en sigaren. Naast me het getik
van breinaalden. Zwartje en Borre spinnen.
Wie er ook ongelukkig is - niet ik.
(Anton Korteweg, uit 'Voor de goede orde') - Oompje Bies! Wat je zelf ook beweren mag, je bent waarachtig geen overtollig mens. Bedenk toch dat er personen zijn die erg veel van je boeken houden. Ik ken zelfs iemand - ik noem hier zijn naam niet, want ik ben het zelf - die vindt dat de helft van zijn boekenkast weg kan vanwege twee verhalen die zich in jouw werkkamer afspelen: Reis door mijn kamer en Bewogenheid en paradijs. Dat zijn mooie verhalen vadertje! Nee, we hoeven niet naar Port Churchill of Parijs om een mens te zijn. (Bob Frommé, Er kan een enkele harde tussen zitten. Columns over taal & letteren' van Bob Frommé, blz. 19)
Mijn favoriete citaat
De zondagen uit mijn jeugd zullen me altijd bijblijven
als de mooiste uren uit mijn leven.
Vaak zat ik het dikke boek te lezen
en onderhand speelde mijn moeder op de piano.
Wij hadden maar een keer vlees in de week
en dat was op zondag.
(J.M.A. Biesheuvel, Storm op zee, blz. 7)
Naar een overzicht van citaten van Maarten Biesheuvel
Bronnen o.a.
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Uitgelezen 5 (1981)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden (1985)
- Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Kritisch literatuur lexicon (februari 1987)
- Biesboek (1988)
- Storm op zee. Zeeverhalen (budget-boek 005) (1988)
- Prisma van de pseudoniemen (1992)
- Oosthoek Lexicon Nederlandse en Vlaamse auteurs (1996)
- Encarta '98 (1997)
- Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (maart 2022)