• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Links
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Links
• Bronnen

H. van Grevelingen

Profiel

Achternaam: van Grevelingen
Voornaam: H. (Han)
Geboren: 15-02-1910
Te: Rotterdam
Overleden: 15-10-1947
Te: Hengelo
Pseudoniem(en): H. van Grevelingen was het pseudoniem van Johannes (Joop) Willem Cornelis Verhage.

Waarschijnlijk koos hij het pseudoniem Van Grevelingen omdat zijn familie (van zijn vaders kant) afkomstig was van Sint Philipsland in Zeeland.

Werk

Proza

• Het onverbreekbaar zegel (1946)
• Spel zonder inzet (1947)
• Stilte om een paleis (1949)
• Verzameld werk (1998)

Toneel

Het Letterkundig Museum bezit drie typoscripten van toneelstukken van H. van Grevelingen.

Overige non-fictie

• Mijnwerkersnystagmus en adaptatiestoornissen (proefschrift) (1938)

Tijdschriften

• H. van Grevelingen publiceerde in 'Kroniek van Kunst en Kultuur' nr. 6 van 1947 het essay 'Aldous Huxley. Time must have a stop'.

Over H. van Grevelingen

• Victor Varangot, 'Afgesneden verwachting' in 'Critisch Bulletin' (november 1947)
• W.L.M.E. van Leeuwen, 'H. van Grevelingen: schrijver en oogarts' in 'Avonden op Drienerwolde' (1966)
• Een bijdrage over H. van Grevelingen in 'Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945' door Willemien Schenkveld (november 1995)
• J. Heymans, ‘Het 'violistenproza” van een Hengelose oogarts', in: Jaarboek Twente 35 (1996)
• 1 hoofdstuk over H. van Grevelingen in 'Schrijvers in Overijssel: De plaats, de plek' van J. Heymans (2000)

Opmerkingen

• H. van Grevelingen groeide op in Leiden. Zijn vader was onderwijzer.
• H. van Grevelingen ging naar de HBS in Leiden en studeerde er daarna medicijnen. Hij specialiseerde zich als oogarts. In 1938 promoveerde hij cum laude.
• H. van Grevelingen trouwde na zijn afstuderen met Maria Kentie. Ze kregen drie kinderen.
• H. van Grevelingen was vanaf 01-04-1938 oogarts in Hengelo.
• Hij speelde altviool.
• Centraal in het werk van H. van Grevelingen staat het menselijk tekort en onvervulde liefde.
• Hij hield zich afzijdig van het literaire leven. De enige uit de literaire wereld waar hij wel mee omging, was de criticus W.L.M.E. van Leeuwen.
• W.L.M.E. van Leeuwen spoorde hem aan om zijn werk te publiceren. In 1946 verscheen 'Het onverbreekbaar zegel', een bundeling van drie novellen.
• Een jaar later overleed H. van Grevelingen plotseling aan een hartaanval.
• H. van Grevelingen werd gecremeerd.
• Postuum verschenen nog twee boeken.
• Van Grevelingen nam actief deel aan het culturele leven in Hengelo. Hij speelde altviool in een strijkkwartet en een pianokwartet en was actief in de regionale Alliance Française.
• Vestdijk en Greshoff waren positief over zijn werk, maar toch werden zijn boeken snel vergeten.
• Han van Grevelingen is als oogarts-schrijver een personage in de novelle 'Een vierkant in de toendra' (1993) van Kees Verheul. In 1998 werd deze novelle heruitgegeven als 'Stille knieval'.
• In 1998 verscheen het Verzameld werk. Hierin werden opgenomen de drie verschenen boeken, het essay over Huxley uit 'Kroniek van Kunst en Kultuur' en de onvoltooid gebleven novelle 'Tussen dag en nacht'.

Anderen over H. van Grevelingen

• H. van Grevelingen schreef over de onmacht van mensen. Hij beschreef hun gevoelens van machteloosheid tegenover zichzelf en het leven, en vooral hun isolement: zijn werken bevatten altijd portretten van eenzame mensen. (Willemien Schenkveld, Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945, november 1995)
• Telkens als de schrijver opkeek van zijn papier zag hij achter de struiken in zijn tuin de spoordijk. Soms leek het of de trein naar Oldenzaal om de vijf minuten langs de bovenrand van zijn blikveld reed. Dan was de schrijver geïnspireerd. Maar vandaag bleef de spoorbaan bijna continu leeg. Een helling vol keien met aan de voet ervan een border vol kaal glimmend hout. Starend naar de takken en de regen merkte de schrijver dat hij zat te wachten, wie weet hoe lang al. Wanneer kwam de volgende lawaaigolf, de volgende explosie van door de wind neergeslagen stoom? Pas als dat onding was weggedenderd had hij een kans dat zijn vulpen, gerustgesteld, weer een zinnetje zou produceren. (Kees Verheul in 'Een vierkant in de toendra')
• Als er gradaties bestaan van vergeten dan is H. van Grevelingen in zijn hoedanigheid van vergeten auteur onovertroffen. Zijn gemiddelde lotgenoot uit de hier bedoelde categorie roept de reactie op: ach ja, natuurlijk, die was er ook nog, vreemd dat geen mens meer aan hem denkt. Maar Van Grevelingen? Zelfs niet-dementen die, gezien hun leeftijd en hun interesses, ooit doordrongen moeten zijn geweest van zijn reputatie, halen doorgaans hun schouders op: Van Grevelingen, zegt u? Nooit van gehoord.’ (Kees Verheul, nawoord in 'Verzameld werk', 1998)
• Van Grevelingen toont zich in 'Het onverbreekbaar zegel' geen schrijver van het grote gebaar. Integendeel, hij vertelt bijna onderkoeld en met oog voor detail. Alles blijft bedekt, of, zoals hij zelf schrijft, als een kurk onder water. Op de laatste bladzijden van de drie afzonderlijke verhalen komen de kurken bovendrijven en wordt duidelijk hoe doordacht Van Grevelingen zijn roman heeft geschreven. Het oordeel van Simon Vestdijk heeft dus, ook meer dan vijftig jaar na dato, aardig standgehouden. (Onno Blom, Trouw, 13-02-1999)
• Het levensgevoel in Van Grevelingens werk doet sterk denken aan de sfeer in 'De avonden' van Gerard Reve en 'De tranen der acacia's' van W. F. Hermans, werken die kort na Van Grevelingens dood verschenen en die in de traditionele literatuurgeschiedenissen als 'landerig' te boek staan. Menselijk onvermogen, isolement, de zinloosheid van het bestaan zijn de grondthema's die Van Grevelingens werk beheersen. Pessimistisch tot op het bot en wat dat betreft zich niet onderscheidend van zijn landerige tijdgenoten. Toch is Van Grevelingen te prefereren boven genoemde collega's, want de verwoording van zijn pessimisme is elegant als bij geen ander. Bij hem geen pathos of schokkende scènes, geen goedkope ironie, maar in plaats hiervan een scherpte van waarnemen en denken. In onopgesmukte, koele zinnen sublimeert hij zijn bevindingen. Wanneer we de Hengelose oogarts vergelijken met andere naoorlogse literatoren, is het ook een opmerking waard dat in zo'n vijfhonderd bladzijden proza nagenoeg geen onvertogen woord valt. Waarmee natuurlijk niet gezegd wil zijn dat Van Grevelingens werk om die reden goed werk is. (Tera Voorwinden-Hofman, Reformatorisch Dagblad, 24-02-1999)
• Tijdens de crematie in Westerveld maakte Van Leeuwen - tot stomme verbazing van velen - op verzoek van de weduwe bekend dat de schrijver H. van Grevelingen die zo veelbelovend met 'drie onderling samenhangende novellen' onder de titel Het onverbreekbaar zegel (1946) had gedebuteerd, dezelfde als Verhage was geweest. (J. Heymans, Schrijvers in Overijssel: De plaats, de plek, blz. 29)

Mijn favoriete citaat

De stemmen der hanen hadden gestreden gedurende de hele nacht, die niet donker en niet licht wilde worden. Er was geen maan, er was alleen een doodse schemering die anders maar een korte poos aan het daglicht voorafgaat. Gewoonlijk is dat uur van aarzeling mijn slechtste tijd, ik vrees het als een beproeving en dank de hemel als ik het heb kunnen passeren in de veilige geborgenheid van de slaap.
(H. van Grevelingen, eerste zinnen van 'Tussen dag en nacht')

Links

• DBNL - H. van Grevelingen

Bronnen o.a.

• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945 (november 1995)
• Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• J. Heymans, Schrijvers in Overijssel (2000)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (september 2020)