• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

Stefan Hertmans

Profiel

Achternaam: Hertmans
Roepnaam: Stefan
Geboren: 31-03-1951
Te: Gent
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Stefan Hertmans niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• Ademzuil (1984)
• Melksteen (1986)
• Zoutsneeuw: elegieën (1987)
• Bezoekingen (1988)
• Een kus in Ter Kameren (met Huub Beurskens, bibliofiel, 90 ex.) (1988)
• Poëzie voor Landgraaf (met anderen) (1989)
• In glazen kijken (bibliofiel, 50 ex.) (1990)
• Het narrenschip (1990)
• Lucht in lucht: acht gedichten bij werk van Panamarenko (bibliofiel, 225 ex.) (1990)
• Verwensingen (1991)
• Kopnaad: een tekst voor vier stemmen (1992)
• Muziek voor de overtocht (1994)
• Francesco's paradox (1995)
• Late vormen (1997)
• Annunciaties (1997)
• Goya als hond (1999)
• Vuurwerk zei ze (2003)
• Kaneelvingers (2005)
• Muziek voor de overtocht: gedichten 1975-2005 (2006)
• Het geeft ons niets (bibliofiel, 160 ex.) (2006)
• De val van vrije dagen (2010)
• Giottos hemel / Giottos Himmel (bibliofiel, 54 ex.) (2012)
• Neem en lees: 10 gedichten over herinnering (2016)
• Een beeld van jou: gedichten over de liefde (2016)
• Geluksstraat, Gent (2016)
• Onder een koperen hemel (2018)
• Open de deur van het gedicht (met Peter Hertmans) (met cd) (2019)
• Waar geen eind aan komt: een keuze uit de gedichten door Peter Verhelst (2021)
  
  

Proza

• Ruimte (1981)
• Gestolde wolken (verhalen) (1987)
• Bezoekingen (1988)
• De grenzen van woestijnen (verhalen) (1989)
• Naar Merelbeke (1994)
• Steden: verhalen onderweg (1998)
• Intercity (nieuwjaarsgeschenk) (1998)
• Als op de eerste dag: roman in verhalen (2001)
• Harder dan sneeuw (2004)
• Het verborgen weefsel (2008)
• Jupiters berg (een fragment) (bibliofiel, 30 ex.) (2008)
• Je portret (2010)
• Oorlog en terpentijn (2013)
• De bekeerlinge (2016)
• De blinde stoker van de hamam van Fez (2017)
• De opgang (2020)

Brieven

• 1 brief: 'Intieme brieven' in 'Cahier d'Amour', samenstelling Luc Coorevits (1994)
• 3 brieven aan Stefan Hertmans in 'Een aangename postumiteit. Brieven 1965-1997' van Herman de Coninck (2004)
• Lumières du Nord: correspondance Stefan Hertmans & Gilles Pellerin (2007)

Toneel

• Mind the gap (2000)
• Jullie die weten: acht scènes naar Le Nozze di Figaro van W.A. Mozart: bij de concertante versie voor blazers van Johann Nepomuk Wendt (libretto) (2005)
• Tirannie van de tijd (met Paul Pourveur en Claire Swyzen) (2005)
• Antigone in Molenbeek (2017)

Hoorspelen

• Kopnaad (NPS, 1995)
• Als op de eerste dag (KRO, 1996)

Overige non-fictie

• Oorverdovende steen: essays over literatuur (1988)
• Sneeuwdoosjes (1989)
• Fuga's en pimpelmezen: over actualiteit, kunst en kritiek (1995)
• Eenzaam op de marktplaats: over het werk van Thierry De Cordier (bibliofiel, 750 ex.) (1995)
• Waarover men niet spreken kan: elementen voor een agogiek van de kunst (1999)
• Hier gaat het over in de cultuur, de komende jaren (met anderen) (1999)
• Het bedenkelijke: over het obscene in de cultuur (1999)
• Café Aurora (2000)
• Zich de schrijvende vingers branden: over de onmogelijke ethiek van het schrijven (lezing) (2000)
• Het putje van Milete (2002)
• Engel van de metamorfose: Over het werk van Jan Fabre (2002)
• Jan Fabre: gaude succurrere vitæ (met anderen) (2002)
• Groene stad: geduldig onderzoek naar de potenties van de naoorlogse stad (met anderen) (2003)
• Het zwijgen van de tragedie (2007)
• Waarover men niet spreken kan: elementen voor een agogiek van de kunst (2010)
• Zäsur, Differentie, Ursprung, Ironie: Hölderlin en de goden van onze tijd (proefschrift) (2010)
• Jan Fabre: hortus/corpus (catalogus Kröller-Muller museum, met Evert van Straaten) (2011)
• De mobilisatie van Arcadia (2011)
• Een bijdrage in 'An independent mind: Europe and the arts' (2018)
• Verschuivingen (2022)

Vertalingen/bewerkingen

• Anna Hakkens, Marcel Broodthaers aan het woord (met anderen) (1998)

Vertaald:

• Werk van Stefan Hertmans in '13 poeti dei Paesi Bassi = 13 dichters uit de Lage Landen', samenstelling en vertaling Karin van Ingen Schenau (1989)
• Een Duitse vertaling van een verhaal van Stefan Hertmans in 'Zeitkristalle: Erzählungen aus dem Niederländischen', door Herbert Van Uffelen (1991)
• Werk van Stefan Hertmans in 'New Flemish fiction' (1994)
• Werk van Stefan Hertmans in 'Modern Poetry in translation' (1997)
• Amselbach (Duitse vertaling van 'Naar Merelbeke' door Kathrin Kötz) (1997)
• Een in het Duits vertaald essay in 'Essays' (1997)
• Een Duitse vertaling van werk van Stefan Hertmans in 'Inspirationen: Texte der niederländisch-flämischen Literaturabende Wien, 26. April-9. Mai 1996' (1997)
• 28e Poetry International (Engelse vertaling van een keuze uit 'Annunciaties' door Peter Nijmeijer) (1997)
• Intercities (Engelse vertaling van 'Steden' door Paul Vincent) (2001)
• Scardanelli : Gedichte (Duitse vertaling van een keuze uit zijn gedichten door G.F. Schneeweiß) (2001)
• L'Ange de la métamorphose: sur l'œuvre de Jan Fabre (Franse vertaling van 'L'Ange de la métamorphose: sur l'œuvre de Jan Fabre' door Monique Nagielkopf en Marnix Vincent) (2003)
• Comme au premier jour: roman en récits (Franse vertaling van 'Als op de eerste dag' door Danielle Losman) (2003)
• Entre villes: histoires en chemin (Franse vertaling van 'Steden' door Monique Nagielkopf) (2003)
• Ciudades (Spaanse vertaling van 'Steden' doorJulio Grande) (2003)
• Annunciaties (Georgische vertaling van 'Annunciaties' door Davit Gholijasvili) (2003)
• Le paradoxe de Francesco: récits avec poèmes (vertaling van een keuze uit zijn werk door Marnix Vincent) (2004)
• Als in een troebele spiegel: brieven (met Gilles Pellerin, vertaald uit het Frans door Katelijne De Vuyst) (2007)
• Jan Fabre: hortus/corpus (catalogus Kröller-Muller museum, vertaald door Gregory Ball e.a.) (2011)
• Fuegos artificiales, dijo ella (Spaanse vertaling van 'Vuurwerk, zei ze' door Fernando Garcia de la Banda) (2014)
• Der Himmel meines Grossvaters (Duitse vertaling van 'Oorlog en terpentijn', vertaald door Ira Wilhelm) (2014)
• Guerre et térébenthine (Franse vertaling van 'Oorlog en terpentijn' door Isabelle Rosselin) (2015)
• In het Frans vertaald werk van Stefan Hertmans in 'Un grand cru: 50 poèmes choisis' (2015)
• Glosniej niz snieg (Poolse vertaling van 'Harder dan sneeuw' door Alicja Dehue-Oczko) (2017)
• Antigona u Molenbeeku (Kroatische vertaling van 'Antigone in Molenbeek' door Svetlana Grubic Samazija) (2019)

Stefan Hertmans schreef een voorwoord/nawoord voor

• Maurice Gilliams, Verzamelde gedichten (1993)
• Paul de Wispelaere, Mijn levende schaduw (1998)
• Jan Fabre, De dienaar van de schoonheid en andere theaterteksten (2010)
• Peter Verhelst, Koor: een keuze uit de poëzie (1987-2017) (2017)
• Gerrit Achterberg, L'ovaire noir de la poésie: poèmes (2021)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Stefan Hertmans was redacteur van 'De Gids' en van 'Yang'.
• Stefan Hertmans publiceerde in 'Nieuw Vlaams Tijdschrift', 'Raster', 'NWT', 'Dietsche Warande & Belfort', 'Vrij Nederland', 'Poëziekrant', 'Revolver', 'De Revisor', 'NRC Handelsblad', 'Het Moment'.
• Stefan Hertmans schreef recensies en beschouwingen voor 'De Standaard' en voor 'De Morgen'.

Over Stefan Hertmans

• Ron Elshout: 'Juwelen van pijn. Notities over poëzie van Stefan Hertmans' in 'Bzzlletin 164' (maart 1989)
• 1 hoofdstuk: 'Stefan Hertmans: de algehele ontgrenzing' in 'Hedendaagse Nedelandstalige prozaschrijvers' van Jaap Goedegebuure en Anne Marie Musschoot (1991)
• 1 hoofdstuk: 'Stefan Hertmans - Naar Merelbeke' door Anne Decelle in 'Lexicon van Literaire Werken' (mei 2000)
• Een bijdrage over Stefan Hertmans in 'Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945' door Bart Vervaeck (augustus 2000)
• Yves T'Sjoen, 'Nooit genoeg woorden voor het troosten van verandering - Over de poëzie van Stefan Hertmans' in 'Literatuur' (september/oktober 2002)
• 1 hoofdstuk: 'Stefan Hertmans - Muziek voor de overtocht' door Anne Decelle in 'Lexicon van Literaire Werken' (december 2006)
• Carl De Strycker, 'Celan auseinandergeschrieben: Paul Celan in de Nederlandstalige poëzie' (2012)
• 1 hoofdstuk: 'Stefan Hertmans - Als op de eerste dag' door Lars Bernaerts in 'Lexicon van Literaire Werken' (februari 2014)
• 1 lemma: 'Hertmans, Stefan' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
• 1 hoofdstuk: 'Stefan Hertmans - Oorlog en terpentijn' door Jos Borré in 'Lexicon van Literaire Werken' (maart 2017)
• Lars Bernaerts & Carl de Strycker, 'Stefan Hertmans handboek' (2021)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Stefan Hertmans schreef het lemma 'zwizanfleur' voor 'Het vergeetwoordenboek' (1994)
• 'Naar Merelbeke' verscheen in 1995 als Grote letterboek.
• Stefan Hertmans noemt in 'Het beslissende boek' (2002) van Margot Dijkgraaf en Martijn Meijer 'Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge' van Rainer Maria Rilke als het voor hem beslissende boek.
• Stefan Hertmans leest het gedicht 'Ether' op het luisterboek 'De zomers van Watou. Het beste uit de Poëziezomers' (2005)
• Stefan Hertmans leest 1 gedicht: 'Open de deur van het gedicht' op 'Dichters op vinyl: de Poëzieplaat van De Bezige Bij' (3lp) (2019)

Literaire prijzen

• Debuutprijs van de Antwerpse Boekenweek.
• Prijs voor het Vlaamse debuut 1982 voor 'Ruimte'.
• De provinciale prijs van de provincie Oost-Vlaanderen 1983 voor 'Ruimte'.
• Literatuurprijs, Stad Gent 1987 voor 'Oorverdovende steen'.
• Multatuli-prijs 1988 voor 'Gestolde wolken'.
• Nominatie voor de NCR-prijs 1988.
• Arkprijs voor het vrije Woord 1988 voor 'Bezoekingen'.
• Prijs voor Letterkunde, Vlaamse provincies 1988 voor 'Bezoekingen'.
• Arthur Cornette-prijs 1991 voor 'Sneeuwdoosjes'.
• Prijs van de Vlaamse Gids 1992 voor 'Het Narrenschip'.
• Belgische Staatsprijs voor poëzie 1995.
• Prijs van de Vlaamse Gemeenschap 1995 voor 'Muziek voor de overtocht'.
• 'Naar Merelbeke' werd genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 1995.
• 'Naar Merelbeke' werd genomineerd voor de ECI-prijs Schrijvers van nu 1995.
• Paul Snoek Poëzieprijs 1996 voor 'Muziek voor de overtocht'.
• 'Steden' werd genomineerd voor de AKO-Literatuurpeijs 1998.
• 'Goya als hond' werd genomineerd voor de VSB Poëzieprijs 1999.
• Het gedicht 'Eerste verlies' (uit 'Goya als hond') werd in 2000 bekroond als 'beste gedicht van het afgelopen jaar'.
• 'Als op de eerste dag' werd genomineerd voor de AKO-Literatuurprijs 2001.
• Maurice Gilliams-prijs 2002 voor 'Goya als hond'.
• F. Bordewijk-prijs 2002 voor 'Als op de eerste dag'.
• La Ville à Lire/ France Culture 2003 voor Entre Villes (Franse vertaling van Steden, verhalen onderweg).
• 'Het putje van Milete' werd genomineerd voor de Jan Hanlo Essayprijs 2003.
• Prijs van de Provincie Vlaams-Brabant voor Proza 2003 voor 'Als op de eerste dag'.
• Essayprijs Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 2008 voor 'Het zwijgen van de tragedie'.
• 'De val van vrije dagen' werd genomineerd voor de Herman De Coninck-prijs 2011.
• Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap voor 'Oorlog en terpentijn'.
• Prijs van de lezersjury van de Gouden Boekenuil voor 'Oorlog en terpentijn'.
• AKO Literatuurprijs 2014 voor 'Oorlog en terpentijn'.
• 'Oorlog en terpentijn' werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2014.
• Vlaamse Cultuurprijd voor Letteren 2014 voor 'Oorlog en terpentijn'.
• De lezers van 'Knack' en de luisteraard van de Vlaamse Radio 1 kozen in 2015 'Oorlog en terpentijn' tot het beste boek van de afgelopen 25 jaar.
• Top 10 'best Book of 2016' van de New York Times.
• Constantijn Huygens-prijs 2019 voor zijn gehele oeuvre.

Stefan Hertmans was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• De Gids Verhalenwedstrijd 1995.
• VSB Poëzieprijs 2007.

Biografische opmerkingen

• Stefan Hertmans groeide op aan de oevers van de Schelde. Hij was het tweede kind in een gezin met vier kinderen. Zijn vader werkte bij de spoorwegen.
• Stefan Hertman gig naar school op het Sint-Jans-Berchmanscollege in Sint-amandsberg. Hier werd hij weggestuurd omdat hij studenten had opgeroepen te gaan staken. Hij ging toen naar de Koninklijke Academie in Gent.
• Stefan Hertmans studeerde Germaanse Filologie aan de Rijksuniversiteit in Gent.
• Stefan Hertmans doceerde aan de Hogeschool Gent in de master opleiding van de Koninklijke Academie voor Schone kunsten (KASK) en leidde het Studium Generale tot oktober 2010.
• Stefan Hertmans doceerde of gaf lezingen aan de Sorbonne, de universiteiten van Wenen, Berlijn en Mexico, Library of Congress (Washington), University College London.
• In 1997 was Stefan Hertmans 'writer in residence' aan de universiteit van Wenen
• terugkerende thema's in zijn werk zijn de overgangen tussen de stad en het platteland, de ik-figuur en de ander, het stille en de beweging.
• Het werk van Stefan Hertmans wordt gerekend tot het postmodernisme.
• Stefan Hertmans is een liefhebber van jazz. Hij speelde zelf van 1972 tot 1976 free jazz in verschillende bands. Hij was de vaste gitarist van Willy Roggemans 'Jazz Lab' van 1975 tot 1980. Zijn broer Peter is ook bekend als jazzgitarist.
• Sinds 2010 is hij fulltime schrijver.
• Stefan Hertmans promoveerde in het voorjaar van 2010 met een proefschrift gebaseerd op de essays in 'Het zwijgen van de tragedie', met als titel 'Zäsur, Differentie, Ursprung, Ironie: Hölderlin en de goden van onze tijd'.

Anderen over Stefan Hertmans

• Het opmerkelijke is de zelfgenoegzaamheid, de spelende tevredenheid waarmee Hertmans over niks schrift. (Carel Peters, VN, 28-03-1987)
• Hij wordt beschouwd als een van de toonaangevende Vlaamse auteurs van de jaren negentig. In zijn postmodernistisch werk onderzoekt hij de spanning tussen het alledaagse en concrete enerzijds en het absolute en abstracte anderzijds. (Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur, blz. 155)
• Hertmans mengt ironie met pathos. Hij gaat grote en zwaarwichtige, emotionele woorden niet uit de weg, wat hem door critici als Guus middag, Hans Warren en Hans Vandevoorde kwalijk genomen wordt. Hij schrijft zeer zelfbewust en maakt steeds gebruik van een groot aantal verwijzingen. Hij haalt talloze figuren aan uit de wereld van de kunst, de filosofie en de sociale wetenschappen. Ook dat leidt af en toe tot irritaties bij zijn critici. Maar onmiskenbaar verstevigen de talrijke intertekstuele referenties het mozaïek-karakter van zijn teksten. Alemaal zijn ze veelstemmig: ze laten tientallen anderen aan het woord. (Bart Vervaeck, Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945, augustus 2000)
• Stad van Stefan Hertmans, tweehonderdvijftig bladzijden literaire vervuiling. Het essay is doorgaans een toevluchtsoord voor literaire beunhazen. Maar zo´n aaneenschakeling van verkeerd begrepen sociologische prietpraat en misverstaan filosofisch jargon als in dit boek krijg je zelden te lezen. (Hans Warren, Geheim Dagboek 1998-2000, blz., 29, 03-04-1998)
• Voor de bevrijdende lach moet je bij Stefan Hertmans niet zijn. Zij poëzie is dodelijk ernstig en heeft vooral oog voor de duistere kant van het bestaan. (Peter de Boer, Trouw, 27-11-1999)
• Zijn verhalen zinderen van de seksuele geladenheid en lichamelijkheid. Daarbij komt Hermans' talent de woorden een symbolishce meerwaarde te geven: iedere kraaiende haan duidt op verraadt, ieder luimpje rook lijkt te verwijzen naar Auschwitz. (Thomas van den Bergh, Elsevier, 14-04-2001)
• In de krant foto van Stefan Hertmans. Kop roept om duistere reden weerzin op. Misschien vanwege afwezigheid van kin. Kan er me niet toe brengen het interview te lezen. Niet echt uitzonderlijk. Kan me daar zelden toe zetten. (Kristien Hemmerechts, Een jaar als (g)een ander, blz. 68, 29-03-2001)

Mijn favoriete citaat

Mensen krabben zich zachter
als ze slapen, het plakkend uur
waarin ze leugens zingend
in elkanders armen komen.
(Stefan Hertmans, Juli/De insecten (fragm.), Muziek voor de overtocht, blz. 420)

Bronnen o.a.

• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945 (augustus 2000)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (oktober 2020)