• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

Willem Hussem

Profiel

Achternaam: Hussem
Roepnaam: Willem
Voornamen: Willem Frans Karel
Geboren: 29-01-1900
Te: Rotterdam
Overleden: 21-07-1974
Te: Den Haag

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Willem Hussem niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• De kustlijn (1940)
• Uitzicht op zee (1941)
• Steltlopen op zee (1961)
• Acht gedichten (in eigen beheer) (1962)
• Motet: 16 gedichten (100 ex.) (1963)
• Lente in de herfst (1963)
• Schaduw van de hand (1965)
• Lessen in luchtdruk (100 ex.) (1965)
• In druk (200 ex.) (1965)
• Voor twee scharren blauwbekken (1966)
• Breels aan de vleet (1971)
• Zienderogen (1974)
• Sporten van de ladder (1974)
• Zet het blauw van de zee tegen het blauw van de hemel veeg er het wit van een zeil in en de wind steekt op (1977)
• Laat, blinkend licht datals gevleugeld... (bibliofiel, 40 ex.) (1979)
• 3 gedichten, 3 etsen (ansichtkaarten) (1990)
• Warmte vergt jaren groei. Een keuze uit de gedichten en tekeningen (door Frank Eerhart en Han Steenbruggen) (catalogus bij de tentoonstelling 'Willem Hussem: schilder, dichter' in het Rijksmuseum Twenthe) (1992)
• 10 mooiste gedichten van Willem Hussem (poëziekaarten) (2001)
• Ervaren (2005)
• Zinspelen (2005)
• Een wolk (2007)
• Zon in de rug (2008)
• Poëzie is vuur (biblioofiel, 60 ex.) (2009)
• Storm werd stilte (200 ex.) (2009)
• Dit was het, dit is het (2010)
• Met inkt zeggen (2009)
• 22x WH (bibliofiel, 99 ex.) (2011)
• Al dat hout (bibliofiel, vouwblad) (2021)

Gedichten van Willem Hussem in

• Ed Wingen, Henk Lassche: het eigen landschap = his own landscape (2001)
• Corine de Jong, De mandala van de vijf mannelijke boeddha's: het tekenen van boeddhistische symboliek in de mandala (2008)

Brieven

• Erik Bos, Hussem, brief aan (2006)
  

Overig non fictie

• Het Paascheiland: zijn voorouder- en vogel-cultus (1942)
• Zet het blauw van de zee tegen het blauw van de hemel, veeg er het wit van een zeil in en de wind steekt op (tentoonstellingscatalogus) (1977)

Vertalingen

W. Hussem vertaalde/bewerkte poëzie van diverse (vooral Chinese) dichters.

• In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staan door hem vertaalde gedichten van Jacques Prévert, Léopold Sédar Senghor en David Diop.
• 1 vertaald gedicht van Jacques Prévert: 'Bladzijde schrift' in 'De muze op school', bijeengebracht door W. van Beusekom (1961)
• Verzen van Wang Wei (701-761) (800 ex.) (1972)

Vertaald:

• 1 gedicht: 'hati-hati' (vertaling van 'Voorzichtig') in 'Lees maar lang en wees gelukkig. de 500 mooiste, beste fijnste gedichten & beelden van Plint (tot nu toe)', samenstelling Mia Goes (2013)

Tekeningen van Willem Hussem in

• Hugo A. van Mens, Zilveren paarden (bandversieringen en prenten naar houtsneden van Willem Hussem) (1924)
• P.C. Boutens, Een lied van Isoude (1941)
• Hans Andreus, Empedocles: de ander (1955)
• Willem M. Roggeman, Jan van Ruusbroec en de stilte (bibliofiel, 100 ex.) (2010)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Willem Hussem publiceerde in 'Podium', 'Maatstaf', 'Kentering', 'De Stem', 'Elseviers Geïllustreerd Maandschrift', 'De Nieuwe Stem', 'Wending'.

Over Willem Hussem

• Simon Carmiggelt schreef een 'Kronkel' over Willem Hussem t.g.v. diens 65e verjaardag (29-01-1965)
• ' Willem Hussem, schilderijen, gedichten. Carel Visser, ijzerplastieken' (t.g.v. tentoonstellig in et Stedelijk Museum het Prinsenhof) (1967)
• J.M. Broekman (inleiding), 'Willem Hussem: plastieken' (catalogus Haags Gemeentemuseum 23-11-1968/05-01-1969) (1968)
• 1 hoofdstuk: 'Willem Hussem' in 'Auteurs van nu. Gegist bestek III' van C.J.E. Dinaux (1969)
• 1 gedicht: 'Schilder' met een verklaring in 'Geloven in gedichten' van H. van der Ent (1980)
• Een bijdrage over Willem Hussem in 'Kritisch lexicon van de Nederlandstalige literatuur na 1945' door Gerrit Borgers (februari 1982)
• Cato Cramer, 'Willem Hussem: de kracht van de penseelstreek' (catalogus bij tentoonstelling Centraal /museum Utrecht en Frans Halsmuseum) (1984)
• 1 herinnering aan Wim Hussem in 'Buddingh' van A tot Z: ontmoetingen met Nederlandse en Vlaamse letterkundigen', verzameld door Ares Koopman (1990)
• Han Steenbruggen, 'Willem Hussem, tussen schift en leegte' (1994)
• 1 ZKV: 'Jammer' over Willem Hussem in 'Vijf bijlen' van A.L. Snijders (2009)
• 'Willem Hussem: vormen van ruimte' (uigave bij de gelijknamige tentoonstelling in Museum Belvédère) (2011)
• Gerrit Komrij becommentarieert het gedicht 'mijn dokter is' van Willem Hussem in 'Tussen hemel en aarde' (2013)
• 2 zkv's: 'In vrijheid' en 'Telefooncel' over Willem Hussem in 'Doelloos kijken' van A.L. Snijders (2019)

Diversen

• In de Kunstzaal Van Stockum in Den Haag was eind 1964/begin 1965 een tentoonstelling van werk van Willem Hussem in een serie tentoonstellingen van schilderende schrijvers of schrijvende schilders.
• Lucebert maakte in 1983 in het Letterkundig Museum een grote wandschildering, waarin hij 36 literaire citaten verwerkte. Van Willem Hussem zijn hier terug te vinden 'Mensen zijn wolken / waar zij komen / betrekt de lucht' en 'of je lacht / of huilt / je bent onderweg.
• In Leiden is, in het kader van het project 'Muurgedichten' het gedicht 'Zet het blauw...' van W. Hussem te lezen op een muur aan de Kaiserstraat 24.
• Een steen met het gedicht: 'Zet het blauw' van Willem Hussem op het Zaailand in Leeuwarden, in het kader van 'Poëzie op straat'.
• In het maritiem muZEEum in Vlissingen staat in de binnentuin een gedicht van Willem Hussem op een muur.
• Een portret (olieverf op doek) van W. Hussem door Jaap Nanninga, gemaakt in 1957 én een portret (olieverf op doek) van W. Hussem door Willem Schrofer, gemaakt in 1957 in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
  

Prijzen

• Jan Campert-prijs 1965 voor 'Schaduw van de hand'

Willem Hussem ontving de volgende prijzen voor zijn schilderwerk:

• Jacob Maris-prijs 1952 voor de schilderkunst
• Jacob Maris-prijs 1955 voor de schilderkunst
• Jacob Maris-prijs 1958 voor de tekenkunst

Werk van Willem Hussem geciteerd in overlijdensberichten

Volkskrant, 15-05-1993

Volkskrant, 05-01-2023

Opmerkingen

• Willem Hussem was schilder, beeldhouwer en dichter.
• In 1917 begon hij zijn studie aan de Rotterdamse Akademie van Beeldende Kunsten. Hij bleef daar maar één jaar en ging toen twee jaar bij de graficus Dirk Nijland werken, die eerst in Rhoon en later in Wassenaar woonde.
• Willem Hussem woonde van 1919 tot 1936 in Zuid-Frankrijk.
• Vanaf 1936 woonde hij in de Schilderswijk in Den Haag. Hij kwam vaak, samen met andere auteurs, in café 'De Posthoorn'.
• Zijn eerste gedichten verschenen in de veertiger jaren, maar pas in de zestiger jaren verwierf hij bekendheid.
• In zijn schilderkunst ging hij steeds abstracter werken. Deze ontwikkeling loopt gelijk op met zijn poëzie, die steeds beknopter en soberder werd.
• Rond de toekenning van de Jacob Maris-prijs 1958 voor zijn tekening "T VIII" ontstond een relletje. In de pers werd dit werk omschreven als "zinledig gemors met inkt" en "inktkladtekening".
• Als beeldhouwer maakte hij voornamelijk metaalplastieken.
• Hij schreef het liefst heel korte gedichten. Deze worden wel aangeduid als haiku-getinte, aforistische verzen.
• In zijn latere schilderwerk is de invloed van de Japanse penseeltekeningg terug te vinden.
• Willem Hussem werd gecremeerd.

Anderen over Willem Hussem

• Ja jij bent het precies, Wim, met die knoert
  van een bril en dat vreemd asymmetrisch hoofd.
  Je had iets van een half-zwaargewicht bokser,
  die vaak neerging, maar nooit werd uitgeteld.
  
  Steeds krabbelde je net op tijd weer overeind
  om een paar ferme dreunen uit te delen.
  Mensen als jij, krijgen mensen niet geveld.
  En zelfs de dood kost het nog heel wat moeite.
  (C. Buddingh', Bij een foto van Wim Hussem en een van Nes Tergast (fragm.), De eerste zestig, blz. 54)
• Hussem brengt in zijn gedichten dan ook niets in beeld, hij ver-beeldt niets, geen levensbeschouwing, vooropgestelde visie of wat dan ook, maar hij geeft ons een beeld op een zodanige manier dat het zijn eigen poëtisch leven gaat leiden. Zijn beelden illustreren geen waarheid buiten het gedicht, maar leveren een waarheid, een ervaring, een werkelijkheid binnen het gedicht en van het gedicht zelf op. (Gerrit Borgers in een rede bij de opening van een tentoonstelling van werk van Willem Hussem in de Kunstzaal Van Stockum in Den Haag in 1964)
• Het was vooral zijn beminnelijk geestig geformuleerde wijsheid, die ons - voor het merendeel jonger dan hij - zijn gezelschap deed zoeken. (Simon Carmiggelt. Het Parool, 29-01-1965)
• Hussem schrijft piepkleine gedichten, in deze bundel variërend van 8 tot ongeveer 50 woorden: eilandjes in een zee van wit papier. Hij ziet voortdurend dingen uit onverwachte hoek, en noteert dat zonder omhaal: straatklinkers nemen een dame op de hak, een auto rijdt omgekeerd over de wolken, op een ondersteboven aan het imperiaal vastgebonden fiets. Soms is Hussem speels, soms vervalt hij in een voor zo kort bestek gevaarlijke wijsgerigheid, maar vrijwel altijd is zijn uitgangspunt een concrete waarneming. (Aad Nuis, Tirade 99, maart 1965, blz. 198)
• Waarom is de poëzie van Hussem zo bijzonder? Ten eerste vanwege de thematiek: vanaf zijn eerste bundel, De kustlijn (1940), ziet Hussems poëzie vol met vogels, wind, zee, strand, schelpen, sneeuw, wind. Weliswaar nog zeer traditioneel verwerkt, soms zelfs in de vorm van een sonnet, maar het zijn al dezelfde motieven als in zijn latere werk. Daarin valt vervolgens de vorm op: in sobere taal geeft Hussem waarnemingen, die hij eerst zorgvuldig heeft ontdaan van alle emotionele, traditionele en andere vertekeningen. (August Hans den Boef, Hervormd Nederland, 04-07-1992)
• Hussems verzen zijn maar enkele regels groot. Ze zijn nagenoeg altijd beschrijvend. En wat hij beschrijft, zijn veelal de grote 'elementen': de zee, de lucht, de wind, de zon, de maan (hij is een groot maandichter), het platteland. In dit gedichtje lijkt hij lales in de hand te hebben:
  even geheimzinnig als
  de zon verdween in zee
  komt nu de maan uit de polder
  (Kees Fens, Volkskrant, 14-02-1997)
• Thuis las ik in de krant dat in onze buurt bij de sloop van een postkantoor een tien meter hoog aluminium beeld van Willem Hussem was verwoest. De slopers hadden het niet als kunst herkend. De krant vermeldde dat de waarde misschien wel op 100.000 euro geschat kon worden. Ik kromp ineen bij het woord misschien. (A.L. Snijders, Doelloos kijken, blz. 29)

Mijn favoriete citaat

meeuwen wiegen
voor de kust
land en zee in
evenwicht
(Willem Hussem, uit: Schaduw van de hand)

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Kees Fens, Nou hoor je het eens van een ander (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Poëzie op straat. Poëzieroute Leeuwarden (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (maart 2022)