Dola de Jong

Profiel

Achternaam: de Jong
Roepnaam: Dola
Voornamen: Dorothea Rosalie
Geboren: 10-10-1911
Te: Arnhem
Overleden: 12-11-2003
Te: Los Angeles (Laguna Woods)
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Dola de Jong niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Voor tweedehands boeken	Ook van Dola de Jong
Raban Internet Antiquariaat	Klik hier !

Naar Boven

Werk

Proza

Dans om het hart (1939)
En de akker is de wereld (1946)
De thuiswacht (1954)

In het Amerikaans-Engels geschreven boeken

The whirligig of time (1964)

Kinderboeken:

Pieter loopt een blauwtje: 'n bakvisch roman (met Mies Moussault) (1933)
Knikkernik, Knakkernak en Knokkernok (1936)
Van Klaas Vaak en zijn brave zandkaboutertjes (1936)
Tussen huis en horizon (1938)
Gastvrouw in het groot (1939)
Knikkerknik, Knakkerknak en Knokkerknok. Drie trouwe broers in het bos (1940)
Burgemeester Jan (1941)
Begin maar opnieuw (1961)
Het geheimzinnige huis (1962)
De ander en jezelf (1963)

In het Amerikaans-Engels geschreven kinder- en jeugdboeken

The level land (1943)
The picture story of Holland (1946)
Return to level land (1947)
By marvelous agreement (1960)
The house on Charlton Street (1962)
One summer's secret (1963)

Vertalingen/bewerkingen

Dola de Jong vertaalde 'Het dagboek' van Anne Frank in het Engels. De rechten gingen uiteindelijk naar een andere uitgeverij en met haar vertaling werd niets gedaan.

Vertaald

In het Nederlands

Begin maar opnieuw (vertaling van 'By marvelous agreement' door A. Rutgers van der Loeff-Basenau) (1961)
Het geheimzinnige huis (vertaling van 'The house on Charlton Street' door Beccy de Vries) (1962)
De ander en jezelf (vertaling van 'One summer's secret' door Gertie Evenhuis) (1963)
De draaitol van de tijd (vertaling van 'The whirligig of time') (1964)

In het Engels

Nikkernik, Nakkernak and Nokkernok (vertaling van 'Knikkernik, Knakkernak en Knokkernok') (1942)
And the field is the world (vertaling van 'En de akker is de wereld' door A. van Duym) (1945)
Sand for the sandmen (vertaling van 'Van Klaas Vaak en zijn brave zandkaboutertjes') (1946)
The tree and the vine (vertaling van 'De thuiswacht' door Ilona Kinzer) (1961)
Between home and horizon (vertaling van 'Tussen huis en horizon' door Madeleine Mueller) (1962)
The field (vertaling van 'En de akker is de wereld' door A. van Duym) (1979)
'Gastvrouw in het groot' werd vertaald in het Engels.

In andere talen

Arashi no mae (Japanse vertaling van 'The level land' door Hoowij Jan en Yoshino Genzaburo) (1952)
Arashi no ato (Japanse vertaling van 'Return to level land' door Yoshino Genzaburo en Terashima Ryuichi) (1952)
'The level land' werd in het Duits vertaald.
La roulotte hollandaise (Franse vertaling van 'En de akker is de wereld' door Michel Chrestien) (1959)
Das Feld in der Fremde (Duitse vertaling van 'En de akker is de wereld' door Anna Carstens) (2016)
Pole je tento svet (Tsjechische vertaling van 'En de akker is de wereld' door Magda de Bruin Hüblová) (2016)
Marken er verden (Deense vertaling van 'En de akker is de wereld' door Lise Bøgh-Sørensen) (2017)
Strázkyne domácího krbu (Tsjechische vertaling van 'De thuiswacht' door Magda de Bruin Hüblová) (2018)
El árbol y la enredadera (Spaanse vertaling van 'De thuiswacht' door Isabel-Clara Lorda Vidal) (2019)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

Dola de Jong werkte (als onbetaald leerling-journaliste) voor de 'Nieuwe Arnhemse Courant'.
In Amsterdam was Dola de Jong redactrice van een blad voor een organisatie van Europese federalisten.
Bij 'De Telegraaf' werkte ze op de kunstredactie en recenseerde ze B-films.
Haar stripverhaal 'Barendje Bas' in stripweekblad 'Doe Mee' (1939) werd geïllustreerd door Marten Toonder.
Dola de Jong was redactriece van een kindertijdschrift.
In New York was Dola de Jong correspondente voor diverse tijdschriften.
Dola de Jong werkte mee aan 'Litterair paspoort'.

Over Dola de Jong

Een korte biografie van Dola de Jong in 'Tweeëntwintig biografieën' (1950)
Een hoofdstuk in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
Een bijdrage van Bernadette de Wit over Dola de Jong: 'Een volledige verhouding is in dit ondermaanse uitgesloten' in 'Schrijfsters in de jaren vijftig', samengesteld door Margriet Prinssen en Lucie Th. Vermij (1991)
Een bijdrage over Dola de Jong in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Marleen Slob (november 1996)
Een bijdrage over Dola de Jong in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Marlene Lunter (oktober 1996)
Lucas Ligtenberg, 'Een leven doormidden gesneden. Dola de Jong, schrijfster van 'En de akker is de wereld' in 'De Parelduiker 2012/5' (december 2012)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

'The whirligig of time/De draaitol van de tijd' werd verfilmd. (wordt ontkend in 'De Parelduiker')

Naar Boven

Literaire prijzen

Prozaprijs 1947 van de gemeente Amsterdam voor 'En de akker is de wereld'
Edgar Allen Poe Award 1963 voor 'The wirling of time'
Nominatie voor de Edgar Allen Poe Award 1964 voor 'The house on Charlton Street'

Naar Boven

Opmerkingen

Dola de Jong groeide op in een conservatief, rijk, joods gezin. Haar vader - Salomo Louis de Jong - leidde een kleermakerij in Arnhem met filialen in Den Haag, Amsterdam en Utrecht.
Dola de Jong had twee broers (een oudere en een jongere). Haar oudere broer Hans spraak haar naam Dora (van Dorothea) uit als Dola.
Haar moeder overleed toen ze vijf jaar oud was. Haar vader hertrouwde, maar Dola kon het met 'haar tweede moeder' niet goed vinden.
De schrijfster Jeanne van Schaik-Willing was familie van haar.
Dola de Jong ging toen ze achttien was in Amsterdam wonen (het was min of meer een vlucht, weg van haar conservatieve vader). Ze vond een baantje als typiste.
Naast haar werk volgde ze een dansopleiding en trad op in het corps de ballet van Yvonne Georgi. Haar vader was tegen haar dansen (dansen stond voor hem vrijwel gelijk aan prostitutie).
Ze werkte korte tijd als secretaresse van de schrijfster An Rutgers van der Loeff.
In april 1940 reisde ze per trein naar Tanger. Ze begreep de Duitse dreiging, maar kreeg haar familie niet mee. Op 09-05-1940 trouwde ze in Tanger met Jan Hoowij, die op eigen gelegenheid naar Tanger was gereisd. In juni 1941 reisde ze door naar Amerika. Haar vader, stiefmoeder en broer vluchtten niet en kwamen om in de oorlog.
Dola de Jong scheidde van Jan Hoowij en trouwde met Robert H. Joseph. Met hem kreeg ze in 1951 een zoon.
Thema's in het werk van Dola de Jong zijn de tragische vlucht uit de beschaafde wereld en de bedreiging van de vrijheid.
Dola de Jong woonde in New York en publiceerde zowel in het Nederlands als in het Engels. Ze was in die periode bevriend met Leo en Tineke Vroman.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog schreef ze propaganda-speeches voor de Nederlandse regering, die werden uitgezonden naar het bezette Nederlands-Indië.
In 1946 werd ze Amerikaans staatsburger.
In 1968 scheidde ze van Robert H. Joseph.
Ze schreef vanuit Amerika voor Nederlandse bladen, deed werk voor de radio en was literair agent voor Amerikaanse uitgeverijen. Zij zorgde o.a. dat boeken van Jan Wolkers, 'Gangreen' van Jef Geeraerts en ook 'Ik Jan Cremer 2' in Amerika verschenen.
Ze adviseerde Amerikaanse uitgeverijen het werk van W.F. Hermans niet te laten vertalen. Ze bewonderde Hermans' talent, maar dacht dat zijn werk in Amerika niet verkocht zou worden. Hermans heeft haar ooit - op de Vijzelgracht - om die reden aangevallen.
'De thuiswacht' (1954) ging over een lesbische liefde en veroorzaakte veel opschudding.
Van 1970 tot 1977 woonde ze (weer) in Nederland. Ze was bevriend met de ondernemer Oscar van Leer. Ze woonde in Broek in Waterland en in Ouderkerk aan de Amstel.
Ze kreeg van Van Leer een stipendium, waarmee ze in 1978 in Amerika psychologie kon gaan studeren, met als bijvak literaire kritiek. Na tweeënhalf jaar slaagde ze cum laude. Daarna was ze zeven jaar lang docent Cretive Writing aan de Empire State University.
ze kreeg last van haar hart, onderging een bypassoperatie en kreeg daarna beenmergkanker. De laatste zeven jaar woonde ze in een verzorgingstehuis in Laguna Woods (California).
Haar bekendste werk is 'En de akker is de wereld'.

Naar Boven

Anderen over Dola de Jong

In Amerika kreeg And the Field is the World 'fantastische kritieken, het werd vergeleken met Flaubert'. Dola de Jong herinnert het zich bijna volmaakt achteloos, want nee, ze vindt het 'vanuit schrijversoogpunt' niet haar mooiste boek. Dat is De thuiswacht, het laatste boek dat ze in Nederland schreef. 'Het heeft zo mooi twee thema's. De holocaust breekt in in het leven van Bea en Eric. Truth is stronger than fiction, het is zoals het leven is. Ik maakte nooit plannen, ik ging gewoon zitten, je moet geleid worden doordat de personages driedimensionaal zijn, anders kun je 't beter in een la stoppen. Als je die driedimensionaliteit weet te creëren, dan komt de holocaust ertussen. Dat gebeurt dan vanzelf, en het gebeurt in al mijn boeken.' Het is, verkaarde Dola de Jong, ook de reden dat ze ophield met schrijven: 'Hoe ouder je wordt, hoe minder je kunt verwerken dat je survivor bent. (Diny Schouten, VN, 24-11-1990)
Dola de Jong was niet gemakkelijk in de omgang. Diverse vrienden en familieleden erkennen dat ze door brieven of telefoongesprekken waarin hen van alles werd verweten soms behoorlijk aangeslagen waren. Het echtpaar Vroman geeft onmiddellijk toe dat ze af en toe stevige ruzie hadden met hun goede vriendin. Dola begreep bijvoorbeeld niet waarom Leo, die in een Japans kamp had gezeten, geen schadevergoeding wilde eisen en ze kon daar erg boos om worden. (Lucas Ligtenberg, De parelduiker 2012/5, blz. 17)
'En de akker is de wereld' - naar de bijbeltekst van Mattheüs - leest als een 'Alleen op de wereld' of 'De kinderen van de grote fjeld' voor volwassen; meer schrijnend dan zielig, heel helder in de tekening van eenzaamheid, onmacht en angst; het trauma van het verloren thuis, het overleven tegen de klippen op. (Jann Ruyters, Trouw, 13-06-2015)
De thuiswacht is een intelligent psychologisch relaas dat blijk geeft van De Jongs talent menselijke drijfveren bloot te leggen zonder voorbij te gaan aan de banale kant daarvan. 'Ik voel nu een weerzin voor al de kleine gedachten, miserabele overwegingen die me toen door het hoofd gingen, maar zo stonden de zaken', stelt Bea smalend. 'In die periode was het leven gereduceerd tot broddelwerk.' Broddelwerk dat van alle tijden blijkt, en dat een onberispelijke roman heeft opgeleverd. (Bo van Houwelingen, Volkskrant, 25-03-2017)

Naar Boven

Mijn favoriete citaat

Het was zo'n avond waarvan je je na afloop afvraagt,
te midden van volle asbakken en kleverige glazen,
wat de zin van een dergelijke onderneming kon zijn,
waarom je er aan begonnen was.
(Dola de Jong, De thuiswacht, blz. 31)

Naar Boven