• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

Filip de Pillecyn

Profiel

Achternaam: de Pillecyn
Roepnaam: Filip
Voornamen: Philippus Florentinus
Geboren: 25-03-1891
Te: Hamme
Overleden: 07-08-1962
Te: Gent

Pseudoniem(en): Filip de Pillecyn gebruikte de pseudoniemen Citroen (in 'Sportwereld', 'Algemeen Nieuws' en 'Opbouw'), Cactus (in 'De Vlaamse Linie') en Filip den Duvel (voor het pamflettaire gedicht 'Hoe de zwarten in de hemel kwamen').

Werk

Poëzie

• Onder den hiel (1920)
• Hoe de zwarten in de hemel kwamen (1950)

Proza

• Pieter Fardé: de roman van een Minderbroeder (1926)
• De rit (1927)
• Blauwbaard (1931)
• Monsieur Hawarden (1934)
• Hans van Malmédy (1935)
• Schaduwen (1937)
• De aanwezigheid (1938)
• De soldaat Johan (1939)
• Jan Tervaert (1947)
• De boodschap (1947)
• Mensen achter den dijk (1949)
• De veerman en de jonkvrouw (1950)
• Rochus (1951)
• Vaandrig Antoon Serjacobs (1951)
• Aanvaard het leven (1956)
• Het boek van de man Job (1956)
• Keurbladzijden (1959)
• Verzameld werk (1959-1960)
  - deel 1: De aanwezigheid/Monsieur Hawarden/De soldaat Johan/Hans van Malmédy/Jan Tervaert
  - deel 2: Pieter Fardé/De boodschap/Mensen achter de dijk/Rochus/Vaandrig Antoon Serjacobs
  - deel 3: Blauwbaard/De veerman en de jonkvrouw/Aanvaard het leven/Schaduwen/De rit
  - deel 4: Pastoor Denys/Monseigneur Bermijn/Hugo Verriest/Stijn Streuvels
• Van de goede moordenaar (1961)
• Elisabeth (1961)
• Gedachten (gebloemleesd door Hugo van der Cruyssen) (1962)
• Omnibus (Blauwbaard/Aanvaard het leven/Pastor Denys) (1963)
• Scheppend proza (1964)
  - deel 1: Pieter Fardé/De rit/Blauwbaard/Monsieur Hawarden/Hans van Malmédy/Schaduwen/De aanwezigheid/De soldaat Johan/De boodschap/Jan Tervaert
  - deel 2: Mensen achter de dijk/De veerman en de jonkvrouw/Rochus/Vaandrig Antoon Serjacobs/Aanvaard het leven/De man Job/Elisabeth
• Het was toen ... : herinneringen aan mijn geboortestreek, mijn jeugd en mijn studentenjaren (1972)
• Omnibus (Hans van Malmedy/Vaandrig Antoon Serjacobs/De boodschap/Aanvaard het leven) (1984)
• Gedachten van Filip de Pillecyn (gebloemleesd door Theérèse Jamar, Hugo Van der Cruyssen) (1987)
• Monsieur Hawarden (bibliofiel, 175 ex.) (1992)

Daboeken

• Tegen de muur: ongecensureerd gevangenisdagboek (1944-1949) (2019)

Toneel

• Margaretha van Eyck (naar Melati van Java's 'Camilla Ferrari' in Dietsche Warande en Belfort', 1914)
• Dona Mirabella: toneelspel in drie bedrijven (in 'Nieuw Vlaams Tijdschrift', 1952)

Overig non-fictie

• Het proces van den veiligheidsdienst (pamflet) (1920)
• Amnestie (z.j.)
• Hugo Verriest (proefschrift) (1926)
• Pastor Denys (1927)
• Monseugneur Bermijn de Paulus van Ortosland (1929)
• Pater Constant De Deken (met A. Malcorps) (1929)
• Renaat de Rudder (1931)
• Stijn Streuvels en zijn werk (1932)
• Het boek van Sint-Niklaas (1935)
• Twistgesprek tussen Demer en Schelde, zijnde een academische verhandeling over meisjes, bier, heiligen, sexuele, culturele en agronomische aangelegenheden door E. Claes en F. de Pillecijn (1956)
• Stijn Streuvels (1958)
• Face au mur (1979)
• Kiespijn der ziel: onuitgegeven journalistiek (1981)

Vertalingen

Vertaald:

• Blaubart in Flandern (Duitse vertaling door 'Elisabeth en Felix Augustin) (1933)
• Der Sternorden von Bethlehem (Duitse vertaling door Carl Hanns Erkelenz in 'Flämische Weihnacht' (1937)
• Hans von Malmedy (Duitse vertaling door Peter Mertens) (1938)
• Das Herz mit sieben Schwertern (Duitse vertaling door Carl Hanns Erkelenz in 'Unsre liebe Frau aus Flandern') (1939)
• Le soldat Johan (Franse vertaling van 'De soldaat Johan' door Paul de Man) (1942)
• Der Soldat Johan (Duitse vertaling door Heinz Graef) (1943)
• Das zweifache Leben (Duitse vertaling van 'De aanwezigheid' door Heinz Graef in de bloemlezing 'Das zweifache Leben') (1943)
• Hans van Malmedy (Franse vertaling door M.J. Herryns en G. Lambrichs) (1943)
• Leda, Liebe eines Sommers (Duitse vertaling van 'De veerman en de jonkvrouw' door Hans Reykers) (1951)
• Menschen hinter dem Deich (Duitse vertaling door Franz Fromme) (1958)
• 'De aanwezigheid' werd vertaald in het Deens door Clara Hammerich: 'Nærværelse' (1963)
• Monsieur Hawarden: recit (Franse vertaling van 'Monsieur Hawarden' door Adéle Durieux) (1967)

Filip de Pillecyn schreef een inleiding voor:

• Bert Peleman, De meivisch zwom voorbij! (1944)
• R. de Cneudt, Liederen der bezinning (1952)
• Albrecht Rodenbach, Vliegt de Blauwvoet! Een keur uit zijn werk (1955)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Filip de pillecyn debuteerde in 1914 in 'Dietsche Warande en Belfort' met een toneelbewerking van 'Margaretha van Eyck'.
• Filip de pillecyn publiceerde in 'De Standaard', 'Sportwereld', 'De Tijd', 'Pallieter', 'De Keikop', 'Volk', 'Forum', 'Opbouw', 'Het laatste nieuws', 'De Vlaamse Linie'.
• Filip de pillecyn was redacteur van 'Westland'.

Over Filip de Pillecyn

• Bert Ranke, 'Filip de Pillecyn: een proeve van synthese der persoonlijkheid' (1941)
• Een interview met Filip de Pillecyn in 'Mens en kunstenaar I' van Louis Sourie (1955)
• Anton van Wilderode, 'Filip de Pillecyn' (1960)
• Bernard Kemp, 'De romankunst van F. de Pillecyn' (1961)
• B.F. van Vlierden:, 'Natuur en cultuur in het werk van Filip de Pillecijn' in 'Literair akkoord 5' (1961)
• Anton van Wilderode, 'Filip de Pillecyn' (1963)
• Een bijdrage over Filip de Pillecyn in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Jaak de Maere (mei 1990)
• 1 hoofdstuk: 'Filip de Pillecyn - Monsieur Hawarden' door Guido Goedemé in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 1991)
• Anton Van Wilderode e.a., '100 jaar Filip de Pillecyn' (1992)
• Marcel Janssens, 'De mensen en het land achter de dijk' (1992)
• 1 hoofdstuk: 'Filip de Pillecyn - Mensen achter de dijk' door Marcel Janssens in 'Lexicon van Literaire Werken' (november 2003)
• Herman Verbeeck, Bibliografie van Filip de Pillecyn (2 delen) (2007)
• Etienne Van Neygen, 'Filip De Pillecyn: Flamingant en pacifist' (2021)

Diversen

• 'Monsieur Hawarden' werd in 1968 verfilmd door Harry Kümel. Ellen Vogel speelde de titelrol.)
• 'Mensen achter de dijk' verscheen in 1973 als Grote letterboek.
• 'De soldaat Johan' werd verfilmd.
• Aan de monidung can de Durme staat het Filip de Pillecyn-monument, gemaakt door de beeldhouwer Albert Poels.

Literaire prijzen

• Prijs der Vlaamse Provincies 1942 voor 'De soldaat Johan'

Opmerkingen

• Filip de Pillecyn was de jongste van vier broers in een welgesteld gezin. Zijn vader was effectenmakelaar en ontvanger op de boot Hamme-Antwerpen.
• Toen zijn beide ouders overleden was hij nog betrekkelijk jong. Hij groeide gedeeltelijk op bij zijn oom die priester was.
• Hij ging naar de gemeenteschool in Halle en naar het St. Jospeph-instituut en het Klein-Seminarie in Sint-Niklaas.
• Van 1910 tot 1914 studeerde hij Germaanse filologie in Leuven. Hij was in 1914 voorzitter van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond.
• Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak ging hij in Nederland bij 'de Maasbode' werken, maar kwam terug naar België en was als cyclist bij de zware artillerie aan de IJzer. Hij was actief in de Vlaamsgezinde soldatenbeweging.
• Na de Eerste Wereldoorlog verhuisde hij naar Brussel.
• Filip de Pillecijn studeerde Germaanse filologie in Leuven. Hij promoveerde in 1926.
• Filip de Pillecijn was tot 1929 journalist.
• Hij trouwde met Elvire van Duyse Zij kregen een dochter. Zijn vrouw overleed in de Tweede Wereldoorlog.
• Filip de Pillecijn was van 1926 tot 1941 leraar Nederlands en Engels in Malmédy en in Mechelen.
• Van 1938 tot 1946 was hij lid van de Vlaamsche Academie voor Taal- en letterkunde.
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde hij. Hij accepteerde een hoge ambtelijke functie op het Ministerie van Onderwijs in Brussel. Hij was lid van de Kultuurraad en werd in Berlijn door Goebbels ontvangen. Na de oorlog werd hij hiervoor veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf. In 1947 werd hij door de krijgsraad, na een genadeverzoek door veel collega's, vrijgelaten.
• In 1944 trouwde hij met Suzanne de Cavel.
• Na zijn vrijlating ging hij in Gent wonen.
• Zijn werk van voor 1944 was neoromantisch. Het werk van na 1944 is vaak autobiografisch en verheerlijkt het plattelandsleven.
• Hij werd begraven op Campo Santo, Sint Amandsberg in Gent (graf A 48 ter).

Handtekening Filip de Pillecijn

Anderen over Filip de Pillecyn

• Overziet men de dertigjarige (1926-1956) literaire bedrijvigheid dan is, menen wij, voor alle fazen de gelijkenis in figuren en thematiek opvallender dan het verschil. Ongetwijfeld hebben de oorlog en zijn bittere nasleep een onmiskenbaar spoor in dit werk nagelaten, maar wij zouden dat minder willen zien in het stagneren der publicaties dan wel in een meer concrete vaststelling van het tekort aan rechtvaardigheid en, vooral, barmhartigheid in de samenleving. (Anton van Wilderode, Filip de Pillecyn, blz. 56)
• Zijn boeken spelen zich af in een nadrukkelijk opgeroepen, dromerig kader met een vaag-historische of half-mythische achtergrond waarmee de auteur alle richtingen uit kan. (Jaak de Maere, Kritisch literatuur lexicon, mei 1990)

Mijn favoriete citaat

En dan kijken ze naar het water.
Ge kunt lang kijken naar het water zonder u te vervelen.
Het leeft met een duizendvoudig leven,
het beweegt aanhoudend en toch is het zo rustig dat het u in uzelf laat kijken
en u, door zijn rust, verzoent met vele dingen.
(Filip de Pillecyn, Mensen achter de dijk)

Bronnen o.a.

• Anton van Wilderode, Filip de Pillecyn (1960)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (mei 1990)
• Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (februari 2024)