Zij kon het schrijven niet laten…
Een overzicht van het oeuvre van Nannie van Wehl (schrijfstersnaam van Susanna Lugten-Reijs (1880-1944)
NB. De
samenstelster beseft dat dit overzicht weliswaar uitgebreid, maar geenszins volledig is, en evenmin foutloos. Zij zou het zeer
op prijs stellen als U aanvullingen en correcties aan haar wilt doorgeven.
Inhoudsopgave
1.
Inleiding
2.
Levensloop van Nannie van Wehl (Susanna Lugten-Reys)
3.
Bibliografie - Jeugdboeken
4.
Bibliografie – Tijdschriftartikelen
4.1 School en Leven
4.2 Tijdspiegel
4.3 Onze Meisjeswereld
4.4 Nieuw Leven
4.5 Op de hoogte
4.6 Eigen Haard
4.7 Europa
4.8 Nederland
4.9 Morks Magazijn
4.10 Het
Kind
4.11 De
Haagsche Vrouwenkroniek
4.12 Het
jonge Holland
4.13 De
Vrouw en haar Huis
4.14 Gezin
en School
4.15
Jeugdkerkblad
4.16 Leven
en Werken
4.17 Droom
en Daad
4.18 Astra
4.19
Favoriet
4.20 De
Merel
4.21
Zonneschijn
4.22 Ons
eigen tijdschrift
4.23 De
Haagsche Dameskroniek
4.24 's
Levens Opgang
4.25 Ons
Thuis
4.26 Opgang
4.27 De
huisvrouw in Indië
4.28 De
Bandoengse huisvrouw
4.29 De
Haagsche Dameskroniek
4.30 De Rotterdamsche
Dameskroniek
4.31 Het
Landhuis
4.32 De
huisvrouw in Noord-Sumatra
4.33
Wiegekind en kleuter
4.34 Nieuwe
Rotterdamsche Courant
4.35
Algemeen Handelsblad
4.36 Overige
5.
Bibliografie – Bijdragen in bundels
5.1 Voor volwassenen
5.2 Voor
middelbare scholieren
5.3 Voor
jonge kinderen
6.
Bibliografie van artikelen over Nannie van Wehl
1.
Inleiding
Zij kon het schrijven niet
laten. Dat ontdekte ik, toen ik mij ging verdiepen in het werk van mijn
grootmoeder. Nadat ik haar 22 jeugdboeken, meest zg. 'meisjesboeken' had
verzameld en gelezen, doemde langzamerhand een bij mij en anderen onbekende
kant van haar op: het schrijven was haar lust en haar leven, zij kon er niet
buiten, en als er geen stof meer was voor een boek, of als er geen uitgever
meer klaarstond, dan vond zij wel emplooi voor haar talent bij tijdschriften.
Desnoods richtte zij er zelf één op (i.c. 'De Haagsche Vrouwenkroniek'). Zij
had een vlotte pen, zij had literaire kwaliteiten en uitgesproken opvattingen,
vooral op het gebied van onderwijs en opvoeding, waarvan zij anderen graag
deelgenoot wilde maken. Door haar rijke fantasie, maar ook door haar
ijzersterke geheugen waren zowel verhalen en sprookjes als jeugdherinneringen
genres die haar goed lagen. Haar beschrijvingen van gedrag en gesprekken van
kinderen vormen daarvan vaak de sterkste en geestigste onderdelen. Daarnaast
vulde zij de kolommen van vele tientallen periodieken met boekrecensies, veelal
van jeugdboeken, en werkte zij mee door korte verhaaltjes voor kinderen te
leveren aan vertelselboeken, scheurkalenders e.d. Ook bewerkte zij boeken en
verhalen van buitenlandse auteurs.
Zij bleef schrijven, haar
leven lang, ook toen haar eigen bronnen wat opdroogden.
Mijn grootmoeder heeft mij
geen archief van haar werk nagelaten. Ik heb dan ook veel moeite moeten doen om
haar productie te achterhalen. Het is mij zeker niet volledig gelukt. Wat ik
heb verzameld is echter zodanig van omvang, en van inhoud, en zo gevarieerd,
dat het mij van belang leek een overzicht ervan vast te leggen voor het
geïnteresseerde publiek. Het speurwerk stamt uit verschillende perioden, en ik
moet mij verontschuldigen voor het feit dat mijn wijze van notering
bibliografisch niet altijd netjes en consequent was. Ik hoop dat de lezers zullen
helpen met het corrigeren en aanvullen van het onderstaande overzicht.
Ik laat het voorafgaan door
een kort overzicht van Susanna's levensloop.
2.
Levensloop
van Nannie van Wehl (Susanna
Lugten-Reys)
Een Haagse jeugd.
Susanna was de oudste van de vier kinderen van de
Haagse gymnastiek- en schermleraar Jacobus Hermanus Reijs en Johanna Maria
Frölich. Zij werd geboren op 12 november 1880 op het Westeinde 79. Twee jaar
later verhuisde het gezin naar de Bilderdijkstraat 1 B, en in 1895 naar het Westeinde
29. Zij bezocht de openbare burgerschool voor jongens en meisjes in de Korte
Lombardstraat, en volgde twee jaar vervolgonderwijs op de openbare burgerschool
aan de Zuidwal.
Susanna wilde onderwijzeres worden. Daarvoor was ze
vier jaar kwekeling op haar oude school, en volgde 's avonds de zg.
Normaallessen. Haar leraar Nederlands was Jan Ligthart, die grote invloed op
haar heeft gehad. In 1899 behaalde zij haar diploma.
Tot 1904 werkte zij op Haagse scholen, o.a. in de
Ferdinand Bolstraat. Aan de pas opgerichte neutraal-bijzondere Kweekschool in
de Elandstraat gaf zij les in Nederlands, Frans, aardrijkskunde, geschiedenis
en natuurkunde. In die tijd ontmoette zij haar latere echtgenoot Kees Lugten,
de broer van een van haar collega's. Hij was civiel-ingenieur bij de gemeente
Den Haag, maar vertrok in 1903 als betonspecialist naar de Rotterdamse firma
Van Waning.
Onderwijzeres en schrijfster.
In 1904 vertrok Susanna ook naar Rotterdam, waar zij
onderwijzeres, en later waarnemend hoofd werd van een openbare meisjes-ULO. Ze
ging op kamers wonen op het Noordereiland en genoot van haar jaren als
zelfstandig wonende en werkende vrouw. Naast haar schoolwerk gaf zij bijlessen,
en ontwikkelde haar schrijverschap, dat, gestimuleerd door Jan Ligthart, in
1901 begonnen was met een bijdrage in diens weekblad "School en
Leven". Zij ondertekende daar aanvankelijk met "Susanna". Haar
schrijversnaam "Nannie van Wehl" gebruikte zij voor het eerst in
1904, voor haar eerste jeugdboek "De Boschjesclub".
Toen zij in 1908 trouwde met Kees Lugten had zij al 6
jeugdboeken op haar naam staan, naast ca. 50 grote en kleine bijdragen aan de
weekbladen "School en Leven", "Nieuw Leven" (voor
onderwijzers en opvoeders), "Eigen Haard" en "Onze meisjeswereld"
(voor meisjes van 12 tot 16 jaar). De voornaamste inspiratiebronnen waren haar
jeugdherinneringen en haar onderwijservaringen.
Rotterdam; werk en moederschap.
Tot kort na de geboorte van hun eerste kind in 1912,
dochter Suus, woonde het gezin Lugten-Reys aan de zeer Rotterdamse Maaskade in
Rotterdam, op het Noordereiland. Daarna verhuisden zij naar het adres Vijverweg
Door haar huwelijk moest ze het onderwijzerschap opgeven, maar
schrijven bleef ze als een belangrijk deel van haar levensvervulling
beschouwen, naast de rollen van echtgenote en moeder, die ze even serieus
opnam. Dat daar wel eens problemen uit voortkwamen bleek het duidelijkst uit
haar werk in het door haar in 1913 opgerichte blad "De Haagsche Vrouwenkroniek", dat
tweemaal per week verscheen. Zij leverde aan dit blad, als redactrice en als
medewerkster, jarenlang bijdragen onder verschillende namen. Haar eigen naam gebruikte zij als het actuele
onderwerpen betrof (de vrouwenbeweging, de eerste wereldoorlog). Literaire
bijdragen, verhalen en boekbesprekingen ondertekende zij met "Nannie van
Wehl". De schuilnaam "Mater Conata" (ervaren moeder) gebruikte
zij als vlag voor gedetailleerde huishoudelijke en opvoedkundige tips.
Over kinderen en voor kinderen.
Haar columns over kinderen in "School en Leven" en vanaf 1912, haar pedagogische bijdragen
aan "Het Kind", getuigden van het plezier dat ze aan haar moederschap
beleefde.
Nog 15 boeken van Nannie van Wehl verschenen er tussen
1908 en 1922. Het merendeel is geschreven voor de oudere jeugd, en speelt zich
af in het Den Haag van haar jeugd. Ze
ontlenen een zekere cultuurhistorische waarde aan de nauwkeurige beschrijvingen
van sfeer en situaties. Autobiografische
elementen uit haar Rotterdamse tijd zijn o.a. te vinden in "Huize
Labor" en "Constance trok van huis tot huis". Het op de jeugd
van haar man gebaseerde "Aan den waterkant" wordt als historische
bron voor het leven in Hellevoetsluis rond 1885 gewaardeerd.
Een aantal boeken bevatten verschillende verhalen,
soms op een jeugdiger publiek gericht, zoals "Het boek met de verhalen van Suusje".
Verder voerde ze een aantal jaren, vanaf 1910, de
redaktie van de "Juliana-bibliotheek voor jongens en meisjes" van
uitgever H. ten Brink.
Een vlotte pen.
Toen de kinderen wat ouder werden begon Susanna zich
meer te richten op haar werk als publiciste. Het werd gevarieerder en op meer
verschillende doelgroepen gericht. Opvoeding en onderwijs bleven belangrijke
thema's, bijvoorbeeld in het maandblad "Gezin en school". Voor jonge
meisjes schreef zij in "Droom en daad" en "Leven en
Werken", voor jonge kinderen verhalen en verhaaltjes in "Op de
hoogte", in "Zonneschijn" en in verscheidene vertelselboeken en
scheurkalenders.
In de jaren '30 schreef ze diverse artikelen voor
volwassenen rond het thema wonen, bijvoorbeeld in "De vrouw en haar
Huis" en "Het Landhuis". Verder bewerkte ze enkele Amerikaanse
boeken. Boekbesprekingen, onder haar eigen naam, van jeugdboeken werden toen
ook talrijker. Jarenlang was zij daarvoor medewerkster van de Nieuwe
Rotterdamsche Courant, maar bijvoorbeeld ook van bladen als "De huisvrouw
in Indië" en "De Bandoengse huisvrouw".
In 1938 verschenen in het maandblad "Wiegekind en
Kleuter", waarvan haar nicht J. Riemens-Reurslag de redactie voerde, de
laatste Nannie-van-Wehl-tjes. Het waren verhaaltjes over haar kleindochter Suus
(samenstelster van dit overzicht). De laatste publicatie onder haar eigen naam
verscheen in "Het Kind" van januari 1940, een herdenkingsnummer voor
het 40-jarig bestaan. Later in dat jaar volgt, kort na het bombardement op
Rotterdam (waarbij Susanna's huis gelukkig onbeschadigd blijft) en de Duitse
bezetting het overlijden van haar dochter, die twee jonge dochtertjes
achterliet. Haar zoon moest zijn studie onderbreken en onderduiken. Susanna's
toch al niet zo sterke gezondheid werd door dit alles zeker ondermijnd. Op 15
april 1944 stierf zij, 63 jaar oud.
Nannie en Susanna.
Susanna was meer dan een schrijfster van gedateerde
meisjesboeken, hoezeer die soms ook nu nog kunnen boeien. Zij was een
zelfbewuste vrouw, met een emancipatorische inslag, al hoorde zij niet bij de
spraakmakende georganiseerde feministen. De Nationale Tentoonstelling voor
Vrouwenarbeid in 1898 had een onuitwisbare indruk op de toen 18-jarige gemaakt.
Het belang van werken voor vrouwen is in haar werk een terugkerend thema,
inclusief de dilemma's die daarmee
samenhangen. Daar worstelde zij zelf mee: zij wilde een professioneel auteur zijn
en ook een modelgezin realiseren. Van haar ervaringen en haar meningen maakte
zij de buitenwereld met overtuigingskracht en vlotte pen deelgenoot. In de
honderden verhalen, columns, beschouwingen en boekbesprekingen in het door haar
opgerichte tijdschrift en de ca. 45 andere bladen en blaadjes waarin zij
publiceerde, gaf zij een openhartig beeld van zichzelf en haar leefwereld.
Onderwijzeres en schrijfster, pedagoge en publiciste,
en een van de eerste Nederlandse vrouwelijke columnisten. Zij verdient een
bibliografie, die een indruk geeft van haar begaafdheid, haar veelzijdigheid en
haar bijzondere werkkracht.
Volledigheid is wel nagestreefd, maar zeker niet
bereikt. Aanvullingen en verbeteringen zijn dan ook meer dan welkom bij de
samenstelster.
3.
Bibliografie -Jeugdboeken
Nannie van Wehl
* 'De Boschjesclub'. Band en ill. L.W.R. Wenckebach.
Uitg. L.J. Veen, Amsterdam 1905. 2e dr. 1911. Nieuwe uitg. 3e dr.
1932, band en ill. Nans van Leeuwen, uitg. G.B. van Goor Zn., Den Haag.
* 'De
tante van het Duinveld'. Band L.W.R. Wenckebach, ill. C. Rovers. Uitg .L.J.
Veen, Amsterdam 1906.
* 'Het moeilijke begin'.
Band en ill. Willy Sluiter. Uitg. L.J. Veen, Amsterdam 1906. 2e dr.
1915. 3e dr. 1922.
* 'De buren'. Band L.W.J.
Wenckebach, ill. C. Rovers. Uitg. L.J. Veen, Amsterdam 1907.
* 'Wij zijn jong!'. Uitg.
L.J. Veen, Amsterdam 1907.
* 'Meisjesjaren'. Uitg.
L.J. Veen, Amsterdam 1908.
* 'Aan den waterkant'.
1909. Oranje-Bibliotheek voor jongens en meisjes. Ill. Henriëtte de Vries.
Uitg. van Holkema & Warendorf, Amsterdam. 2e dr. in de serie Ons
Boekenplankje, band en ill. Netty Heyligers, 1923.
Bij uitg. De Magneet in
Antwerpen/Van Holkema&Warendorf N.V. in Amsterdam verscheen (1937?) nog een
uitgave, geïll. door Frans Joel Neirings.
* 'Vooruitgestuurd'. Band
L.W.R. Wenckebach, ill. G.van Doorn. Uitg. L.J. Veen, Amsterdam 1909.
* 'De kleinkinderen van
mevrouw Beukema'. Band en ill. C.J. Rovers. Uitg. C. Morks Czn., Dordrecht
1910.
* 'Do en Lo Verster'.
Juliana-bibliotheek voor jongens en meisjes, red. Nannie van Wehl. Ill. Louis
Raemaekers. Uitg. H. ten Brink, Meppel 1910. 2e dr. 1919, 3e dr. 1922.
* 'Huize Labor'. Band
L.W.R. Wenckebach, ill. W. Pothast. Uitg. L.J. Veen, Amsterdam 1910.
* 'Anneke van den dokter'.
Juliana-bibliotheek voor jongens en meisjes, red. Nannie van Wehl. Uitg. H. ten
Brink, Meppel 1912.
* 'Acht
dagen uit Rita's leven' en 'Joop's avontuur'. Jacob van Campen's jongens- en
meisjes-bibliotheek, red. A. Schabeek. Ill. Daan Hoeksema. Uitg. drukkerij
Jacob van Campen, Amsterdam 1916.
* 'De Schillekinderen en
andere verhalen'. In de Vacantie,
bibliotheek voor jongens en meisjes. Band Jan Rinke, ill. Frans van Noorden.
Uitg. Gebr. Kluitman, Alkmaar 1916.
* 'Lientje's verzoeking' en
'De groote geleerde'. Jacob van Campen's jongens- en meisjes-bibliotheek, red.
A. Schabeek. Ill. A. Poussin. Uitg. drukkerij Jacob van Campen, Amsterdam 1916.
* 'Constance trok van huis
tot huis'. Band en ill. Enna F. Nieuwenhuis. Uitg. H. ten Brink, Arnhem 1917.
* 'Het boek met de verhalen
van Suusje'. Ill. Willem Hardenberg.
Uitg. H. ten Brink, Arnhem 1917.
* 'De vriendschap van
Bertha en Beata'. Band Willy Sluiter, ill. Frida Langeler. Uitg. L.J. Veen,
Amsterdam 1918.
* 'De familie Van
Clarenbeek en hun trouwe Antoon'. Band en ill. Frans van Noorden. Uitg. C.
Misset, Doetinchem 1920.
* 'De geschiedenis van een
kleinen jongen'. Voor onze kinderen. Uitg. J.W. Boissevain, Haarlem 1921.
* 'De verhalen van mijn
jongen'. Band en ill. Jeanne Faure. Uitg. H. ten Brink, Arnhem 1922.
* 'Rietje zorgt ervoor' en
'Naar 't zonlicht toe'. Ill. Ans Muller-Idzerda. Uitg. Van Gorcum & Co,
Assen 1934.
* 'De grote taak van
Emmeline'. Uit het Amerikaans (Elise Singmaster) naverteld. Ill. Gabi Wirth. Uitg.
A. Voorhoeve, Rotterdam, 1937.
* 'De negerhut'. (Uncle
Tom's cabin). Beknopte jubileumuitgave, naverteld naar vertaling uit het
Amerikaans door J.H. van der Munnik. Uitg. A. Voorhoeve vh J.M. Bredée,
Rotterdam, 1937.
* 'God gaf, God nam, Zijn
naam zij geloofd'. Een Kerstverhaal naar het Amerikaans bewerkt. Uitg.
Hillegom, Editio. 1939.
4.
Bibliografie – Tijdschriftartikelen
De samenstelster kan bij de nu volgende opsomming
helaas geen volledigheid pretenderen. Daarvoor is het materiaal te verspreid,
te onvolledig, onvoldoende geïndiceerd, en bovendien was haar speurenergie niet
onbegrensd. Zij is veel dank verschuldigd aan vrienden en aan medewerkers van
diverse bibliotheken, en hoopt op aanvullingen in de toekomst.
De belangrijkste bronnen zijn:
1. Susanna's eigen opgave uit
2. Susanna's eigen opgave uit
Beide eigen opgaven zijn uit de losse hand geschreven
en zeker niet volledig.
3. Nijhoff's Index op de Nederlandsche periodieken van
algemene inhoud.
5. Toevallige vondsten.
De gevonden tijdschriften zijn geordend in volgorde
van het jaar waarin de eerste bijdrage van Nannie van Wehl (of Susanna, S.
Lugten-Reys, of Mater Conata en andere pseudoniemen) er in verscheen. Waar
mogelijk en gewenst is in een korte aanduiding van de inhoud gegeven. Van de
meeste artikelen heeft de samenstelster een copie beschikbaar.
4.1
SCHOOL EN LEVEN
Weekblad voor opvoeding en onderwijs in school en
huisgezin. Red. Jan Ligthart.
Susanna.
* 'Terug naar een mooi plekje'.
( jg. 2, no. 22, 31-1-1901) Jeugdherinnering.
* 'De leerplicht in mijn
klasse'. (jg. 2, no. 28, 14-3-1901) Ervaringen als onderwijzeres.
* 'Hoe Hannetjes vader met
Hannetjes juffrouw samenwerkte'. (jg. 2, no. 47, 25-7-1901) Ervaringen als
onderwijzeres.
* 'Een bijdrage tot de
ooievaarskwestie in de kinderkamer'. (jg. 3, no. 46, 17-7-1902)
Jeugdherinnering, pleidooi voor openheid in voorlichting.
Nannie van Wehl (School en
Leven staat dan onder redactie van Jan Ligthart en R. Casimir)
* 'De dood. Dramatische
schets, door een kind'. (jg.6, no. 7, 13-10-1904) Omgaan met de dood.
* 'Een roof gepleegd'. (jg.
6, no. 113, 24-11-1904) Ode aan oude onzin-versjes.
* 'Van zoeken en niet
vinden'. (jg. 6, no. 19, 5-1-1905)
Herinnering aan eerste schoolervaring als onderwijzeres.
* 'Tegen dreigend kwaad'.
(jg. 6 no. 32, 6-4-1905) Godsgeloof wordt vernietigd door traditionele
religieuze opvoeding. Jan Ligthart stemt er in een noot mee in.
* 'Wees in geen ding
bezorgd'. (jg. 7, no. 2, 14-9-1905) De dood is een troost als je te hard hebt
moeten zwoegen.
* 'Invloed'. (jg. 7, no.
20, 18-1-1906) Kinderen nemen klachten van moeder over.
* 'De zwakte der sterken'.
(jg. 7, no. 43, 28-6-1906) Een vriend zal sterven, schr. moet sterk zijn.
* 'Machteloosheid'. (jg. 8,
no. 28, 14-3-1907) Macht over anderen, maar niet over een blind kind.
* 'Examen'. (jg. 8, no. 37,
16-5-1907) Kaboutertjes zien dat 25-jarige mens wordt: ze kent het verlangen en
de vermoeidheid.
* 'Allerzielen'. (jg. 9,
no. 15, 12-12-1907) Dag op kerkhof om doden te ontmoeten.
* 'Van een oud sprookje,
dat nieuw kan zijn'. (jg. 9, no. 17, 26-12-1907) Leren om bang te zijn en leren
om moe te zijn om mens te worden.
* 'Een heksenuur'. (jg. 9,
nr. 17, 26-12-1907) Stilte van landverhuizers doorbroken door kreet.
* 'Aan een kinderlooze'.
(jg. 10, nr. 40, 3-6-1909) Egoïstisch verlangen naar een kind.
* 'Een moment-opname'. (jg.
11, nr. 20, 13-1-1910) Korte kinderanecdote (evenals volgende moment-opnames).
* 'Een Kerstfeest'. (jg.
11, nr. 20, 13-1-1910) Koortsvisioen met Kerstmis.
* 'Gewapend beton'. (jg.
11, nr. 23, 3-2-1910) Documentair artikel met gegevens van collega's van
echtgenoot.
* 'Moment-opnamen I '. (jg.
12, no. 1, 1-9-1910) De eerste serie momentopnamen gaat vaak over de kinderen
van een bevriend gezin. Na de geboorte van haar eigen kinderen spelen deze
meestal de hoofdrol.
* 'Moment-opnamen II'. (jg.
12, no.4, 22-9-1910)
* 'Moment-opnamen III'.
(jg. 12, p. 112)
* 'Moment-opnamen IV'. (jg.
12, no. 14, 1-12-1910)
* 'Moment-opnamen V'. (jg.
12, p. 240)
* 'Moment-opnamen VI'. (jg.
12, no. 16, 15-12-1910)
* 'Moment-opnamen VII'.
(jg. 12, no. 18, 29-12-1910)
* 'Moment-opnamen VIII'.
(jg. 12, no. 23, 2-2-1911)
* 'Moment-opnamen IX'. (jg.
12, no. 24, 9-2-1911)
* 'Kinderstudie'. (jg. 12,
no. 24, 9-2-1911) Kinderanecdote.
* 'Vaders?' (jg. 12 no. 43,
22-6-1911) Boos op te veeleisende vaders, met voorbeelden.
* 'Het Vredespaleis'. (jg.
13, februari 1912, p. 420) Documentair artikel, met gegevens van collega's van
echtgenoot, die bij bouw betrokken was.
* 'Een duit in 't zakje'.
(jg. 13, no. 30, 21-3-1912) Kinderanecdote.
* 'Reizende kinderen'. (jg.
13, no. 44, 27-6-1912) Gedreven pleidooi tegen het lange heen en weer reizen
van kinderen uit kleine plaatsen van en naar school: zoek liever een kosthuis
en eet droog brood. Gunning nam dit artikel over in Het Kind en er volgde een
lange discussie over.
* 'Bedenk wat ge doet!'.
(jg. 14, no. 4, p. 26) Tegen echtscheiding van mensen met kinderen.
* 'Momentopnamen I t/m
VIII'. (jg. 14, p. 638-640)
* 'Momentopnamen IX t/m
XIII'. (jg. 14, p. 784)
* 'Momentopnamen XIV t/m
XX'. (jg. 14, p. 796-798)
* 'Momentopnamen XXI en
XXII'. (jg. 14, p. 814-816)
* 'Verveling'. (jg. 17, no.
66, p. 793) Zorg dat kinderen zich niet vervelen, want dat is dodelijk.
* 'De angsten van het
geluk'. (jg. 15, no. 76, p. 686) Schr.
heeft een kind, dat geluk maakt ook angstig.
* 'Twintigmaandsche
grammatica'. (jg. 15, no. 77, p. 761) Over de taal van haar dochter.
* 'Voor Moeders; mag het
dienstpersoneel ons kind kussen?' (jg. 15, no. 96 , p.815) Ja, als ze het liefheeft.
* 'Menschelijke
overwegingen'. (jg. 16, no. 20, p.157) Er is oorlog, ondanks menselijke
overwegingen.
* 'Een meditatie en een
idee'. (jg. 16, nr. 100, p. 766) Geen onderwijzeres meer, geen last meer van
inspecteurs, geen maandagochtendhoofdpijn. Waarom niet pas om half 11 beginnen
op maandag?
* 'Over germanismen'. (jg.
17, nr. 14, 2-12-1915) Bij Nederlands horen Germanismen.
* 'In ernst; voor M.J.B.'
(jg. 17, no. 4, 23-9-1915) Over maandagochtendschooltijd.
* 'Blijde jeugd'. (jg. 17,
no. 41, 8-6-1916) Kinderanecdote.
* 'Het wil der niet in'.
(jg. 17, no. 46, 13-7-1916) Kinderanecdote.
* 'Oude herinneringen. In
memoriam Jan Ligthart'. (jg. 17, no. 29, 16-3-1916) Herinneringen aan
Normaallessen.
* 'Afgeluisterd gesprek'.
(jg. 17, no. 47, 20-7-1916) Kinderanecdote.
* 'Tweeërlei opvatting'.
(jg. 17, no. 51, 17-8-1916) Liefdeloosheid is erger dan armoede.
* 'Een paedagogisch
paardenmiddel'. (jg. 18, no. 1, p. 12) Niet bang zijn voor botten.
* 'Verbazingen' en
'Preciesje'. (jg. 18, no. 8, 19-10-1916) Kinderanecdotes.
* 'Vader en kind'. (jg. 18,
no. 10, 2-11-1916) Vader redt dochter uit gezonken schip.
* 'Faire bonne mine'. (jg.
18, no. 10, 2-11-1916) Moeder van 'idioot' kind houdt zich groot tegenover de
buitenwereld.
* 'Godsdienst en het kind'.
(jg. 19, p. 190/191) Over de onkinderlijke aanpak van godsdienstonderwijs.
* 'Kindertjes in 't
donker'. (jg. 19, p. 637/638) Sta nachtlichtje toe.
* 'Onderzoek de schriften'.
(jg. 19, p. 654/655) Vroeger net zoveel gruwelijks als nu.
* 'Kinderleed'. (jg. 19, p.
783) Schreeuwen bij de kapper.
* 'Uit den mond der
kinderen'. (jg. 19, p. 797/798) Kinderanecdotes.
* 'De dief'. (jg. 19, p.
831) Kinderanecdote
* 'Zijn vader'. (jg. 20,
nr. 4, 19-9-1918) Kinderanecdote.
* 'Bij een woord van Jan
Ligthart'. (jg. 20, no. 9, 24-10-1918)
* 'De misslag eener
moeder'. (jg. 20, nr. 15, 5-12-1918) Over een gevoelig kind.
* 'Bemoedigend'. (jg. 20,
no. 32, 3-4-1919) Kinderanecdote
* 'Morgengesprek'. (jg. 20,
no. 38, 15-5-1919) Kinderanecdote
* 'De kinderdood'. (jg. 20,
no. 30, 20-3-1919) Kinderanecdote
* 'Gesprek'. (jg.20, no. 46, 3-7-1919) Kinderanecdote
* 'Geluk' en 'Minachting'.
(jg. 20, no. 49, 31-7-1919) Kinderanecdotes
* 'Frühlings-erwachen'.
(jg. 20, no. 50, 7-8-1919) Uitstel van sexuele voorlichting.
* 'Verwijt'. (jg. 21,
no.23, 29-1-1920) Kinderanecdote
* 'Ze wil niet'. (jg. 21
no. 25, 12-2-1920) Kinderanecdote
* 'Blasé'.(jg. 21, no. 27,
26-2-1920) Kinderanecdote
S.Lugten-Reys
* 'Geen huiswerk meer??!'
(jg. 21, no.32. 1-4-1920) Hard werken en leren is goed, geen luiheid.
* 'Het Fransch en de lagere
school'. (jg. 21, no. 31, 25-3-1920) Niet afschaffen!
4.2
TIJDSPIEGEL
Nannie van Wehl
* Een uitgebreide
boekbespreking van Carry van Bruggen 'De verlatene' en een kortere van
J.Bouberg-Wilson "Uit het kinderleven' (1904, p. 367-372).
In de onder 1.
genoemde bron op pag. 5 schrijft
Susanna, dat zij "voor den Tijdspiegel onder Valckenier Kips geregeld
recensies schreef".
4.3
ONZE MEISJESWERELD
Tijdschrift voor meisjes van 12-16 jaar; hoofdredactie
mw. Thérèse Hoven.
Nannie van Wehl
* 'Tact'. (jg. 1, no. 12,
19-3-1904, p. 177-178) Wees tactvol, meisjes.
* 'Lectuur'. (jg. 1, no.
16, 16-4-1904, p. 241-242) Lees geen boeken over ruwe toestanden.
* 'Alleen zijn'. (jg. 1,
21-5-1904, p.321-322) Leer dromen, dan kun je alleen zijn.
* 'Mijn zuster en ik'. (jg.
1, 17-6-1904, p.298-300) Wees niet jaloers op je zuster, zoals ik was.
* 'Lachen'. (jg. 1, no. 28,
9-7-1904, p.377-378) Niet giechelen, geen slappe lach.
* 'Dagen van spanning'.
(jg. 1, 23-7-1904, p.411-412) Overgangsexamens, vreselijke spanning.
* 'Eentonigheid'. (jg. 1,
no. 31, 30-7-1904, p.413-414) Niet klagen over eentonigheid, wees dankbaar voor
gezondheid.
* 'In het oor knoopen'.
(jg. 1, no. 38, 17-9-1904, p.497-498) Zelfgemaakte cadeau's meest welkom.
* 'In 't publiek - I'. (jg.
1, no. 42, 15-10-1904, p.545-546) Praat niet zo hard in 't openbaar.
* 'In 't publiek – II'.
(jg. 1, no. 43, 22-10-1904, p. 557-558) Trek je wat aan van 't oordeel van
anderen.
* 'Een ijdel praatje'. (jg.
1, no. 48, 26-11-1904, p. 618) Zorg dat je kleding smaakvol is.
* 'Een biecht'. (jg. 1, no.
49, 3-12-1904, p. 629-630) Pianospelen bleek toch fijn.
* 'Wat zullen onze meisjes
worden? Commies der Posterijen en Telegrafie'. (jg. 3, no. 1, 6-1-1906, p. 1-5)
Beroepenvoorlichting.
4.4
NIEUW LEVEN
Geillustreerd weekblad voor onderwijs en opvoeding in
school en huis
Nannie van Wehl
* 'Afscheid'. (jg. 1,
13-4-1904, p. 54-55) Juffrouw neemt afscheid voor operatie.
* 'Kinderbegrafenis'. (jg.
1, 1904/05, p. 86-87) Een mooie begrafenis voor de klas.
* 'Domoortje'. (jg. 1,
1904/05, p. 118) Bezorgd over lief en dom schoolkind.
* 'Nettie's Associatie'.
(jg. 1, 1904/05, p. 152-153) Nettie mengt bijbelverhaal met arm straatjongetje.
* 'Mijn zanger'. (jg. 1,
1904/05, p. 278-281) Arme jongen met prachtige stem, werd niet aangenomen op
seminarie.
* 'Na een examenzomer'.
(jg. 1, 1904/05, p. 404) Oververmoeid door werken voor examen.
* 'Johannes'. (jg. 1,
1904/05, p. 453-457) J. durft geen klompenbriefje te vragen om de schande.
* 'Kennismaking'. (jg. 1,
1904/05, p. 517-519) Armoe bij leerlingen thuis, geen smoesje.
* 'Dictée'. (jg. 1,
1904/05, p. 648-649) Passende dicteezinnen voor de lente.
* 'Hoe laat is het?'(jg. 1,
1904/05, p. 469-470) Streng zijn voor jongere broertje moeilijk.
* 'Nu de koude dagen
naderen. Aan de buitenwereld.'(jg. 1, 1904/05, p. 539-540) Ellende op de
armenschool
* 'De gebroeders'. (jg. 1,
1904/05, p. 723-725) Sommige moeilijke leerlingen hopeloos.
* 'Spijbelaar'. (jg. 1,
1904/05, p. 789-791) Spijbelen voor nodige bijverdienste.
* 'Toch een lieveling'.
(jg. 2, 1905/06, p. 52-54) Broertje incognito als leerling in de klas.
* 'Kinderbezoek'. (jg. 2,
1905/06, p. 124-127) Ziek en zielig kind bij oude tante.
* 'Een debuut in
liefdadigheid'. (jg. 2, 1905/06, p. 401-404) Discreet kleding van broertje voor
arme leerling.
* 'Overblijven'. (jg. 2,
1905/06, p. 437-439) Onderwijzers hebben 't koud.
* 'Storm'. (jg. 2, 1905/06,
p. 450-452) Onderwijzeres beschermt kinderen in de storm.
4.5
OP DE HOOGTE
maandschrift voor de huiskamer/ geïllustreerd
maandschrift
Nannie van Wehl
* 'Een souvenir'. (jg. 1,
nov. 1904, p. 27-31) 18-jarige wees in liefdeloze omgeving.
* 'Wat de Kersttooi ons te
zeggen heeft'. (jg. 7, dec. 1910, p. 763-766) Germaanse mythe over herkomst van
Kerstkleuren.
* 'Narcissus'. (jg. 8,
1911, p. 232-237) Mythe over Echo, Nemesis en Narcissus.
S. Lugten-Reijs
* 'Gewapend beton'. (jg. 9,
1912, p. 207-211) Voorlichtend artikel, met 10 foto's van fa. Van Waning
(werkgever van echtgenoot).
Nannie van Wehl
* 'Het huis van verlangen'.
(1935, p. 162-163) Over het Paushuis in Utrecht. met ill.
S. Lugten-Reys
* 'Freule Tinne; een
Nederlandsche ontdekkingreizigster'. (1935, p. 307-309) Met ill.
* 'De Mariagang te
Utrecht'. (1935, p. 358-360) Met ill.
4.6
EIGEN HAARD
Geïllustreerd volkstijdschrift/Wekelijksch tijdschrift
voor het gezin
Nannie van Wehl
* 'Een schrale oogst'
(1905, no. 15, p. 234-235) Over de dood van een oude juffrouw.
* 'Aan de havens' (1905,
no. 23, p.358-359) Slachtvee en een gewonde sjouwer bederven het lentebeeld van
de Rotterdamse haven.
* 'Bekeerd'. (1905, no. 32)
Observaties in Rotterdamse tram.
* 'De vlinder op de speld'.
(1905, no. 51) Ontmoeting in de tram.
* 'Oom Ruutje's
onsterfelijkheid'. (30-1-1909, no. 5) Suikeroom gaat dood.
* 'Crèche'. (1910, p.
140/141)
* ''n Doòie!'. (1910, p.
540) Volkse beleving van een begrafenis.
* 'Kindervisite'
(10-6-1911, no. 23) Ervaringen met kinderen van vrienden.
* 'Kinderleed'. (1918, p.
361-362) Vader schrijft een hard vers in poëziealbum van zoon.
* 'Troost'. (1929, p.
415-416) Gezakt voor examen en geliefde verloren.
* 'Vóór dien tijd'. (1929,
p. 677-678) Bloemen voor doodzieke komen te laat.
* 'Agonie'. (1929, p.
975-977) Een tyrannieke directrice van een oudedameshuis.
* 'Zij en de Pékinees'.
(1930, p. 135-137) Over overdreven hondenliefde.
* 'Het zieke vrouwtje'.
(1930, p. 939-941) Zieke vrouw wordt door man en vrienden geleidelijk steeds
meer in de steek gelaten.
* 'Kerst-uithaal'. (1930,
p. 1195) Bezit van zieke vrouw wordt door werkloze man en familie weggeruimd.
* 'Een schilderachtig uur'.
(1933, p. 122-123) Eenzame vrouw in bejaardenhuis.
S. Lugten-Reys
* 'De kleine en groote
poppen van Käthe Kruse' (1933, p. 928-930) Met ill.
Nannie van Wehl
* 'De Mariaplaats en de
Mariahoek te Utrecht'. (1934, p. 157-158) Met ill.
S. Lugten-Reys
* 'Oom Jan kijk na Holland
- I' (jg. 60, no. 15, 14-4-1934,
p.233-235)
(id. – II p. 286-287) (id. – III p.
336-340). Reisverhaal van de Zeeuw Jan Nieuwenhuizen, die na 46 jaar in
Z.Afrika weer Nederland bezoekt, naverteld uit het Zuidafrikaanse tijdschrift
'Die Huisgenoot'.
Nannie van Wehl
* 'Allerzielen'. (1938, p.
658). Een mooie dag op begraafplaats Den-en-Rust in Bilthoven.
4.7
EUROPA
Maandschrift voor Nederlandsche en vreemde letteren,
red. Joh. de Meester
* 'Zonde'. (jg. 72, no. 9,
september 1909, p. 223-234). In dit verhaal wordt in verhullende woorden het
tragische lot van een homosexuele soldaat beschreven.
* In 1981 is 'Zonde'
heruitgegeven door Joep Jaspers en Nop Maas als Nieuwjaarsgeschenk voor hun
relaties, en van illustraties voorzien door Adriaan van Litzroth.
In de onder 1. genoemde
bron op pag. 5 schrijft Susanna dat zij "indertijd vele novellen"
heeft gepubliceerd "in Europa onder Easton".
4.8
NEDERLAND
Verzameling van oorspronkelijke bijdragen van
Nederlandsche letterkundigen, onder red. van Mr. M.G.L. van Loghem, 1910
Nannie van Wehl
* 'Zoekende te begrijpen'. (1910 –II. p. 83-100). Over
de dood van een vriend.
4.9
MORKS MAGAZIJN
Nannie van Wehl
* 'In Rouwe'. (1910, p. 452-456)
* 'Het Vredespaleis'. (1911, p. 465-470) Beschrijving
van ontwerp en bedoeling, op basis van gegevens van een rede van Ir. Van der
Steur voor Kon.Inst.v.Ingenieurs.
4.10
HET KIND
Veertiendaagsch blad voor ouders en opvoeders; red.
Dr. J.H. Gunning Wzn.
Nannie van Wehl
* 'Reizende kinderen'. (1912, no. 15) Overgenomen uit
'School en Leven'.
Dit stuk is het begin van een heftige polemiek in 'Het
Kind'. Met NvW is redacteur Gunning van mening dat het in het belang van het
kind kan zijn hem geen lange reistijden van en naar school te laten maken, maar
het in een kosthuis te doen. Sindsdien is Nannie van Wehl een geregelde
medewerkster van dit blad.
* 'De kinderen en de dood; een studie door Nannie van
Wehl'. (jg. 15, 1914, p. 18-20) Redelijk leren omgaan met de dood, op basis van
jeugdherinneringen.
* 'De opvoeding van mezelf en van haar'. (jg. 15,
1914, p. 158-159)
* 'De liefde voor prullen'. (jg. 15, 1914, p. 208-209)
Reclameplaatjes, zelfgemaakte bloemen e.d. Met noten van Gunning (die vele
artikelen van noten voorzag).
* 'Mijn kleine paedagoge'. (jg. 16, 1-5-1915, p. 134)
Over 2-jarige dochter.
* 'Een dokter! Een dokter!' (1916, p. 306) Een
discussie met Lili, dochter van Nellie van Kol, over een middel voor het
zindelijk maken van kinderen.
* 'Hoe moeten we nu verder? In memoriam Jan Ligthart.
18 Februari 1916.'(1916, p. 70)
* 'Ter inleiding: een moeilijke kwestie'. (jg. 19,
1918, p. 244-248) Dochtertje 'nerveus kind'. Discussie volgt.
* 'Naar aanleiding van "Ons kleine heiligdom
II" (Geboorte)' (jg. 20, 1919, p. 257-258) Discussie met Lili, dochter van
Nellie van Kol over pijn bij geboorte en hoe het kinderen te vertellen.
* 'Overrompeld door het sprookje'. (1920, p. 25-27)
Kinderen kunnen geloof in St.Nicolaas niet helemaal opgeven.
* 'Wie in het schuitje zit moet meevaren -I'. (1920,
p.4-8) Als ouders meer geld krijgen mogen ze hun kinderen ook best wat meer
luxe geven. Discussie volgt.
* 'Wie in het schuitje zit moet meevaren – II'(jg. 21,
24-1-1920, p. 18-19)
S.Lugten-Reijs
* 'Kruidje roer me niet'. (1921, p. 375) Discussie met
Symen Grasheuvel: kinderen moeten ook moeilijke woorden leren schrijven.
Nannie van Wehl
* 'Uit het Kinderleven. 1. Volkstelling. 2. Les in
Eeuwigheid'. (1921, p. 84) Kinderanecdotes.
S.Lugten-Reys(Nannie van Wehl)
* Besprekingen van boeken van Charles Krienen en
Blomberg-Zeeman (1926, p. 365-367)
* Besprekingen van boeken van Eveline Smit, Angela
Brazil, E. Kuipers-van der Koogh, T. Hellinga-Zwart en Jac. van der Klei (1925,
p. 394-396)
* Besprekingen van boeken van Greta
Vollewens-Zeilmaker en een verzamelbundel van Jeannette Lugten (=Susanna's
schoonzuster) en Sijtje Aafjes. (1926, p. 299-301)
S. Lugten-Reys
* Bespreking Eleonor H. Porter: 'Pollyanna'. (1926, p.
207)
* Bespreking van Willy Pétillon: 'Huismusch'. (1926,
p. 221-222)
* Besprekingen van boeken van Rina van den Hout en
J.M. Westenbrink-Wirtz (1926, p. 318-319)
* 'De zelfwerkzaamheid'. (jg. 27, no. 24, 20-11-1926,
p.370-373) Buiten de school moeten kinderen zo weinig mogelijk huishoudelijke
plichten krijgen. Later doen ze het vanzelf, en beter. Discussie volgt.
* 'Aanval, bijval en verweer'. (1927, p. 102-104) Een
kind mag blij zijn als het vrij krijgt wegens ziekte van leraar, zonder dat dat
wreed is tegenover die leraar (reactie op C.de Schutter).
* 'De openluchtscholen'. (1930, p.220-221) Is dit geen
onbesuisde nieuwlichterij? Ik blijf bibberen.
* 'Hoogeveen's leesplank aangeraakt met een
tooverstaf'. (1931, p. 34-36) Schoolfeest van de Rotterdamse Schoolvereniging.
* 'Over: "Een roman in brieven" VI (ingez.br.'. (1931, p. 69) Ouderlijke
jalouzie niet nodig.
* 'De vragen van den Schutter'. (1931, p. 76-78)
Kennis van werkelijkheid beter verweer dan vertrouwen op 'uitstraling' (reactie
op De Schutter).
* 'Het vervolg op "De
openluchtscholen"'.(1931, p.99-103) Ontvangst op Rotterdamse
openluchtschool. Genuanceerd oordeel.
* 'Toevallig gevonden Californisch oordeel over
autotjespikken'.(1931, p.136)
Nannie van Wehl
* 'De bittere Kerstavond'. (1931, p. 625-629)
Tegenvallende Kerstavond in de kerk met grootmoeder.
S.Lugten-Reys
* 'Vrouw en moeder – I'. (1931, p. 497-500).
* 'Vrouw en moeder – II'. (1931, 508-512). Bespreking
van een aantal gezinshandboeken.
* 'Nooit een boek verbieden'. (1932, p. 381-386) Op
alle vragen antwoorden, geen boek verbieden. Noot van red.: Alwéér een knuppel
in het hoenderhok.
Nannie van Wehl
* 'Moderne jeugd'. (1934, p. 315-317) IJverig, maken
huiswerk in wachtkamer station.
S.Lugten-Reys
* 'Een meisjesboek als een teken des tijds'. (1934, p.
758-762). Boekbespreking van Clara Asscher-Pinkhof: 'Tante Griet'.
Nannie van Wehl
* 'Nagedachtenis'. (1934, p. 772-775) Over haar
hoofdonderwijzer Ch. Hofman.
S. Lugten-Reys
* 'Het woord met de weerhaak'. (1935, p. 613-614)
reactie op Hans Hak, die ouders 'benepen' noemde vanwege bepaalde
fatsoensnormen.
* 'Een verrassende ontmoeting'. (1935, p. 651-653).
Boekbespreking van Johanna Kuiper:
'Mieps en Gé op reis naar Zweden.
* 'Het kind in de poëzie', met Naschrift. (1935, p.
432-438)
* 'Ida Heyermans, 1866-1936, schrijfster en pedagoge'.
(28-11-1936, geciteerd in Hollandse Revue 1936, p. 560)
* Antwoord op vraag van Leonard Roggeveen: "Aan
welke eisen moet een goed kinderboek voldoen?" (1939, jg. 40, p. 85, met
foto).
* Bijdrage aan het jubileumnummer, januari 1940, met
foto. Herinneringen.
4.11
DE HAAGSCHE
VROUWENKRONIEK
Weekblad voor de ontwikkelde vrouw; oprichtster (1913)
en 1e hoofdred. S.Lugten-Reys (na 1914 tot 1941 Jacqueline Reyneke van Stuwe).
Zie
voor meer informatie, o.a. over de pseudoniemen:
Suus
Boef-van der Meulen:' "Opdat zij niet inslape aan haar spinnewiel";
Susanna Lugten-Reys en de Haagsche Vrouwenkroniek'. In: 'Historica' , jg. 23,
no. 1, februari 2000.
Niet
opgenomen zijn de niet evident duidelijke pseudoniemen, de talloze, vaak
pittige redactionele commentaren uit de tijd dat Susanna de enige redactrice
was (het eerste jaar), en de 'ingezonden' mededelingen, waarin Susanna's hand
herkenbaar lijkt. Vaak gebruikte Susanna de afkorting S.L.R., maar daar zij als
eerste redactrice met haar volle naam S. Lugten-Reys bekend was hebben wij de
afkorting niet apart vermeld.
S. Lugten-Reys
* 'Het nieuwe blad'. (jg. 1, no. 1, 15-11-1913) We
zouden 't niet durven, als we niet wisten dat we in staat waren U iets te
geven, wat er tot dusver niet was. Door en voor vrouwen.
* 'Een lied op ouderwetsche wijs'. (id.) Ook al ben je
rijk, niet luieren.
Nannie van Wehl
* 'Vrijers in de keuken?'(id.) Nee, het zijn meestal
slampampers.
* 'Afternoon-tea'. (id.) Een met een rijke man
getrouwde vrouw moet niet meteen stoppen met werken en alleen maar uitgaan.
* Bespreking van 'Ille mihi' van Elisbeth von Heyking.
(id.)
S. Lugten-Reys
* 'Wat welmeenende ouders hun kinderen kunnen aandoen
– I'. (jg, 1, no, 2, 22-11-1913) Jeugdherinneringen, boeiend beschreven, o.a.
pianoleraar die zijn handen niet thuis kon houden.
* Bespreking van het blad 'De suffragette' van
Christabel Pankhurst. (id.)
Nannie van Wehl
* Bébé's eerste verjaardag, in verklapte brieven'.
(id.) Teveel cadeau's.
* antwoord op ingez. brief over 'Vrijers in de
keuken'. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'De vrouw en de vrede. Voor de vereniging Vrede door
Recht'. (jg. 1, no. 3, 29-11-1913)
* 'Wat welmeenende ouders hun kinderen kunnen aandoen
– II'. (id.)
* 'Opening van het nieuwe gebouw der 's-Gravenhaagsche
vakschool voor meisjes', met foto. (id.)
* nog eens: naschrift op 'Vrijers in de keuken'. (id.)
Nannie van Wehl
* 'Op kamers – I' (id.) Feullleton.
* 'Hij, Dien gij hier zoekt, Hij is hier niet'. (id.)
Over een vriendin die verkeerde man kiest.
Mater Conata
* Voor moeders. Over de machinale breierij. (id.)
Nannie van Wehl
* 'Op kamers – II''. (jg. 1, no. 4, 6-12-1913)
* 'Afscheidswee'. (id.) Over het vertrek van een boot
naar Indië.
S. Lugten-Reys
* 'Käthe Kruse en haar poppen'. (id.)
Nannie van Wehl
* Bespreking van 'Princesse de Science' van Colette Yver. (jg. 1, no. 6, 20-12-1913)
Diverse typen vrouwen, al naar hun houding tegenover gezin en beroep. NvW mist
er een: vrouw die zowel vrouw en moeder wilde zijn als haar werk blijven doen.
S. Lugten-Reys
* 'Het Congres voor Kinderbescherming'. (id.) 48
verenigingen.
Nannie van Wehl
* 'Hulst en misletoe'. (jg. 1, no. 7, 24-12-1913)
* Bespreking van het kerstnummer van Femina. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'De kinderen bij Oedipus'. (id.) Schande om kinderen
op toneel mee te laten doen.
Mater Conata
* Voor moeders. Teugeltjes voor kinderen. (id.)
Anna Frölich
* 'De zak van den zoon'. (jg. 1, no. 8, 3-1-1914) Over
een moeder die haar zoon niet los wil laten.
S. Lugten-Reys
* 'Over kleine winkeltjes, boeren-aardewerk en oude
meubeltjes'. (jg. 1 no. 9. 10-1-1914)
Mater Conata
* Voor moeders. Tentoonstelling 1813-1913. Wickeltisch
of aankleedtafel.(id.)
S. Lugten-Reys
* antwoord op ingez.brief over antieke meubelen: ik
wil niet àlles antiek. (jg. 1, no. 11, 24-1-1914)
Mater Conata
* Voor moeders. Wieltjes onder ledikantje, met foto.
(id.)
Nannie van Wehl
* Bespreking 'Das Haus in der Sonne'van Carl Larsson.
(id.)
* Antwoord op ingez. brief over antiek: Wat draaft U
nu toch door! (jg. 1, no. 12, 31-1-1914)
S. Lugten-Reys
* 'De lasten van een Hertoginnekroon'. (jg. 1, no. 13,
7-2-1914) Over doorwerken als kunstenaar, ondanks kinderen.
* 'Carneval'. (id.)
* 'Dr Aletta Jacobs'. (jg. 1, no. 15, 14-2-1914).
Aankondiging + foto met handtekening.
Mater Conata
* Voor moeders. Bespreking van gedichtenverzameling
'Das Lied vom Kinde'. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Het Vrouwenjaarboekje 1914'. (jg. 1, no. 16,
18-2-1914)
* 'Gevlochten Rotan-meubelen'. (jg. 1, no. 17,
21-2-1914). Met foto's en tekeningen.
* 'Psychologie der vrouw'. (jg. 1, no. 18, 25-2-1914)
* 'Amerikaansche liefde'. (id.)
Mater Conata
* Voor moeders. Over een boerenkar voor baby, met
foto. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Bijverdienste voor de vrouw'. (jg. 1, no. 20,
4-3-1914)
* 'De Nationale Vereniging voor Vrouwenarbeid en haar
stichting, het Nationaal Bureau voor Vrouwenarbeid'. (jg. 1, no. 22, 11-3-1914)
* Reactie op een ingezonden brief over behandeling
bontschapen (jg. 1, no. 24, 18-3-1914)
* 'Hoeveel Haagsche handschoentjes zal het vervoeren?'
(jg. 1, no. 26, 25-3-1914) Over ss. 'Insulinde'.
Mater Conata
* Voor moeders. Over een vers over een vermeende
volksgewoonte in Beieren: "Meiner Heimat junge Mütter sterben
lächelnd". (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Betaal Uwe rekeningen!' (jg. 1, no. 27, 28-3-1914)
Betaal liever contant.
Mater Conata
* Eenvoudige, praktische kinderkleding. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Petitionnement voor grondwettelijke
gelijkstelling'. (jg. 1, no. 28, 1-4-1914) Krachtige oproep om te tekenen.
* 'Voor onze tuinen. Over modern tuinmeubilair'. (jg.
1, no. 31, 11-4-1914). Met foto's
Mater Conata
* Voor moeders. Kinderpeignoirs. (id.) Niet bang zijn
voor verwennen.
S.
* Bespreking van "Der Menschheit
Hochgedanken"van Bertha von Suttner. (jg. 1, no. 30, 8-4-1914)
S. Lugten-Reys
* Onze Tuinen II. Potten e.d. Met foto's. (jg. 1, no.
31, 11-4-1914)
Mater Conata
* 'Gebrekkig idealisme'. Oneens met Prof. Kouwer over
teruglopen geboortecijfer door loonarbeid vrouw. (jg. 1, no. 33, 22-4-1914)
Nannie van Wehl
* Bespreking van 'Jong leven', kindergedichten van
G.W. Lovendaal, met ill. van Rie Cramer. (jg. 1, no. 34, 24-4-1914) Meer
waardering voor ill. dan voor gedichtjes.
Huisvrouw
* 'Huisvrouws kwellingen'. (jg. 1, no. 36, 2-5-1914)
Winkeliers met kwitanties aan de deur, maar zonder wisselgeld. Kooplui aan de
deur.
S. Lugten-Reys
* 'Ter navolging'. (jg. 1, no. 39, 13-5-1914) Over
kerkhof in Scheveningen.
* 'Moderne bruidsgebruiken'. (jg. 1, no. 42,
23-5-1914). Moderne verlovingsrituelen.
Mater Conata
* 'Niets mag het scheiden van uw liefde'. (jg. 1, no.
44, 30-5-1914). Het kind nooit straffen door te zeggen dat je niets meer met
hem te maken wilt hebben.
S.Lugten-Reys
* 'De witte wijven'. (jg. 1, no. 45, 3-6-1914) Over de
legende, n.a.v. kunstweefwerk.
* Bespreking 'Jeugdherinneringen' van Jan Ligthart.
(jg. 1, no. 47, 10-6-1914). Zeer lovend. Armoe minder erg dan liefdeloosheid.
Lof voor de vrouwen in zijn jeugd.
Nannie van Wehl
* 'Dirigente. Voor 't eerst'. (id.)
Mater Conata
* 'Des levens cirkelgang'. (jg. 1, no. 51, 24-6-1914)
Tegen gestapelde bedden. Voor Montessori. Strand-en tuinkleding. Met baby in
pension.
S. Lugten-Reys
* 'Bertha von Suttner overleden'. (jg. 1, no. 52, 27-6-1914)
* 'De huisvrouw buiten'. (jg. 1, no. 53, 1-7-1914)
Ervaringen in pension en huisje met kind en personeel.
* 'Moord op troonopvolger Oostenrijk en zijn vrouw
Gravin Sophie Choteck'. (id.) Zij was een goede moeder, liet 3 kinderen achter.
* 'De vrouw van den hardwerkenden man'.(jg. 1, no. 55,
8-7-1914) Zij moet mee kunnen praten en denken over zijn werk. Ook als er
kinderen zijn: man gaat voor.
(ongesigneerd)
* 'Zomer-bijverdiensten voor de vrouw'. (id.)
Amerikaanse voorbeelden.
Mater Conata
* 'Een paedagogisch ongeluk'. (id.) Bv. ziekte,
verwennen.
S. Lugten-Reys
* 'Prinses Zita van Bourbon en Parma'. (id.)
Plotseling kroonprinses geworden, spoedig keizerin, zwaar!
Nannie van Wehl
* 'Meneer en mevrouw Spinoza. Brief van een moderne
vrouw aan haar man'. (jg. 1, no. 56, 11-7-1914). Veel te weinig tijd meer voor
elkaar, beiden veel te druk, met veel te ingewikkelde en materiële zaken, maar
we kunnen niet meer terug naar eenvoud en vrede.
* 'Over het lezen van toneelstukken'. (jg. 1, no. 57,
15-7-1914) Bv. Shaw, Ibsen.
Mater Conata
* 'Kort. Idee voor de luiermand'. (jg. 1, no. 59,
22-7-1914).
* 'Geen nieuws onder de zon!' (jg. 1, no. 61,
29-7-1914). Moderne Engelse babyjurk blijkt als antieke Duitse allang te
bestaan.
Huisvrouw
* 'Een praatje over gordijnen'. (id.) Smerige
rolgordijnen en Perzische gordijnen in het Paleis van Justitie in Brussel.
Vredespaleis heel wat beter. Ideeën voor raamgordijnen uit Brussel.
S. Lugten-Reys
* 'De Zwitserse Amazone'. (jg. 1, no. 62, 1-8-1914).
Mémoires van Frau Oberst Regula Engel, die meestreed mee onder Napoleon naast
haar man, en 21 kinderen had.
Nannie van Wehl
* 'Vermakelijke vacantielectuur'. (id.) Nederlandse
humor flauw, Franse beter, maar te pikant. Engelse bovenaan: Punch.
* 'Wees getrouw, ook in 't kleine'. (jg. 1, no. 63,
5-8-1914). Over begin van de oorlog. geschokt – mensen als wij – cultuurmensen.
Hoe kàn 't. Bezuinigen, maar niet ten koste van 't personeel. Betaal wel Uw
rekeningen!.
S. Lugten-Reys
* 'Losse herinneringen aan de Frans-Duitse oorlog van
1870'. (jg. 1, no. 64, 8-8-1914).
* 'Losse herinneringen aan de Frans-Duitse oorlog van
1870'.
Nannie
* 'Stille armoede'. (id.) Door mobilisatie veel hulp
nodig.
S. Lugten-Reys
* 'Losse herinneringen uit de Frans-Duitse oorlog van
1870'. (jg. 1, no. 71, 12-9-1914). Bloedig verleden, dat meedogend lijkt
vergeleken bij het ontzettend Heden.
In
dit nummer deelt de Directie mee dat mevrouw S. Lugten-Reys wegens
ongesteldheid de redactie van dit blad enige tijd niet meer op zich kan nemen,
maar wel bereid is bijdragen te leveren. De directie hoopt dat zij na haar
rustperiode weer een meer werkzaam aandeel in het blad op zich kan nemen. Zij
blijkt echter niet in de redactie terug te keren. Zie ook later (pag. 28)
genoemd artikel van S. Boef-van der Meulen in 'Historica'.
S. Lugten-Reys
* 'Losse herinneringen uit de Frans-Duitse oorlog van
1870'. (jg. 1, no. 72, 15-9-1914)
* 'Een brief van een moeder' (id.). Over een
hoogdravende Duitse soldatenmoederbrief.
Huisvrouw
* 'Voor de zuinigheid'. (jg. 1, no. 73, 26-9-1914)
Boekje over goed en goedkoop eten.
* 'Losse herinneringen uit de Frans-Duitse oorlog van
1870'. (id. 23-9-1914)
Mater Conata
* 'Duits gedichtje, avondgebed van een meisje. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Losse herinneringen uit de Frans-Duitse oorlog van
1870'. (jg. 1, no. 74, 3-10-1914)
Teneur: Fransen te wraakzuchtig.
* 'Rouw dragen'. (id.) In Duitsland gaan stemmen op
tegen het dragen van rouwkleding, om hoerastemming niet te verstoren. Ten
onrechte, rouwkleding goede gewoonte.
Huisvrouw
* 'De Lappendeken in ere hersteld'. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Losse herinneringen uit de Frans-Duitse oorlog van
1870'. (jg. 1, no. 75, 10-10-1914)
* 'Uit den Elzas'. (id.) Anecdotes over anti-Duitse
stemming van Elzassers sinds 1870.
* 'Leidraad voor de Haagsche meisjes bij de keuze van
een beroep'. (jg. 1, no. 76, 17-10-1914). N.a.v. boekje van Anna Polak,
directrice van Nat. Bureau voor Vrouwenarbeid.
* 'Particuliere tehuizen voor vluchtelingenkinderen'.
(id.) Tips over hygiëne en praktische goedkope inrichting.
Nannie van Wehl
* Bespreking van 'Het geluk van Thea Wencke' door
Fenna de Meijer. (id.)
S. Lugten-Reys
* 'Vrouwengedrag in oorlogstijd'. (jg. 1, no. 77,
24-10-1914) Over verhalen van oorlogscorrespondenten.
* 'De oorlog en de Amerikaansche vrouwen'. (id.)
Nannie van Wehl
* Bespreking/navertelling (I) van 'Arms and the Man'
van Bernard Shaw. (id.)
Mater Conata
* 'Kinderkleeren en volksvertegenwoordiging'. (id.) In
Engels parlement vond men vrouwen nodig om over veiligheid van kinderkleding te
beslissen.
S. Lugten-Reys
* 'Geven'. (jg. 1, no. 78, 31-10-1914) Geven is
plicht, bv. 3% van Uw inkomen.
* 'Een theetante'. (id.) Over Ellen Walshe, die onzin
over toestand in Holland schrijft.
* 'Florence Nightingale – I '. (jg. 1, no. 79,
7-11-1914)
Anna F.
* 'Sinterklaasgeschenken'. (id.) Toch maar St. Nicolaas vieren.
Nannie van Wehl
* Bespreking/navertelling (II) van 'Arms and the Man'
van Shaw. (id.)
Mater Conata
* 'Zullen wij een kind aannemen?' (jg. 1, no. 83,
3-12-1914) Bezwaren.
S. Lugten-Reys
* 'Hoe dragen ze het?' (jg. 1, no. 84, 12-12-1914)
Vrouwen in oorlogvoerende landen.
* 'Florence Nightingale – III'. (id.)
* 'Een vrouwenopmerking'. (jg. 1, no. 85, 19-12-1914)
In de pers werd tegenover regering geklaagd over een vluchtelingenkamp in
Bergen-op-Zoom,dat er teveel vuil lag. Welnu, daar kunnen de vluchtelingen toch
zelf wat aan doen? Er is genoeg hei in de omgeving om er heibezems van te
maken!
* 'Tusschen twee fronten'. (id.) Over een neutrale
vrouw.
* 'Een bede van vrouw tot vrouw'. (id.) Oproep van
Belgische koningin, met dank en vraag om om Hulpcomité.
Nannie van Wehl
* Bespreking van 'Opgang' van Anna van Gogh-Kaulbach.
(id.)
Mater Conata
* 'Bede van een moeder'. (jg. 1, no. 86, 24-12-1914)
Geschreven door een man. Wees goede opvoedster, ook als liefde wijsheid bedriegt.
S. Lugten-Reys
* 'Gulden woorden'. (id.) Citaat van Florence
Nightingale.
Mater Conata
* 'Als ze ziek zijn'. (jg. 2, no. 1, 2-1-1915)
* 'Tegen militaristische Duitse moeders'. (jg. 2, no.
3, 16-1-1915)
Huisvrouw
* 'Zorgen en voorzorgen'. (id.) Toon van Duitse
vrouwenbladen verandert: praktischer, minder patriottisme.
Nannie van Wehl
* Bespreking van 'Voor de poort' van Top Naeff. (id.)
Een der allermooiste werken van onze moderne literatuur.
Mater Conata
* 'Mogen – niet-mogen'. (jg. 2, no. 4, 23-1-1915).
Mogen moet belangrijker zijn.
S. Lugten-Reys
* 'De oorlog als opvoeder'. (jg. 2, no. 5, 30-1-1915)
O.a. spaarzaamheid, bedachtzaamheid, besef van rechten en plichten. Misschien
komen onze kleindochters er dan wel (sic, SB)
* 'It's a long way tot Tipperary'. (id.)
* 'Goud, goud, goud!'(id.) Sceptisch over oproep van
Duitse officiersvrouwen goudgeld tegen papiergeld om te wisselen.
Mater Conata
* 'Wandelen'. (jg. 2, no. 7, 13-2-1915). Niet
overdrijven, bij slecht weer hoeft 't niet.
(per 15/4 is Jacqueline Reyneke van Stuwe de nieuwe
hoofdredactrice. Motto: Goed werk bestaat in daad, geen praat. Geen woord over
SLR.)
SR (?)
* 'De werkende vrouw en het huwelijk'(jg. 2, no. 17,
24-4-1915). Kort stukje.
Mater Conata
* 'Bereidt zijn weg'.(jg. 2, no. 29, 17-7-1915) Over
haar 2e kind, een zoon, die haar in beslag neemt, ondanks oorlog.
* 'Ode aan mijn weegschaal'. Over nut van wegen en
bijhouden groei van kinderen.
* 'Geschenken'. (jg. 2, no. 44, 30-10-1915) Geschreven
voor grootmoeders: liefst ontraditioneel, bv. boeken (Henriëtte Willebeek le
Mair), warmwaterbord e.d.
* 'Kniebeschermers'. (jg. 2, no. 48, 27-11-1915)
* 'Potpourri'. (jg. 2, no. 51, 4-12-1915) Diverse
tips.
* 'Over rubberen tandenborstels e.a. tips'. (jg. 2,
no. .., 18-12-1915)
* 'Moeder-meditaties in 1915'. (jg. 2, no. 53,
31-12-1915) Wie zijn wij dat wij in deze tijd nog kinderen durven hebben? Als
de tijden niet veranderen dan dienen wij ons en onze idealen aan te passen aan
de tijden.
* 'De badkamer'. (jg. 3, no. 3, 29-1-1916) Uitvoerige beschrijving van haar inrichting
en badattributen en –gebruiken voor haar 2 kinderen (elke ochtend van 9 tot 11
uur!).
* 'In memoriam Jan Ligthart'. (jg. 3, 26-2-1916)
Nannie van Wehl
* 'Miskende vrienden'. (jg. 3, 11-3-1916) Zet zich af
tegen afkeurend oordeel van Annie Salomons, die romantische schrijvers als
Marie Corelli e.d. vergif noemt. NvW vindt ze soms juist goed als ontsnapping
voor werkende vrouwen.
(In dit zelfde nummer schrijft hoofderedactrice
Jacqueline Reyneke van Stuwe een positief artikel, op basis van een
interview, 'Bij Susanna Lugten-Reys
thuis', waarin ze ook het pseudoniem Mater Conata mag onthullen.)
Mater Conata
* 'Het reizend Nationaal Museum voor Ouders en
Opvoeders'. (jg. 3, 25-3-1916) Een mobiele voorlichtingstentoonstelling.
* 'Kinderjuffrouw'. (jg. 3, 8-4-1916) Onder welke
voorwaarden. Een pleidooi, door een voormalig tegenstandster.
* 'Mijn nachtlichtje'. (jg. 3, 22-4-1916)
Nannie van Wehl
* 'Het afscheidsgeschenk'. (id.) Duitse kinderjuffrouw
gaat terug naar haar land, krijgt van kind kruis mee..
S. Lugten-Reys
* 'Tweespalt in het wezen der moderne vrouw'. (jg. 3,
6-5-1916) Bespiegeling over de tweespalt tussen de rollen van vrouw en moeder
enerzijds, arbeidster of kunstenares anderzijds. Komt er voor zichzelf niet
uit: de vrouw kan niet kiezen of delen, hoogstens wapenstilstand sluiten.
Mooiste zou zijn als ze ooit kan kiezen voor vrouw en moeder zijn.
Mater Conata
* 'Montessori-leermiddelen'. (jg. 3, 20-5-1916)
* 'Met de kleintjes op reis'. (jg. 3, 22-7-1916)
* 'De raad van den oud-vrijer'. (jg. 3, 30-9-1916)
Kussentje binden voor buik van een kind, dat zittend slaapt.
* 'Sollicitatie'. (jg. 3, 4-11-1916) Over de komst van
het tweede kind en de zorg over wat de oudste daarvan zou vinden.
* 'Doet het zóó niet'. (jg. 3, 2-12-1916) Over
St.Nic.-viering: verklede vader, die vader niet meer was.
* 'Naar school'. (jg. 4, 6-1-1917) Op schoot zitten
mag weer, en pleidooi voor voorbereidende school van 3 ½ jaar.
Nannie van Wehl
* 'De uitgaven van het Ligthart-comité'. (jg. 4,
17-3-1917) Over 'Verspreide opstellen' en 'Jan Ligthart in Zweden'.
Mater Conata
* 'Nabetrachting over het ijs'. (jg. 4, 17-3-1917)
Niet te angstig zijn, maar ook niet te vroeg leren rijden.
Nannie van Wehl
* 'Theegesprek in zware tijden'. (jg. 4, 31-3-1917)
Mater Conata
* 'Vermijd opvallendheid'. (jg. 4, 28-4-1917) Ze vond
het vreselijk dat haar vader haar rugzak liet dragen naar school en respirator
liet gebruiken.
S. Lugten-Reys
* 'Uit het leven der werkende vrouw. Onderwijzeres –
I'. (jg. 4, 7-7-1917)
* 'id. - II'. (jg. 4, 14-7-1917) Eigen ervaringen uit
haar opleiding en werk als onderwijzeres, in Den Haag en Rotterdam. Hard
studeren en werken Roeping is nodig.
* 'Uit het leven der werkende vrouw. Ervaringen als
onderwijzeres. (jg. 4, 4-8-1917)
Vervolg op 2 bovengenoemde artikelen, eigenlijk een
deel III.
Mater Conata
* 'Besmettelijke ziekten'. (jg. 5, 9-2-1918) 5 weken
thuisgezeten met zoon die difterie had. Overzicht van maatregelen.
* Vervolg van voorgaande. (jg. 5, 23-2-1918) Kosteloze
ontsmetting, koperen ketels.
* 'Make the most of it'. (jg. 5, 13-4-1918) Als
kinderen groter worden moet moeder opnieuw haar gaven tot ontplooiing brengen.
* 'In de kinderkamer'. (jg. 5, 11-5-1918) Daar moeten
kinderen zelf leren spelen.
* 'Moeders en hààr moeders'. (jg. 5, 29-6-1918) Oude
moeders mogen hun dochters die zelf kinderen hebben met hun verzorging niet van
hun vakantie afhouden.
* 'De groote kentering'. (jg. 5, 20-7-1918) Denkt nu
vooruit naar huwelijk/volwassenheid van eigen kinderen.
* 'Nabetrachting over het naar-buiten-gaan met de
kinderen'. (jg. 5, 10-8-1918) Voors en tegens van 5 weken naar buiten.
* 'De invloed der moeders'. (jg. 6, 15-2-1919) Niet
verheerlijken. Moeders moeten wel tijd en hersens hebben.
* 'De kinderkamer'. (jg. 6, 19-4-1919) Indeling huis
veranderen. Geen salon nodig, slapen met 4 op 1 kamer, wel speelkamer.
4.12
HET JONGE HOLLAND
Een veertiendaagsch blad voor de rijpere jeugd. Red.
S.Pregers.
Nannie van Wehl
* 'Daar gaat de Eerste' (jg. 1, no. 1, 12-7-1918).
Verhaal over de emoties in het gezin als de eerste dochter het huis uit gaat,
op een kamer gaat wonen in Rotterdam.
4.13
DE VROUW EN HAAR HUIS
Geïllustreerd maandschrift, onder red. van Elis. Rogge
Nannie van Wehl
* 'Anna Lambrechts-Vos' (october 1924, p. 206-207, met
portret). Een Rotterdamse componiste, geb. 1876.
* 'G. van Nes-Uilkens' (mei 1929, p. 16-17). Over deze schrijfster.
* 'De menschen buiten' (augustus 1929, p. 181-184).
Beschrijving van de èchte mensen die ze in het dorp van haar buitenhuis
ontmoet.
* 'Het straatje' (november 1929, p. 570-571) Thuis,
tussen de tafel en de haard, na buitenlandse reizen met de kinderen.
* 'Theeceremonie' (december 1929, p. 389-391) Het
belang van een goed kopje thee.
* 'De vrouw heeft geen eigen kamer' (october 1930, p.
337-339) Over verschillende besprekingen van Virginia Woolf: A room of one's
own. Wìllen vrouwen wel een eigen kamer?
* 'Een buitenhuis' (juli 1931, p. 142-144) Aangeschaft
voor gezondheid zoon, verbleef er de hele zomer. Teveel logé's, rustte zelf
niet genoeg uit.
* 'De man en zijn huis' (september 1931, p/ 248-253,
met 5 foto's) Lovende bespreking van een modern huis van Brinkman en Van der
Vlugt aan de Kralingsche Plaslaan in Rotterdam.
* 'Het huis eener kunstenares' (maart 1933, p.
624-627, met 5 foto's en plattegrond). In Biltse duinen, architect C. de Haas.
* 'Haar oogen en de heerlijkheid' (augustus 1933, no.
4, p. 187-188) Op bezoek bij een langdurig zieke, die troost vond in de natuur.
* 'Geduld' (juli 1934, p. 140-141) Oude bomen werden
verplant en bloeiden weer.
* 'Christine Doorman' (januari 1935, p. 466-468, met 2
foto's) Interview met de 75-jarige
sprookjesschrijfster.
* 'Onze moderne jeugd' (febr. 1936, p. 470-472).
Positief, zij weten best te bezuinigen.
4.14
GEZIN EN SCHOOL
Maandblad voor leeraren en ouders
S. Lugten-Reys
* 'De Rotterdamsche vragen' (jg. 2, no. 10, oct. 1927,
p. 227-229) Enquête onder ouders van middelbare scholieren over druk op gezin
door huiswerk. Kritisch: onzin, huiswerk moet, als het teveel is zijn kinderen
niet geschikt voor dit onderwijs.
* 'De huiswerklooze school' (jg. 3, no. 2, febr. 1928,
p. 30-32) God beware ons ervoor.
Discussie volgt in Het Kind, 3 maart (D.L.Daalder),
samengevat in G&S mei 1928.
* 'Naar aanleiding van de Huiswerklooze school' (jg.
3, no. 6, juni 1928, p. 107-108)
Reactie op Daalder. Kennis is nodig, de economie
vraagt erom. Techniek, vreemde talen!
Nannie van Wehl
* 'Het deed mijn hart deugd' (jg. 3, no. 11, dec.
1928, p. 231-232) Jongen herinnert zich moeder die hem 's ochtend thee brengt.
* 'Appreciatie' (jg. 4, no. 1, jan. 1929, p. 18-19)
Verschil van smaak tussen moeder en opgroeiende kinderen, ga er niet teveel
tegenin (i.c. meisjeskapselmode).
S. Lugten-Reys
* 'Opvoeding tot de Gezinstaak; n.a.v. de enquête van
het comité voor opvoeding tot gezinstaak' (jg. 4, no. 3, maart 1929, p. 60-61) Onderwijs moet zich niet bemoeien
met taak van het gezin.
Nannie van Wehl
* 'Over kuddeschapen' (jg. 4, no. 5, mei 1929, p.
93-95) Reactie op art. in "De huisvrouw" op haar art. 'Appreciatie':
zij zou haar kinderen opvoeden tot kuddeschapen. Ach, wij zijn allen voor 90%
kuddeschapen.
* 'II' (jg. 4, no. 6, juni 1929, p. 120-122) Kinderen
kregen al jong de huissleutel.
* 'Antwoord op een vraag van meneer de Vries van den
Houte aan Nannie van Wehl'(jg. 4, no. 7, juli 1929, p. 142) Vervolg in
kuddeschapen-discussie.
* ' Een naklank' (jg. 4, no. 8/9, aug./sept. 1929)
Niet te gauw dronkaards en zwervers vrijpleiten van schuld.
* 'Diploma's – tijdbesparing' (jg. 4, nr. 8/9,
aug./sept. 1929, p. 158/159) Diploma's zijn nodig, want in de praktijk
ontdekken wat iemand waard is kost teveel tijd.
* 'Verwennen – niet verwennen'. (jg. 6, no. 3, maart
1931, p. 45-48) Als ouders het kunnen betalen, laat kinderen dan genieten van
sport, cultuur, luxe.
Nannie van Wehl
* 'Examentijd' (jg. 6, nr. 7, juli 1931, p. 121-124)
De spanning, vooral voor moeders.
S. Lugten-Reys
* 'Aan meneer P.C. Boone Jzn.' (jg. 6, nr. 8/9, sept.
1931, p. 169). Discussie over verwennen.
* 'Mensch worden' (jg. 7, nr. 5, mei 1932, p. 96-100)
Hard werken op school is óók mens worden, niet alleen in vrije tijd.
* 'Fijn gevoeld' (jg. 7, nr. 6, juni 1932 (p.
112-114). De Franse examenvertaling gaat over een te moeilijk examen!
* 'Het einde van de cursus' (jg. 7, nr. 7, juli 1932,
p. 131-132). Laatste schooldag vieren vóór eindexamen is onzin.
Nannie van Wehl
* 'Naar aanleiding van Politiek in de school' (jg. 8,
nr. 8/9, aug./sept. 1933, p. 157-158) Historische voorbeelden van deelname van
jeugd aan revoluties.
4.15
JEUGDKERKBLAD
Gezinsblad voor alle jeugdkerkers (hfdred.
A.M.v.d.Laar Krafft)
Nannie van Wehl
* 'Wat ik mij van de jeugdkerk in 1918 had
voorgesteld, en wat zij geworden is' (jg. 10, febr/mrt. 1928). Had een
bovenkerks geestelijk verband moeten zijn, geen organisatie. Wel 300 kinderen
in Rotterdam.
* 'Nabetrachting' (jg. 13, no. 2, mrt./april 1931)
Dankbare terugblik op het Kerstspel.
4.16
LEVEN EN WERKEN
Maandblad voor meisjes en vrouwen o.l.v. E.C.Knappert
en Annie Salomons
Nannie van Wehl
* 'De huisvrouw uit de Spreuken' (Oct. 1928, p.
660-663). Mijmeren onder het werk over de hardwerkende huisvrouw uit de
Spreuken die 'lacht over de toekomende dag'.
* 'Wij en de giro' (Maart 1930, p. 184-187).
Voorlichting over gemak van de giro voor vrouwen.
* 'Over arbeidsvreugde' (Maart 1931, p. 173-176). Werken moet geen
straf zijn voor kinderen.
4.17
DROOM EN DAAD
Maandblad voor jonge meisjes, onder leiding van C.M.
van Hille-Gaerthé
Nannie van Wehl
* 'Het meisje Van der Gaag' (jg. 6, 1928, p. 226-227)
Meisje, ga ook eens met je moeder uit.
* 'Legenden der bloemen. Wilde hyacinth (Edymion non
scriptus)' (jg. 7, 1929, p. 97-98)
* 'Vriendinnen' (jg. 7, 1929, p. 207-219).
Autobiografische basis. Bezoek van jeugdvriendin aan buitenhuis, tegelijk met
vriendin van dochter. Herinneringen.
* 'Legenden der bloemen. Madeliefjes' (jg. 7, 1929, p.
366-367).
* 'Je geluk' (jg. 8, no. 1, jan. 1930, p. 21-22).
Verhaal van grootmoeder over arbeidsvreugde.
* 'Legenden der bloemen. Anemonen' (jg. 8, no. 3,
maart 1930, p. 86-90).
* 'Met een naald en een draad en een vingerhoed' (jg.
8, no. 12, dec. 1930, p. 368-370). Nut en plezier van verstelwerk.
4.18
ASTRA
Geïllustreerd maandblad
Nannie van Wehl
* 'Moeder's vloek' (jg. 5, april 1929, p. 1017-1021,
met ill. van Mia v. Oostveen). Jonge werkster wordt door moeder getyranniseerd.
4.19
FAVORIET
Geïllustreerd maandblad voor Nederland en koloniën
S. Lugten-Reys (Nanny van Wehl)
* 'Familie-historie' (jg. 3, no. 4, juni 1929, p.
408-416, met ill. van Wm.Boon). Zeeuwse zussen stellen zich hard op tegen zus,
die naar Amsterdam is vertrokken.
4.20
DE MEREL
Nannie van Wehl
* 'Een tegenvaller' (14-04-1929) Kinderrijmpje over
breien.
4.21
ZONNESCHIJN
Tijdschrift voor de jeugd. Red. D.A. Cramer-Schaap
Nannie van Wehl
* 'Schietschouw' (1923, p. 52-58). Over oversteek over bevroren Maas. Zelfde verhaal als in haar boek 'Aan den Waterkant'.
* 'De Kerstpudding voor den Koning' (1928, I, p.45). Over plumpudding.
* 'Vuur' (1928, I, p. 121). Over verre volken en vuur.
* 'O! O! O!' (1928, IV, p.144). Over verhaspeling van
boekentitels.
* 'Een complimentje' (1928, IV, p. 162). Over talenkennis.
* 'Negertjes – slaapkopjes' (1929, II, p. 127). Over
slaapziekte.
* 'Er achter gekomen' (1929, II, p. 91. Over de naam
sandwich.
* 'Hugo de Groot' (1929, IV, p. 19). Wie was dat?
* 'Over den winter' (Kerstboek 1929, p. 34). Over
Eastons onderzoek over winters.
* 'Hoe kon hij moe zijn'(Kerstboek 1929, p. 45).
Anekdote over grootvader-dominé.
* 'Een ouderwetsche lekkernij' (1930, II, p. 63-64).
Over haringvangst.
* 'Een verrassing voor vader' (1930, II, p. 150-154,
met 4 ill. van Pol Dom). Kinderen verrassen vader door zwemdiploma te halen.
* 'Broers' (1930, II, p. 128). Veel broers hebben
samen grote bedrijven.
* 'Dirkie' (1930, III, p. 116). Zuidafrikaans versje.
* 'De intocht' (1930, III, p. 117-122), met 4 ill. van
Sijtje Aafjes) Buiten logeren bij tante, geen giftige bessen, maar bramen
gegeten.
* 'De hond en de ezel' (1930, IV, p. 75). Levensles
van Albert Schweitzer.
* ‘Een aardig idee!’ (Kerstnummer 1930). Cadeautjes
voor verkeersagenten.
* ‘De wildernis en de telefoonpalen’(Kerstboek 1930).
Z.W.Afrika.
* 'Grappige rijmpjes' (1931, I, p. 59). Gedichten van
de Schoolmeester.
* 'Een wonderkind' (1931, I, p. 122-124, met foto)
Over Jehudi Menuhin.
* 'Een vrij opstel' (1931, II, p. 63-64, met foto).
Over overlijden Anna Pavlova.
* 'Fisje Fasje' (1931). Over een Noord-Frans Vlaams
almanakje.
* 'Mevrouw Curie (1931, II, p. 120-122, met foto).
Over haar persoon en werk.
* 'De heetste streek op aarde' (1931, II, p. 169). In
Californië.
* 'Een boek van negen deelen' (1931, III, p. 55). Over
Almanach des Gourmands van Grimod.
* 'Van groote mannen en vrouwen uit onzen tijd; Albert
Schweitzer' (1931, III, p. 138-145, met foto).
* 'Wat is er dan aan?' (1931, III, p. 167). Anecdote
over Javaan die geen vliegmachine wil gaan bekijken.
* 'Voor wie soms denkt, dat hij of zij 't hard heeft' (1931,
III, p. 192). In Indië hebben middelbare scholieren het zwaar: vroeg op, lang
reizen.
* 'Het Kerstfeest der dieren' (Kerstboek 1932,
p.37-40). Naverteld naar verhaal van Paul Eipper.
* 'Patalia, de beroemde Karakorumhond' (1934, p.
224-225). Een bijzondere Tibetaanse hond maakte expedities van Nederlands
echtpaar mee.
* 'Stella met haar pleegkinderen' (1934, p. 265). Hond
past op kuikentjes.
* 'De grootvader' (1934, p. 376). Anecdote over Dumas.
* 'Mozart en het knappe jongetje' (1934, p. 451).
Anecdote.
* 'Menneke's Kerstfeest; een waar gebeurd verhaal' (Kerstboek
1934, p. 40-44). Over een weggelopen hondje dat teruggevonden wordt.
* 'Van een klein toneelspeelstertje' (1935, p. 378).
Over Eleonora Duse.
* 'Rare namen' (1935, p. 435) O.a. over 3e voornaam broer Herman: Olympius.
* 'Standbeelden van sneeuw'(1936, binnenzijde omslag,
met foto)
* 'Eerste hulp bij ongelukken' (16 jan. 1936,
binnenzijde omslag, met foto). Over ziekenfonds voor dieren.
* 'Drie vrienden' (1 febr.1936, binnenzijde omslag,
met foto dieren)
* 'Een sterke Japansche vrouw' (16 jan. 1936,
binnenzijde omslag, met foto). Vrouw met tobbe met kinderen op het hoofd.
* 'Ganzenveren-pennen' (1 juni 1936, p. -3, omslag,
met foto). Laatste maker van deze pennen.
* 'De bronzen burger van Rotterdam' (16 juli 1936, p.
425-428, met foto). Over het beeld van Erasmus in Rotterdam en zijn rol in de
geschiedenis van de stad.
* 'Marie Boddaert, schrijfster en dichteres' (1 sept.
1936, p. 534-535, met foto). Over de schrijfster uit Domburg en haar werk.
S. Lugten-Reys
* 'Over de boeken van Daantje'(rubriek Boeken die
blijven III, 16 nov. 1936, p. 692-693). Over de boeken van Leonard Roggeveen.
Nannie van Wehl
* 'Rare namen' (1935). Over voornamen, o.a. die van
schr. broer Olympius.
* 'Standbeelden van sneeuw' (1 jan. 1936, met foto).
Sneeuwpoppen al door Michelangelo.
* 'Eerste hulp bij ongelukken' (16 jan. 1936, met
foto). EHBO voor dieren.
* 'Drie vrienden' (1 febr. 1936, met foto). Korte
tekst bij foto van 3 dieren.
* 'Ganzenveren-pennen' (1 juni 1936, met foto). Over
de geschiedenis van ganzenveren-pennen.
* 'Een sterke Japansche vrouw' (16 juni 1936, foto).
Vrouw draagt 4 kinderen in bak op haar hoofd.
* 'De bronzen burger van Rotterdam' (16 juli 1936, p.
425-428). Over Erasmus.
* 'Marie Boddaert, schrijfster en dichteres' (1 sept.
1936, p. 534-535).
S. Lugten-Reys
* 'Boeken die blijven… Over de boeken van Daantje'.
(16 nov. 1936, p. 692-693)
Nannie van Wehl
* 'Het lastige schaap' (in bijlage KIEKEBOE 1936, voor 5-8-jarigen. Ill.
Nans van Leeuwen. Dl. I p. 62-
* 'Ampère' (1775-1836) (16 nov. 1936). Over A.M.
Ampère en electriciteit.
* 'Een heerlijke Nieuwjaarsdag bij de Eskimo's' (16
dec. 1936, p. 757-760). Vader komt thuis van de jacht en de zon is er weer.
* 'Van een negertje en een negerinnetje' (in bijlage KIEKEBOE, laatste nr. 1936, p.
173-176). Naverteld verhaaltje over een lui jongetje en een slim meisje in
Amerika.
* 'Dirk Uys; een jonge voortrekker' (jg. 13, no. 20,
16 okt. 1937, p. 694-696). Z.Afrika viert eeuwfeest van de Grote Trek. Dirk
stierf naast zijn vader.
* 'Amerikaanse feestdagen; 30 Mei, Memorial Day –
Herdenkingsdag' (jg. 14, no. 11, 1 juni 1938, p. 293). Herdenking gevallenen Burgeroorlog.
* 'Amerikaanse feestdagen; Onafhankelijkheids dag –
Independence day' (jg. 14, no. 14, 16 juli 1938, p. 431-432) Betekenis ervan.
* 'Amerikaanse feestdagen; Halloween' (jg. 14, no. 21,
1 nov. 1938, p. 650-652, met 2 ill.) Vergelijking met St. Maarten.
* 'Amerikaanse feestdagen; De feestdag van de arbeid –
Labor day' (jg. 15, no. 17, 1 sept. 1939, p. 525).
4.22
ONS EIGEN TIJDSCHRIFT
Uitgave van C.J. van Houten & Zoon, Weesp
(Cacaofabriek). Hfdred. Gerh. van Dijk. Doel:instandhouding van de Nederlandsche
cultuur. Met jeugdbijlage.
Nannie van Wehl
* 'De kleine kangoeroe' (jan. 1930, p. 94-95. Met ill.
van H. Verstijnen) Jetje krijgt een gouden kangoeroetje van oom uit Australië.
(NB: in bezit van samenstelster)
* 'Rietje en de oude juffrouw' (sept. 1930, p.
350-351, met ill. van A.Gerdes Oosterbeek) Rietje helpt onvriendelijke juffrouw
na ongeluk.
* 'Piet de melkboer' (nov. 1931).
* 'Het huis Tetar van Elven' (jan. 1932, p. 80-82).
* 'Käthe Kruse en haar poppen (1932, p. 137-139).
* 'Alexandrine Tinne. De tragedie van een
Nederlandsche Afrika-reizigster, 1869' (1932, p. 194-199).
* 'Haar schoonste Kerstfeest' (dec. 1932, p. 49-51)
Ziek meisje krijgt mooi koortsvisioen.
4.23
DE HAAGSCHE DAMESKRONIEK
Onderstaande
vermeldingen zijn door de samenstelster overgenomen uit vermeldingen in de
tijdschriftenrubriek van het Haagse dagblad Het Vaderland, toegankelijk via de
website van het Haags Gemeente-archief. De data zijn die van Het Vaderland.
Nannie van Wehl
13-8-1930. NvW schrift over ongegronde klachten van
ouders, die hun kinderen bij het huiswerk moeten helpen, want dat is nuttig
voor de kinderen, en het haalt de kennis bij de ouders weer op. Verder vindt ze
dat teveel vrouwen hun lelijke benen door korte rokken en lichte kousen aan het
licht laten komen.
20-7-1931. NvW schrijft over vacantieplannen.
19-9-1931. NvW schrijft een philippica tegen
onopgevoede, onhebbelijke kinderen.
20-12-1931. Bijdrage van NvW over Kerstmis.
2-2-1932. NvW: In memoriam Anna Lambrechts-Vos.
17-5-1932. NvW houdt een bepaald geestige beschouwing
over het kasboek.
19-7-1932. NvW vertelt op humoristische wijze hoe men
van f 1000,- per jaar kan rondkomen, hoe althans haar tante dat klaarspeelde.
8-6-1933. "De kunstgeest" door NvW.
11-7-1933. "Een dag vol ergernissen" door
NvW.
29-1-1934. NvW over Bloemen en planten in huis.
10-4-1934. NvW bespreekt relatieproblemen.
11-6-1934. NvW geeft indrukken van de schoonmaak.
28-8-1934. NvW over het egoïsme van de ouderdom.
4.24
'S LEVENS OPGANG
Maandblad voor Zondagschool, Kinderkerk, Verteluur en
Huisgezin.
Orgaan van de Ned. Ver. voor Vrijzinnige
Zondagscholen. Hfdred. Ds P.Cannegieter.
Nannie van Wehl
* 'Het vloekjongetje' (sept. 1930, p. 7-9). Dochter
ontmoet na jaren jongetje uit achterbuurtje, dat nu netjes is en heeft leren
bidden.
4.25
ONS THUIS
Geïllustreerd maandschrift voor kinderen van 6-10
jaar. Hfdred. Felicie Jehu.
Nannie van Wehl
* 'Marietje en Wim' (nov. 1933, p. 7-13, met ill. van
Netty Heijligers). Logeerpartij met ruzies tussen kinderen.
S. Lugten-Reys
* (ws. nov. 1933) Een 5 pagina's lang
besprekingsartikel over de vele meisjesboeken van Nanda, met vele kleine ill.
van Henri Pieck (adv. van uitg. Gebr. Kluitman?)
4.26
OPGANG
Geïll.weekblad voor godsdienst, wetenschap, kunst,
staatkunde, economie, techniek, etc.
S. Lugten-Reys
* 'Käthe Kruse en haar poppen' (1933, p. 928-930).
4.27
DE HUISVROUW IN INDIË
Maandblad van de Vereniging voor Huisvrouwen te Batavia
S. Lugten-Reys
* 'Kleuterliteratuur' (dec. 1934, p.72-73) Bespr. van
diverse leesboekjes.
* 'Kinderlectuur' (febr. 1935, p. 180-182).
Afzonderlijke besprekingen van een sprookjesbundel, van "Vruchten en
bloemen" door Piet Maree; "Pommie"door Rie Cramer;
"Bibabontje thuis en voor 't eerst naar school" door I.C. de Boone-Swartwolt;
"Jantje in Bloembollenland" door Freddie Langer; en "Het groote plan" door Johanna
Kuiper.
* 'Kleuterlitteratuur' (okt. 1935, p. 699-701) Bespr.
van 2 prentenboeken met versjes, "De witte wereld" en "Met vader
uit", door Riet van Buren; "Ik reken al" door E. Schutte;
"Pas op, Toontje" en "Daantje doet boodschappen"door
Leonard Roggeveen; en "Bolke de beer" door A.D. Hildebrand.
* 'Kinderlectuur' (dec. 1935, p. 863-864). Bespr. van
"Het prinsesje en de rode tovenaar" door Leonard Roggeveen; "Rondom Miek" door Willy Strijt; "Vriendinnen aan het water!" door
J.H. Brinkgreve-Entrop; en "Het stuur in handen" door Ems van Soest.
* 'Kinderboeken' (aug. 1936, p. 578-579). Bespr. van
"Rozemarijntje" en "Rozemarijntje naar school" door W.G. van de Hulst (laatste zin: Evenals elk
waarlijk goed en zuiver kinderboek is dit ook een allerliefst verhaal voor oude
dames.); "Vriendinnen aan het water" door J.H. Brinkgreve-Entrop.
* 'Kinder-en Meisjesboeken'(okt. 1936, p. 725). Bespr.
van "Tineke. en wat ze zoo'n heelen dag doet' door Clara Asscher Pinkhof
met foto's van Piet Maree; "Rondom Miek' door Willy Strijt.
* 'Kleuterliteratuur'(Kerstnummer
1936, p. 867). Bespr. van "De familie Knutsel" door Mevrouw van
Oven-Doorn.
* 'Kleuterliteratuur' (jan. 1937, p. 36-37). Een
besprekingsartikel van diverse boekjes.
* (mei 1937, p. 286-287) Bespr. van "Teddy-Beer
en Peter-Poes vliegen naar Berenland" door Bertha van den Berg-van der
Stempel.
* (okt. 1938, p. 540-542) Bespr. van "Toen het
lente werd op Oegehoek"door Clara de Groot; "Van binnnen uit"
door C.P. van Asperen van der Velde; "Hoe Els in Wonderland kwam"
door Emmy Vosma; "Een veilig nest" door Rie Beyer.
'Kinderlectuur' (juli 1939, p. 402-404) "Madeleen
staat op de drempel' door A. Was-Osinga; "Junior, het Negerjongetje"
door E.F.Lattimore, bew. door Clara Asscher-Pinkhof; "De Langerud kinderen
in den winter" door Marie Hamsun"; "Hilde" door Anne de
Vries.
* (Kerstnummer (Kerstboek) 1938, p. 687) Bespr. van
"Anneke, Ineke, Olleke" door Freddy Hagers; "Marleentje"
door Elisabeth Stelli.
* (Kerstnummer 1939, p. 707-708) Bespr. van "De
Kerstschoof, een bundel kerstverhalen voor kinderen" door G.E.
Postharts-Grimberg.
4.28
DE BANDOENGSE HUISVROUW
Officieel orgaan van de Vereeniging van Huisvrouwen
Bandoeng
Nannie van Wehl
* 'Kinderangst' (jg. 2, no. 12, febr. 1935, 344-346).
Angst (bv.voor trein) serieus nemen.
* 'De drie vragen van een vrouw' (mei 1935, p. 73-75).
Over boek van Vicki Baum, en bezorgdheid van vrouw voor man, zelden omgekeerd.
S. Lugten-Reys
* (juni 1935, p. 112-113) Bespr. van "Renzo en
Lucia" door Johanna E. Kuiper.
* (juli 1935, p. 139-140) Bespr. van
"Astrid" door Ems van Soest.
* 'Twee juweeltjes' (juli 1935, p. 140-141) Bespr. van
"De ster van den Koning" en Toen Jezus een kind was' door Mary
Entwistle.
* 'Een poging tot eerherstel' (nov. 1935, p. 273).
Over Kenau Simons Hasselaar.
* (nov. 1935, p. 282) Bespr. van "Het groote
plan" door Johanna E. Kuiper.
* 'Over boeken voor kleuters' (dec. 1935, p. 328-331).
Uitgebreid overzicht.
* 'De onberaden stap' (maart 1936, p. 101-103). Over
de vele culturele e.a. (goedkope) geneugten in eigen land.
* 'Boeken voor meisjes boven de twaalf jaar' (dl. 1
mei 1936, p. 177-179; dl. 2 juni 1936, p. 228-229). Uitgebreid overzicht.
* (juli 1936, p. 262-263) Bespr. van "Vrouwen
naar Jacatra" door A. den Hertog.
* 'Jonge vrouwen in crisistijd' (nov. 1936, p.
428-429). Het dorpsfactotum en originele manieren om geld te verdienen.
* 'Boeken voor meisjes boven de twaalf jaar' (dec.
1936, p. 490-492). Nieuwe stapel.
* (jan. 1937, p. 40-41) Bespr. van "Voor een
schuit met violen" door Clara Asscher-Pinkhof.
* 'Pareltjes van hoge waarde' (mei 1937, p. 196).
Enkele boekjes over bijbelse geschiedenis van Mary Entwistle.
Nannie van Wehl
* 'Goede en kwade dagen' (mei 1937, p. 186-187). Over
dreigende dood in gezin van kind.
* 'Honderd jaren' (1937, p. 303-304). Is het wel leuk
om 100 jaar te worden?
* 'What's in a name?' (jan. 1938, p. 16-17). Over het
belang van vernoemen (autobiografisch!).
* 'Uit de knoop helpen' (april 1938, p. 161-162). Kind
met driftbui heeft helpende hand nodig.
S.Lugten-Reys
* 'Waardeering voor de echtgenoote' (febr. 1939, p.
67-68). In het blad 'De Ingenieur' waarderend stukje over belangrijke
medewerker van de organisator, zijn vrouw.
Nannie van Wehl
* 'Verwennen?' (sept. 1939, p. 353-355) Te strenge
vader van kleindochter. Eigen jeugd ook te streng. Beetje verwennen is nodig.
* 'Een avondgebed voor de Moeders' (nov. 1939, p.
432-434). Vondst bij opruimen. gedicht van Frank Crane, uit Ladies Home
Journal.
* 'Het eenige kind' (nov. 1939, p. 434). Nog een vers
uit Ladies Home Journal.
* (okt. 1937, p. 393-395) 'Jonge zwervers' door Ems
I.H. van Soest; 'Als je maar wilt' door Johanna E. Kuiper.
* (dec.1937, p. 473) 'Nora's conflicten' door Anke
Servaes.
* (febr. 1938, p. 74-75) 'Kinderen, die over zijn'
door Anke Servaes.
* (juli 1938, p. 274) 'De Moeder; proza en poëzie'
verzameld door W.L. Boldingh-Goemans.
* (aug.1938, p. 318) 'En in die sneeuwbal zat ik!'
door Willy Corsari.
* (maart 1939, p. 106-107) 'Leerlingverpleegster' en
'Verpleegster' door Helen Dore Boylston, bewerkt naar het Amerikaansch door
Fenna de Meyier.
* (mei 1939, p. 197-198) Twaalf prenteboeken van Rie
Cramer: Januari, Februari – en zo voor elke maand een prenteboek.
* (juni 1939, p. 235-236) 'Sturmfels'
door Marie Boddaert, en 'Naar het lichte land; een verhaal voor meisjes' door
Marie Schmitz.
* (febr. 1940, p. 69) 'In den storm' door Sanne van
Havelte.
4.29
De Haagsche Dameskroniek
Voor Susanna's publicaties in dit weekblad beschik ik slechts
over een aantal verwijzingen in de tijdschriftenrubriek van het Haagse dagblad Het Vaderland, via de website van het
Haags Gemeentearchief. Hier volgen de citaten.
(Vad.12-6-30)…klaagt NvW over ongegronde klachten van ouders, die hun kinderen bij het huiswerk moeten helpen, want dat is een nuttig werk ten bate van de kinderen, en je eigen kennis wer bij op. ook vindt ze dat vele vrouwen lelijke onderdanen hebben, die met korte rokken en lichte kousen te veel aan het licht komen.
(Vad. 13-8-1930)…schrijft NvW over profanatie van de zee
door de plezierboot ene mijl buiten de kust, van stille meren door puffende
motorboten.
(Vad. 20-7-31) NvW schrijft over vacantieplannen
(Vad. 19-9-31) NvW schrijft een philippica tegen
onopgevoede, onhebbelijke kinderen.
(Vad. 20-12-31) deze week: bijdrage van NvW over Kerstmis.
(Vad. 2-2-32) NvW In memoriam Anna Lambrechts-Vos.
(Vad, 17-5-32) NvW houdt een bepaald geestdriftige
beschouwing over het kasboek.
(Vad. 19-7-32) NvW vertelt op humoristische wijze hoe men
van f 1000,- per jaar kan rondkomen, hoe althans haar
tante dat klaarspeelde.
(Vad. 8-6-33) "De kunstgeest" door NvW.
(Vad. 11-7-33) "Een dag vol ergernissen" door
NvW.
(Vad. 29-1-34) NvW over Bloemen en planten in huis.
(Vad. 10-4-34) NvW bespreekt relatieproblemen.
(Vad. 11-6-34) NvW geeft indrukken van de schoonmaak.
"Op mensen die ons "verstomd" doen staan wordt de aandacht
gevestigd; tot hen moet ook "oom Theo" gerekend worden, die op zovele
familiefeesten voor gepaste vreugde en afleiding zorgde. (SB: niet helemaal
duidelijk of deze tekst ook op art. van NvW slaat).
(Vad. 28-8-34) NvW over het egoïsme van de ouderdom.
4.30
DE ROTTERDAMSCHE DAMESKRONIEK
Nannie van Wehl
* 'Kleinigheden. Die niet verwaarloosd mogen worden'
(5 Oct.1935). Kapotte dingen in huis meteen repareren, en zorgen dat alles in
voorraad is.
4.31
HET LANDHUIS
Weekblad, Wageningen
Nannie van Wehl
* 'De genius van het dorp' (22 jan. 1936, p. 37-38).
Degelijke hardwerkende vrouw toeverlaat in buitenhuis in Bilthoven.
* 'Lente in de lucht' (29 april 1936, p. 286). Domme
oom hakt boom om.
* 'Buiten met bejaarde gasten' (22 juli 1936, p.
471-472). Veel oude mensen houden niet van buiten, lastig.
* 'We verhuren ons huis gemeubeld' (12 aug. 1936, p.
507). Naar Punch, voordelen blijken nadelen en vice versa.
* 'Kampeergeneugten' (26 aug. 1936, p. 543-544).
Schetsje, naar Punch.
S. Lugten-Reys
* 'Het Huis Plaszoom I, Rotterdam (Huis
"Vaes" Rotterdam, architecten Ir. Brinkman en Van der Vlugt)'
(14-10-1936, met 5 foto's en plattegrond). Bewonderende bespreking van dit
moderne en praktische huis.
* 'De begraafplaats "Den-en-rust" te
Bilthoven' (10 nov. 1937, met 4 foto's). Daar wil ik begraven worden.
Nannie van Wehl
* 'Kerstavond in het houthakkerskamp; naverteld uit
het Amerikaansch' ( dl.
S. Lugten-Reys
* 'De buitenplaats "Den tempel", verbouwd
onder toezicht van Monumentenzorg' (1939, met 4 foto's). Bespreking met
historie van buitenplaats aan Delftweg.
4.32
DE HUISVROUW IN NOORD-SUMATRA
i.c.
VERENIGING VAN HUISVROUWEN MEDAN
S. Lugten-Reys
* 'Over meisjesromans' (mei 1937, p. 163-164) Algemene
inleiding, dan 3 boeken van Sanne van Havelte en 2 van Sini Greup-Roldanus.
* 'Meisjesromans' (juni 1937, p. 204-205) Bespr.
"Haar vaders dochter" van Clemence Bauer, en "Puck zet
door" van A. Was-Ozinga.
* (juni 1937, p. 206) Bespr. "Toen wij heel jong
waren" door A.A. Milne, bew. Toos Blom.
* (juli 1937, p. 243) Bespr. "Foe van de
Yangtze-Kiang" door Elizabeth Foreman-Lewis.
* 'Lectuur voor Uw man' (aug. 1937, p. 276-278) O.a.
"Groot Nederlands Boerenboek", "De Stille Plantage" e. a.
* '..boeken voor 6-9-jarigen...' (ws. 1937, p.
356-358) Overzicht en nieuwe boeken.
4.33
WIEGEKIND EN KLEUTER
Maandblad voor Moeders, red. Mevr. J. Riemens-Reurslag
Nannie van Wehl
* 'Vertoont een kleuter al geweten?' (maart 1938, p.
5, met fotootje van hoofdpersoon-kleindochter Suusje) Suusje biecht miniem
vergrijpje op.
* 'De pin op den neus' (juni 1938, p. 11, met foto)
Kleindochter neemt Oma serieus.
S. Lugten-Reys
* 'Prentenboeken' (sept. 1939, p. 7-9) Een overzicht
en de nieuwste uitgaven.
4.34
NIEUWE ROTTERDAMSCHE COURANT
S. Lugten-Reys
Aan de NRC heeft Susanna uitsluitend meegewerkt als
recensente, van jeugdliteratuur, maar dat heeft ze dan ook vele jaren lang
gedaan. Volgens eigen zeggen is ze er op verzoek van Johan de Meester mee
begonnen. Hoe lang en hoeveel recensies ze heeft geleverd is mij niet bekend,
maar uit een kleine steekproef van Anne de Vries bleek dat zij in nov. 1929 5
keer een boek besprak, in nov. 1939 3 keer. In haar brief van 1934 (bron 1,
pag. 5) schrijft ze, dat Victor van Vriesland haar geregeld recensiewerk voor
de NRC stuurt.
4.35
ALGEMEEN HANDELSBLAD
Aan het Bijvoegsel “Onze kinderen” heeft Susanna in het begin van haar loopbaan enkele bijdragen geleverd.
Nannie van Wehl
* ‘Een ongeluksdag’ (28-8-1909).
* ‘Die geeft wat hij heeft’ (30-10-1909).
* ‘Lotje en Jan van Schaffelaar’(14-5-1910).
* 'De groote plas' (20-8-1910).
* 'Jongensleed' (slotdeel: ?). Dit verhaal komt
ongeveer overeen met "Spijbelaar" in "Nieuw Leven" van
1904/05.
4.36
OVERIGE
In de boven genoemde bronnen worden meer namen van
periodieken genoemd waaraan Nannie van Wehl of S. Lugten-Reys heeft medewerkt.
Zijzelf noemt nog (pag. 5, bron 1.) De
wandelaar, en (pag. 5, bron 2.) De
huisvrouw in Semarang, De huisvrouw
in Deli, De kleine Androcles (een bijlage bij een maandblad gewijd aan
belangen der dieren), De liefde sticht (een
vereniging die het godsdienstig leven in moderne geest wil wekken en aankweken). Nijhoff noemt nog Onze eeuw (maandschrift voor
staatkunde, wetenschap en kunst), Het
Tooneel (hierin heb ik inderdaad de vermelding gevonden van een bijdrage
van S. Lugten-Reys, getitels: 'Een klacht over onverstaanbaar spreken op het
tooneel', jg. 16, p. 11-12) en De
Hollandsche Revue. Dit blad is een maandelijks overzicht waarin verwezen
wordt naar artikelen in andere tijdschriften, en dat o.a. in hotels en
sociëteiten ter lezing ligt. Enkele bijdragen van Susanna uit 'Het Kind' zijn
gevonden. In bron 4, het boek van Marjoke Rietveld, wordt Nannie van Wehl nog
als medewerkster genoemd aan een aantal nog niet genoemde tijdschriften: Voor 't jonge volkje, De kinderwereld,
Kindercourant van het Nieuws van de Dag.
Hiermee is het totaal aantal periodieken, waar Susanna
aan meewerkte, gestegen tot 45.
Daarnaast leverde ze, blijkens enkele bewaarde
blaadjes, versjes aan scheurkalenders (1917-1919), maar hoe classificeer je
dat?
5.
Bibliografie – Bijdragen in bundels
5.1 Voor
volwassenen
Susanna Lugten Reys: "Jan Ligthart als taalleeraar", in: Jan Ligthart herdacht, schetsen over zijn leven en werk,
bijeengebracht door R. Casimir. J.
Ploegsma, 1916, Zwolle.
5.2 Voor
middelbare scholieren
In 1928 verschenen 3 biografische artikelen van
Susanna in de serie Karakter – Kennis-
Kunst voor het voortgezet onderwijs, onder leiding van D. Wouters en W.G.
van de Hulst, uitgegeven bij P. Noordhoff, Groningen. Zij werd daarbij met haar
beide schrijversnamen aangeduid, helaas verkeerd gespeld. Alle artikelen zijn
met foto's geïllustreerd.
G.(!) Lugten-Reys – Nannie van
Wehl –
* 'Herman Boerhaave – 1668 tot 1738 –' Dl. II van bovengenoemde
serie, pag. 83-103. Dit verhaal is op 9-1-1939 door Kommer Kleijn voorgedragen
op de VPRO-radio (zie copie Avro-bode, gevonden door Jenneke Groeneveld).
* 'Florence Nightingale – 1820 tot 1911 –' Dl. III van
bovengenoemde serie, pag. 5-37.
* 'Henri Dunant – 1828 tot 1910 –' Dl. III van
bovengenoemde serie, pag. 38-63.
5.3 Voor jonge kinderen
Nannie van Wehl werkt tussen 1926 en 1935 mee aan 26 vertelselboeken voor 6-8 of 6-10-jarigen, met o.a. Felicie Jehu,
A.C. Kuiper, Cath. van Rennes, Agatha Snellen en Henr. Dietz, bij uitg. L.J.
Veen, Amsterdam (genoemd door Nynke de Vries in haar scriptie, 1992). Twee
voorbeelden:
* 'Hoe Aadje op één morgen twintig vriendjes kreeg',
in: De sneeuwbal,vertellingen voor
jongens en meisjes, door Henr. Dietz,
Cath. van Rennes, A.C. Kuiper e.a., o.a.Nannie
van Wehl, Uitg. L.J. Veen, Amsterdam, 1931.
* 'Een teleurstelling' (pag.16), 'Het geheugen van een
hond' (pag. 47) en'Holle, bolle Gijs' (pag. 62), in: Holle Bolle Gijs, vertellingen
voor jongens en meisjes van 6-8 jaar. Felicie Jehu e.a. Uitg. L.J. Veen, Amsterdam, 1935.
Als medewerker genoemd worden aan een vertelselboek
betekent niet altijd dat men met name genoemd wordt als auteur bij een van de
bijdragen. De auteurs blijven vaak anoniem. Enkele voorbeelden:
* 'Tusschen licht en donker', verzameld door S. Gruys-Kruseman, m.m.v. (en dan
volgen 24 namen, o.w. Nannie van Wehl).
Uitg. Gebr. Kluitman, Alkmaar, z.j. Ill. Pol Dom. Het boek bevat 20 gesigneerde
verhaaltjes en versjes en 16 raadsels,anecdotes en spelletjes. Haar medewerking
bestond wellicht vooral uit het beschikbaar stellen van haar naam, en misschien
redactioneel werk.
* 'Van alles wat', door Wilh.a Blokker, m.m.v. C.F.W. de Groot-Quanjer, P. Orielle, Nannie van Wehl, Joh. Veenbaas,
L.Huisinga-Scaf, Dien Brinkgreve, Carla Hoog. Serie: Om stil te luisteren, VI.
2e dr.z.j. (ws. 1932), uitg. Gebr. Kluitman, Alkmaar. Ill.Miep de Feyter. Het
boek bevat 22 verhaaltjes, versjes, raadseltjes, enz., geen van alle
gesigneerd.
Wel gesigneerde voorbeelden:
* Serie C van 'Opzeggertjes', door J. Marwitz, I.
Nauta en L.O. Paul, uitg. Van Gorcum & Co. Assen, 1930. Deze bestaat uit 6
versjes of verhaaltjes van Nannie van
Wehl: 'Van een ziek jongetje; Die arme poesjes; Blijde thuiskomst;
Drukwerk; Knappe Jantje; Wat oom meebracht.'
* 'Toosje naar de Hei' door Nannie van Wehl, in: Het Omnibus-boek voor onze kinderen,
samengesteld door I.C. de Boone-Swartwolt en A. Hamaker-Willink. Uitg. J.M.
Meulenhoff, Amsterdam, z.j. Hierin zijn ook de overige 27 verhaaltjes
gesigneerd.
In enkele Kerstboeken van het tijdschrift ZONNESCHIJN (zie 4.21):
Nannie van Wehl
* 'De Wildernis en de telefoonpalen'. In: Kerstboek
van Zonneschijn 1930, p. 33. Over telefoonpalen in Z.W. Afrika, waar de wilde
dieren en de Bosjesmannen van alles mee deden.
* 'Het Kerstfeest der dieren'. In: Kerstboek van
Zonneschijn 1932, p. 37-40, met ill. van H. Verstijven. Naverteld naar een verhaal
van Paul Eipper in 'Die Woche' over belevenissen met dieren en Kerstmis.
* 'Menneke's kerstfeest; een waar gebeurd
verhaal'. In: Kerstboek van Zonneschijn
1934, p. 40-44, met ill. van H. Verstijnen. Over een oud hondje dat zijn vorige
woonplaats weer weet te vinden.
6.
Bibliografie – Artikelen over Nannie van Wehl
(hierbij zijn besprekingen van haar boeken niet inbegrepen)
Jacqueline
Reyneke van Stuwe
* 'Bij Susanna Lugten-Reys thuis'. In: De Haagsche Vrouwenkroniek, jg. 3,
11-3-1916.
D.L.Daalder
* 'Nannie van Wehl' , pag. 119/120 in: Wormcruyt met suycker; historisch-critisch
overzicht van de Nederlandse kinderliteratuur met illustraties en portretten. N.V. De Arbeiderspers, Amsterdam 1950.
Janneke
van der Veer
* 'Nannie van Wehl'. In: Lexicon jeugdliteratuur, juni 1998.
S.
Boef-van der Meulen
* 'Jeugdboeken als bron voor streekgeschiedenis:
Nannie van Wehl en de regio Rotterdam'. In: 1340, 1997, jg.11, nr.4 (kwartaalblad van de afd. Rotterdam
e.o. van de Ned. Genealogische Vereniging).
* 'Flink leren om later zelf haar brood te verdienen'.
In: De School Anno, 1998, jg.16, nr.2 (Vereniging
Vrienden van het Nationaal Schoolmuseum).
* 'Rotterdam gewogen in de jeugdboeken van Nannie van
Wehl'. In: Rotterdams jaarboekje 1998 (Gemeentearchief Rotterdam en Historisch Genootschap Roterodamum).
* 'Honderd jaar geleden jong zijn in Den Haag'. In: Jaarboek Die Haghe 1999.(Geschiedkundige
Vereniging Die Haghe).
* 'Het Westland honderd jaar geleden in twee
jeugdboeken van Nannie van Wehl'. In: Westlands
Streekhistorie, mei 1999, jg. 8, nr. 2.
* 'Opdat zij niet inslape aan haar spinnewiel. Susanna
Lugten-Reys en De Haagsche Vrouwenkroniek'. In: Historica, 2000, jg. 23, nr. 1
(Vereniging voor Vrouwengeschiedenis).
* 'Van grenadier tot heilgymnast; J.H. Reijs jr. en
een Haagse familielijn.' In: Jaarboek Die
Haghe 2007 (Geschiedkundige Vereniging Die Haghe).
Suus Boef-van der Meulen
Merellaan 300
2902 JN Capelle a/d IJssel
tel. 010-4503746
e-mail: csbc@casema.nl
7-9-2009