• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Links

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Citaat
• Links
• Bronnen

Piet Bakker

Profiel

Achternaam: Bakker
Roepnaam: Piet
Voornamen: Pieter Oege
Geboren: 10-08-1897
Te: Rotterdam
Overleden: 01-04-1960
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Piet Bakker gebruikte in 1944 het pseudoniem Ypsilon voor de illegale publicatie van 'Twintig eeuwen na Bethlehem'. Hij schreef ook onder het pseudoniem K. Opdam.

Werk

Proza

• Cootje Pink (1933)
• Rode jeugd in het rode noorden. Reisbrieven (met Louis van Gasteren) (1935)
• Achter de mast (1936)
• Brief-geheimen (met Ernest Poestkoke) (1937)
• Vrouw aan boord: verhaal van het water (1938)
• Het geheim van Dr. Ling: (de moord in de uitverkoop) (1940)
• Branding: verhaal van zand en zee (1941)
• Ducardus (1941)
• Ciske de Rat (1941)
• PéPé (1942)
• Ciske groeit op (1943)
• Twintig eeuwen na Bethlehem (1944)
• Cis de man (1946)
• Jeugd in de Pijp: vrijmoedige herinneringen (1946)
• Vrouw aan boord (1947)
• Logboek van de Gratias (1948)
• Ciske de rat / Ciske groeit op / Ciske de man (1950)
• De slag (1951)
• Kidnap (1952)
• Pia: de zielige heer Schnorrer zegt het zijne inzake mejoffer Airedale (1956)
• Deining in Zwinderen (1958)
• Een zwerver vertelt (2 delen) (1959)
• Jet: roman van mensen en machines (1960)
• Omnibus (De slag/Jeugd in de Pijp/Logboek van de Gratias/Deining in Zwinderen) (1960)
• Omnibus (De slag/Jeugd in de Pijp/Logboek van de Gratias) (1960)
• Zo was het (1961)

Hoorspelen

• Mensen bij de zee (NO, 1942)
• De slag (AVRO, 1951)

Overige non-fictie:

• Troelstra's heengaan: stemmen en stemmingen uit eigen en anderen kring na het verscheiden en de begrafenis van Mr. P. J. Troelstra (1930)
• Misdadige praktijken: een onderzoek in de duistere wereld der arborteuses (1931)
• Over dramatische kunst (met Louis van Gasteren) (1932)
• Amsterdam zooals het leeft en werkt (met J.C.E. Sand) (1933)
• Toneel van vroeger en nu (met Louis van Gasteren) (1935)
• Gids voor Amsterdam (1937)
• Over den drempel; een giropleidooi ; (L.J. Kleijn) (1938)
• Ruimte! zeilend door Friesland (1938)
• Seinwezen (1940)
• Holland, ze zeggen, je bent maar zo klein ... (1941)
• Langs de vloedlijn: reportage aan de kunst (ca. 1942)
• Storm op de kust: reddersvolk tussen de grondzeeën (1942)
• Pauperiseeren, emigreeren, vegeteeren of annexeeren (1945)
• Scheepspraet: zijnde een reisbeschrijving met tal van wetenswaardigheden en nuttige wenken ten profijte van de Nederlandsche militairen die naar Indië scheep gaan (1947)
• West (1948)
• Bali in kleuren (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1951)
• Naar 'de West' (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1952)
• Ik kwam, zag, schreef (1953)
• SOS varen! (heruitgave van 'Storm op de kust) (1954)
• N.V. Nederlandsche Kabelfabriek NKF Delft (1954)
• Australië (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1954)
• Honderd jaren Dekker's hout: gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van Dekker's Houthandel Zaandam (met anderen) (1955)
• Canada (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1955)
• Zwitserland (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1956)
• Ik geloof, dat ... : meningen en overwegingen (met anderen) (1957)
• Italië (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1957)
• Wij en het water (1958)
• Frankrijk (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1958)
• Land, zee en schepen (Wij en het water, deel 1) (1958)
• Goud uit de zee (Wij en het water, deel 2) (1958)
• Het sal waerachtig wel gaen (Wij en het water, deel 3) (1958)
• "Woest maar kalm" (Wij en het water, deel 4) (1958)
• Groot Brittannië (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1959)
• De kunst van het briefschrijven (1959)
• Een buurt wordt bijgezet: wel en wee rond het Waterlooplein (1959)
• Oostenrijk (Douwe Egberts plaatjesalbum, 1960)
• De grote reportage (herdruk van 'Ik kwam, zag, schreef ) (1960)
• Collectie Lucas Bols / Collection Lucas Bols (ca. 1962)

Vertalingen/bewerkingen:

• M. Scharten-Antink, Sprotje (ingeleid en bewerkt door Piet Bakker) (1958)

Vertaald:

• Frans (Deense vertaling van 'Ciske de rat' door Clara Hammerich) (1943)
• 'Frans vokser op (Deense vertaling van 'Ciske groeit op' door Clara Hammerich) (1944)
• Brænding (Deense vertaling van 'Branding' door Clara Hammerich) (ca. 1945)
• Frans bliver mand (Deense vertaling van 'Ciske de man' door Clara Hammerich) (1948)
• 'Barndom i gyden (Deense vertaling van 'Jeugd in de pijp' door Clara Hammerich) (1949)
• Kidnappet (Deense vertaling van 'Kidnap' door Clara Hammerich) (1954)
• Ciske, die Ratte (Duitse vertaling van 'Ciske de rat' door Georg Hermanowski) (1955) (ook onder de titel 'Ciske - ein Kind braucht Liebe' uitgebracht)
• Tête de rat (Franse vertaling van 'Ciske de rat' en 'Ciske groeit op' door Rosine Waxweiler en José Létargez) (1957)
• Ciske, the rat (Engelse vertaling (verkort) van 'Ciske de rat' en Ciske groeit op' door Celina Wieniewska and Peter Janson-Smith) (1958)
• Ciske (Zuid-Afrikaanse vertaling van 'Ciske de rat' en 'Ciske groeit op' door L.H. Gericke) (1959)
• Cisko el rata (Argentijnse uitgave van 'Ciske de rat' vertaald door Enrique Molina) (1959)
• Ciske de Rat werd ook vertaald in het Zweeds, Groenlands, Hongaars, Italiaans, IJslands.

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Piet Bakker werkte bij 'De Telegraaf', bij 'Het Volk', 'Het Utrechtsch Nieuwsblad' en later bij 'Elseviers Weekblad'.
• 'Cootje Pink' verscheen eerst als feuilleton in 'Het Volk'.
• Piet Bakker maakte als journalist grote reportages.
• Piet Bakker was redacteur van 'De Notenkraker', een satirisch weekblad.
• Piet Bakker publiceerde in 'Motorama'.

Over Piet Bakker:

• 'Piet Bakker: Ciske de rat' (1955)
• Een hoofdstuk: 'Een geboren verteller' over Piet Bakker in 'Noten kraken' van Godfried Bomans (1961)
• H.J.Ph. de Lange, 'Onze verinnigde en verdiepte liefde voor Holland ....' (over: 'Holland, ze zeggen, je bent maar zoo klein...') in 'Boekenpost 17' (mei/juni 1995)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 'Ciske de Rat' werd in 1955 verfilmd door Wolfgang Staudte.
• Piet Bakker verkorte en bewerkte 'Sprotje' van M. Scharten-Antink en schreef er een inleiding voor. Het verscheen in 1958 als een uitgave van 'Elseviers Weekblad'.
• 'Vrouw aan boord' verscheen in 1974 als Grote letterboek.
• 'Ciske de Rat' werd in 1983 verfilmd door Guido Pieters.
• Ciske Vrijmoeth uit 'Ciske de Rat' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'Ciske de rat' verscheen in 1985 als Grote letterboek.
• 'Ciske groeit op' verscheen in 1985 als Grote letterboek.
• 'Cis de man' verscheen in 1985 als Grote letterboek.
• 'Ciske de Rat' verscheen in 1991 in de Jonge lijster-serie.
• Op het Nederlands Filmfestival 1999 werd een top-twintig van de 'Nederlandse film van de eeuw' gepresenteerd. 'Ciske de rat' (door Guido Pieters) eindigde op de twaalfde plaats.
• De musical 'Ciske de rat' werd gespeeld vanaf 03-10-2007. De teksten werden geschreven door André Breedland en Maurice Wijnen. De muziek door Henny Vrienten.
  

Prijzen

Piet Bakker was lid van de jury voor volgende prijzen:

• Romanprijsvraag Gottmer 1947

De musical

Opmerkingen:

• Piet Bakker werd geboren in Rotterdam. In 1906 verhuisde het gezin naar Amsterdam.
• Hij woonde in de Van Ostadestraat. Hier ging hij naar de lagere school nr. 102. Op deze school kreeg hij les van meester Euwe (de vader van de latere schaker).
• Op twaalfjarige leeftijd ging hij naar de vervolgklas aan de Plantage Muidergracht en naar de avondschool om Engels te leren.
• Toen hij veertien jaar was ging hij naar de Normaalschool.
• In 1917 werd hij onderwijzer in Haarlemmermeer (op een dorpsschooltje tussen Sloten en de Nieuwe Meer).
• Het werk als onderwijzer was niet echt iets voor hem. Hij werd corrector bij 'De Telegraaf' en in 1921 corrector-verslaggever bij 'Het Volk'.
• Piet Bakker trouwde op 22-06-1921 met Klara Hedwig Charlotte Richter. Dit huwelijk bleef kinderloos. Ze scheidden op 15-09-1922.
• Op 2 januari 1924 hertrouwde hij met Hortense Prager. Zij kregen twee dochters en een zoon.
• In 1924 werd hij tweede correspondent in Den Haag, later was hij kunstredacteur, verslaggever en bureauredacteur.
• Vanaf 1928 woond hij in Amsterdam-Zuid.
• Op 01-09-1940 nam hij ontslag bij 'Het Volk', nadat er joodse collega's waren ontslagen.
• Hij liet een ondergedoken joodse journaliste onder zijn naam publiceren in 'Het Utrechtsch Nieuwsblad'. Om haar te beschermen bleef Bakker ook lid van het Verbond van Nederlandse Journalisten.
• Toen op 01-07-1944 'Het Utrechtsch Nieuwsblad' werd verboden, liet hij zich als journalist uitschrijven.
• Voor de Telegraaf schreef Bakker enkele cursiefjes over een 'Kwekeling met akte'. Hij herschreef deze cursiefjes tot een roman. Die roman kreeg als titel 'Ciske de Rat' en verscheen in 1942. De trilogie over Ciske bleef uiteindelijk zijn meest bekende (en verfilmde) werk.
• Uit het werk van Piet Bakker spreekt een grote sociale betrokkenheid.
• Piet Bakker is met zijn auto, na een hartaanval, tegen een boom gereden.
• Piet Bakker is gecremeerd.

Anderen over Piet Bakker:

• Bakker was een ogen-mens. Hij behoorde tot het merkwaardig soort journalisten, die een reportage bijna met de zintuigen schrijven. Natuurlijk, hij had een gezond stel hersens. Maar zijn intelligentie, verbijsterd in het vlak der abstracte bespiegelingen, begon pas te werken als hij de dingen kon snuiven, proeven, betasten, zien en horen. Hij moest er zijn, wilde hij iets te zeggen hebben. Maar wat hij dan zei, was opeens de moeite waard en trefzeker van observatie. (Godfried Bomans, Noten kraken, blz. 45)
• Hij wist heel goed dat hij lectuur schreef en geen literatuur. Maar hij wist als onderwijzer en journalist dat veel mensen met lectuur beginnen en daarna gaan lezen (Igor Cornelissen, VN, 30-06-1984)
• 'In Ciske de Rat van Piet Bakker,' begon hij. 'Ken je dat?'
  'Ja, veel van gehoord,' beaamde ik.
  'Daarin komt een onderwijzer voor die een kind wil hebben en dan teleurgesteld is omdat hij het lelijk vindt. Als Piet Bakker dat schrijft, mag je wel aannemen dat dat de reactie van de gemiddelde mens is.'
  'Dat lijkt me heel waarschijnlijk,' gaf ik toe.
  (Gesprek tussen Henk Romijn Meijer en J.J. Voskuil, geciteerd in 'Bijna een man. Dagboeken 1930-1955' van J.J. Voskuil, 29-01-1955, blz. 589)

Mijn favoriete citaat

Zo kwam Ciske de Rat bij ons op school:
'We krijgen vandaag een exemplaar, waar we nog wel vreugde van zullen beleven,' zei Maatsuyker, de bovenmeester, toen we vanmorgen op de gang een laatste trekje aan onze sigaren deden. "Nee mensen, een nummer! En jij krijgt 'm in je klas, Bruis!"
Dat laatste was voor mij bestemd.
Ik keek hem een beetje onverschillig aan, want Maatsuyker doet altijd zo opgewonden en gewichtig. Speciaal tegen mij, omdat ik nog maar een blauwe Maandag op z'n school ben. Van de anderen weet hij, dat hij ze moeilijk kan imponeren, van mij moet hij dat nog ondervinden.
'Wat is er aan de hand?' deed ik droogjes.
Maatsuyker liet de as op zijn vest vallen en deed onaangenaam druk.
'Nou, dat zal ik je vertellen. Gisteren is Verdoef van de Roomse school bij me geweest en die zei, dat we een jongen van hun bij ons kregen en dat schijnt me een knààp te zijn, anders zouden ze niet zo vrijgevig wezen. Hoe hiet dat jog...? 'k Heb 'm hier op een briefje ... Franciscus Aloysius Gerardus Vrijmoeth, Roomser kan het niet me al die voornamen! Maar bij Verdoef noemden ze 'm de Rat. Da's in ieder geval kort en krachtig.'
(Piet Bakker, Ciske de Rat, blz. 7)

Links:

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Piet Bakker
• BWSA - Piet Bakker
• Boekverslag - Ciske Trilogie

Bronnen o.a.

• C. Buddingh', Encyclopedie voor de wereldliteratuur (1954)
• P.H. Dubois, Hedendaagse Nederlandse kunst: Letterkunde (1956)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Moorden met woorden. Honderd jaar Nederlandstalige misdaadliteratuur (2000)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (april 2022)