• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

Tom van Deel

Profiel

Achternaam:van Deel
Roepnaam: Tom
Geboren: 21-02-1945
Te: Apeldoorn
Overleden: 19-08-2019
Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): Tom van Deel gebruikte de pseudoniemen G. en Gerrit Vogel in 'Pharetra'. Theodoor Holman gebruikte Tom van Deel als pseudoniem in 'Propria cures'.

Werk

Poëzie

• Strafwerk (1969)
• Recht onder de merels (1971)
• Klein diorama (1974)
• Gedichten bij tekeningen (van Chr. J. van Geel) (600 ex.) (1974)
• Eksters (bibliofiel, 25 ex.)
• Nergens (bibliofiel, 25 ex.) (1976)
• Iep aan de kade (bibliofiel, 25 ex.) (1976)
• Verborgen (bibliofiel, 25 ex.) (1978)
• Fabel (bibliofiel, 18 ex.) (1984)
• Achter de waterval (bibliofiel, 50 ex.) (1984)
• Een steen (bibliofiel, 25 ex.) (1985)
• Kouros (bibliofiel, 66 ex.) (1985)
• Twee gedichten (bibliofiel, 75 ex.) (1985)
• Naakten (bibliofiel, 18 ex.) (1986)
• Bella vista (met K. Schippers en Ad Zuiderent) (bibliofiel, 20 ex.) (1986)
• Avond (bibliofiel, 25 ex.) (1986)
• Achter de waterval (1986)
• Worpswede (bibliofiel, 60 ex.) (1986)
• Fabel (bibliofiel, 70 ex.) (1987)
• Gedichten 1969-1986 (1988)
• De kleine kouros van Naxos (bibliofiel, 85 ex.) (1988)
• Val (bibliofiel, 20 ex.) (1988)
• Epithalamion (vouwblad, bibliofiel, 45 ex.) (1988)
• Kadeverlangen (bibliofiel, 30 ex.) (1990)
• Nu het nog licht is (bibliofiel, 30 ex.) (1990)
• Kadeverlangen (vouwblad, bibliofiel, 30 ex.) (1990)
• Klimopkrans (met Anneke Brassinga en Peter Yvon de Vries) (bibliofiel, 50 ex.) (1991)
• Geplet (vouwblad, bibliofiel , 550 ex.) (1991)
• Vooruitzicht (bibliofiel, 87 ex.) (1992)
• Beweging (vouwblad, bibliofiel, 125 ex.) (1996)
• In memoriam (bibliofiel, 35 ex.) (1997)
• Nu het nog licht is (1998)
• Gebedje in december (vouwblad, bibliofiel, 75 ex.) (1998)
• Voorgoed (bibliofiel, 40 ex.) (2001)
• Zonder sloten (bibliofiel, 60 ex.) (2003)
• Grieks (bibliofiel 50 ex.) (2003)
• Ogenblik (bibliofiel, 60 ex.) (2005)
• Kijk kindje kijk (bibliofiel, 62 ex.) (2007)
• Boven de koude steen (2007)
• Atelier van Godelief (bibliofiel, 85 ex.) (2007)
• De bijen (bibliofiel) (2008?)
• Skala (nieuwjaarswens, met Marjoleine de Vos) (2008)
• Vervlogen (bibliofiel, 65 ex.) (2010)
• In de wind (bibliofiel, 45 ex.) (2010)
• Aquarium (een collage) (bibliofiel, 30 ex.) (2011)
• Over de tong (bibliofiel, 5 ex.) (2013?)
• Jij (bibliofiel, 33 ex.) (2015)
• Kouwenaar (bibliofiel, 50 ex.) (2015)
• Ikaros (bibliofiel, 45 ex.) (2015)
• Herfsttijloos (2016)
• Rob, in 't voorbijgaan (bibliofiel, 40 ex.) (2018)
• Kortom (bibliofiel, 40 ex.) (2018)

Proza

• Sprookje (bibliofiel, 25 ex.) (1984)
• Geen koude en honger, geen vrees (bibliofiel, 35 ex.) (1986)
• De kouros van Melanes (1991)

Brieven

• 60 brieven van Jeroen Brouwers aan Tom van Deel in: 'Kroniek van een karakter deel 1 1976-1981, de Achterhoek' (1986)
• 1 brief van Tom van Deel in 'Dichter bij de mens' van L. Pennings en B. Langeveld (1986)
• 20 brieven van Jeroen Brouwers aan Tom van Deel in: 'Kroniek van een karakter deel 2 1982-1986, De oude Faust' (1987)
• 1 brief van Jeroen Brouwers aan Tom van Deel (29-08-1977) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• 2 brieven van Geert van Oorschot aan Tom van Deel (met zijn commentaar) in: 'Geert van Oorschot, Brieven van een uitgever' (1995)
• Één bril kwijtgeraakt (bbliofiel, 30 ex.) (2002)
• C.O. Jellema (bibliofiel, 50 ex.) (2003)
• Gerrit Krol aan T. van Deel (bibliofiel, 30 ex.) (2004)
• 7 brieven van Ida Gerhardt aan T. van Deel in 'Courage! Brieven' (2005)
• Lucebert, Geachter heer van Deel (bibliofiel, 40 ex.) (2011)
• 15 brieven aan Tom van Deel in 'Zelfportret in brieven' van Willem Wilmink (2014)
• 1 brief van Frans Kellendonk aan T. van Deel in 'De brieven' van Frans Kellendonk (2015)

Overig non-fictie

• Bij het schrijven (gesprekken met schrijvers) (1979)
• Recensies (dagbladkritieken) (1980)
• Over recenseren (1982)
• Communicerende vaten: tien etsen & een opstel (bibliofiel, 40 ex.) (1985)
• Nederlandse literatuur in de marge (catalogus) (1985)
• De komma bij Krol en andere essays (1986)
• Henk Romijn Meijer: informatie (1986)
• H. C. ten Berge: informatie (1987)
• Veel lied'ren zijn gezongen: de poëzie van S. Vestdijk (1987)
• De kaars van S. Vestdijk, toegelicht door T. van Deel (bibliofiel, 50 ex.) (1990)
• Als ik tekenen kon (1992)
• Four great poets: de Riba-perspoezie¨wisselbokaaltrofee 1991 (met anderen) (1993)
• Allemachtig, wat een belastend verhaal is dat zeg! vijfde Drienerwolde lezing (150 ex.) (1996)
• De psalmen als poëzie (2005)
• De troost van de vorm (2008)
• Tinspo (net Johan Breuker) (bibliofiel, 30 ex.) (2018)

Vertalingen

• K.P. Kavafis, Wachten op de barbaren (met Han Collewijn) (bibliofiel, 50 ex.) (2020)

Vertaald:

• Kouros (tekst in het Nederlands en het Nieuwgrieks, vertaald door Arnold van Gemert) (bibliofiel, 66 ex.) (1985)
• Werk van Tom van Deel in 'Singers behind glass: eight modern Dutch poets' (vertaald door James Brockway) (1995)

Tom van Deel schreef een inleiding/toelichting/nawoord voor

• Hans Faverey, Lichtval (1985)
• Willem van Toorn, Dit van woorden gebouwd huis (bibliofiel, 117 ex.) (1985)
• S. Vestdijk, De Kaars (bibliofiel, 50 ex.) (1990)
• S. Vestdijk, Een op de zeven: bloemlezing uit eigen gedichten (1996)
• Mark Insingel, Gezichten. Gedichten (bibliofiel, 250 ex.) (2000)
• S. Vestdijk, Grieksche sonnetten (2001)
• Tomas Lieske, Kinder tijden (bibliofiel, 50 ex.) (2014)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Tom van Deel was begin jaren '60 (met Nicolaas Matsier) redactielid van de jeugdpagina van het 'Diemer Kwartet', waartoe o.a. 'De Nieuwe Haagse Courant' behoorde.
• Tom van Deel publiceerde in 1967 poëzie onder pseudoniem in het studentenblad 'Pharetra'.
• Tom van Deel was mede-oprichter van 'De Revisor' en redacteur van 1975 tot 1981.
• Tom van Deel schreef literaire kritieken voor 'Trouw' en 'Vrij Nederland'.
• Tom van Deel publiceerde in 'Propria Cures', 'Regelrecht', 'Maatstaf', 'Algemeen Handelsblad', 'Tirade', 'Hollands Maandblad', 'De Gids', 'Avenue', 'Bzzlletin'.

Over Tom van Deel

• 1 bladzijde over T. van Deel in 'Lezersmemorie. Vierentachtig auteurs met hun boeken bij Querido - gekiekt, belicht en in lijstjes gezet' (1977)
• Johan Diepstraten in gesprek met T. van Deel, 'Literatuur heeft juist alles met het leven te maken' in 'Bzzlletin' (november 1982)
• Kees Fens, Gerard Raat e.a., 'Jan Campertprijzen 1987: Annie M.G. Schmidt, Tom van Deel, Frans Kellendonk, Peter van Gestel en J.A. Roelfsema-Tenge' (1987)
• Guus Middag bespreekt het gedicht 'De wolk' van Tom van Deel in 'Ik ben een napraatpapegaai' (1990)
• Gerrit Jan Zwier besteedt in 'Dagboek van een provinciaal' aandacht aan Tom van Deel (9 april 1992)
• 1 hoofdstuk: 'Bespreken is besproken worden' over o.a. Tom van Deel in 'Lood en hagel' van Gerrit Komrij (1998)
• Een bijdrage over T. van Deel in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door R.L.K. Fokkema (mei 1998)
• Anneke Brassinga, 'Lieve Tom: bij een bundel' (bibliofiel, 65 ex.) (2008)
• 1 hoofdstuk over Tom van Deel: 'Correspondent' in 'Van Korreweg naar Korreweg 75 plaatsen in het leven van Gerrit Krol' van Ad Zuiderent (2010)
• Nicolaas Matsier, 'De laatste pagina - Tom van Deel (1945-2019)' in 'De Parelduiker' (2019, nr. 4)
• Anneke Brassinga, 'Vertrouw de weg, altijd' (bibliofiel, 50 ex.) (2020)

Diversen

• Tom van Deel was (met Ad Zuiderent en Hugo Brems) redacteur van 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' (1980-2015)
• Een zelfportret van Tom van Deel in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
• T. van Deel noemt in 'Het favoriete personage' (1983) Poes Voyeur uit 'Oud-Zuid' van Nicolaas Matsier als zijn favoriete personage.
• T. van Deel, Stemmen van schrijvers (1: J. Bernlef, F. Harmsen van Beek, Judith Herzberg. Chr. J. van Geel, Rutger Kopland, Willem van Toorn, M. Vasalis, Ad Zuiderent lezen hun gedichten) (cassette) (1984)
• 'Een bange mandarijn', gefingeerd schotschrift, door Bob Polak samengesteld uit citaten van Tom van Deel en Jeroen Brouwers (bibliofiel, 250 ex.) (1987)
• T. van Deel, Stemmen van schrijvers (2: Hans Andreus, Remco Campert, Hugo Claus, Jan G. Elburg, Jan Hanlo, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Paul Rodenko lezen hun gedichten) (cassette) (1990)
• Tom van Deel schreef het lemma 'inktlap' voor 'Het vergeetwoordenboek' (1994)
• 'Voordeel', Uitgave t.g.v. Tom van Deels vijftigste verjaardag, met bijdragen van o.a Tjit Reinsma, linoleumsnede: Peter Yvon de Vries (bibliofiel, 25 ex.) (1995)
• 3 privé-foto's met begeleidende tekst (waarvan één van Jan Kuijper) in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
• Een bijdrage in 'Een zekere eenheid: liber amicorum C.O. Jellema' (1996)
• 'Voordeel', feestbundel bij zijn 50e verjaardag, bibliofiel, 25 exemplaren, met bijdragen van o.a. Rutger Kopland, Anneke Brassinga, Gerrit Krol, Willem Jan Otten, Willem van Toorn, Ad Zuiderent.
• In het insectarium van Artis staat op een muur het gedicht 'De bijen' van Tom van Deel .
• Tom van Deel leest het gedicht 'Voorgoed' op het luisterboek 'De zomers van Watou. Het beste uit de Poëziezomers' (2005)
• Een portret (acryl op doek) van Tom van Deel door Neel Korteweg, gemaakt in 2009, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
• Zijn bibliotheek werd in mei 2020 geveild door Bubb Kuyper.
• 19 auteurs 'Klein zwerk is vriendschap: in memoriam Tom van Deel' (2021)

Literaire prijzen

• Jan Campert-prijs 1987 voor 'Achter de waterval'.

Tom van Deel was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• Henriette Roland Holst-prijs 1972
• Busken Huet-prijs 1975
• Herman Gorter-prijs 1976, 1990
• Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1976, 1977, 1978, 1979, 1980
• Dr. Wijnaendts Francken-prijs 1977
• Prijs voor Meesterschap 1979
• P.C. Hooftprijs 1980 en 2001 (voorzitter)
• Trevanian-poëzieprijs 1983, 1984, 1985
• Literaire prijs van de provincie Gelderland 1993
• Eenhoorn-prijs 1984
• Geertjan Lubberhuizen-prijs 1984, 1985
• Prijs der Nederlandse Letteren 1986.
• ECI-prijs voor Schrijvers van Nu 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002
• Libris Literatuurprijs 1996
• VSB Poëzieprijs 1998
• Gedichtendagprijzen 2008
• A. Roland Holst Penning-Stipendium 2009

Max Pam telde voor HP/De Tijd de juryleden van 14 Vlaamse en 163 Nederlandse prijzen tussen januari 1986 tot oktober 2001. Hij
maakte een top 60 van juryleden. Tom van Deel stond op nummer 22. Hij zat in die periode 13 keer in een jury.

Werk van Tom van Deel geciteerd in een overlijdensbericht

Volkskrant, 30-07-1992

Opmerkingen

• Tom van Deel werd geboren in Apeldoorn, omdat zijn ouders vanwege het oorlogsgeweld waren geëvacueerd uit Arnhem.
• Tom van Deel woonde als kind in Arnhem (tot zijn negende jaar, toen zijn moeder overleed). Daarna in Den Haag.
  Hij zat op de lagere school bij Nicolaas Matsier in de klas. Ze bleven vrienden.
• In Den Haag haalde hij zijn HBS B-diploma
• Tom van Deel studeerde Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam (MO-B en daarna kandidaats- en doctoraalexamen).
• Van 1966 tot 1971 was Tom van Deel in Amsterdam leraar aan het Hervormd Lyceum.
• Tom van Deel debuteerde in 1969 met de bundel 'Strafwerk'.
• Daarna werd hij wetenschappelijk hoofdmedewerker Moderne Letterkunde aan het Instituut voor Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam.
• Tom van Deel was redacteur bij uitgeverij Querido.
• Hij ging per 01-03-2003 met vervroegd pensioen.
• Tom van Deel werd op 21-08-2019 begraven op Oud Eik en Duinen. Hij werd bijgezet in het graf van zijn moeder. Zijn vader en zijn 'tweede moeder' liggen elders op dezelfde begraafplaats.

Handtekening Tom van Deel

Anderen over Tom van Deel

• T. van Deel maakt echt wel aardige versjes en hij had aan zijn vriendelijke poëzie niet zo'n harde titel behoeven te geven, tenzij hij een norse man is die het moeite kost vriendelijk te zijn. Maar dat geloof ik niet. (Kees Fens, Volkskrant, 12-12-1969)
• De dichter houdt zijn melancholie steeds in de hand, en al zijn woorden zijn trefzeker neergezet. Het is geen poëzie van grootse allure, maar een heel aantrekkelijke 'minor poetry'. (Jan van der Vegt. NRC, 23-07-1971)
• De criticus T. van Deel, dezelfde persoon als de dichter Tom van Deel, is een van de toonaangevende figuren in het Nederlandse literaire wereldje. Als universitair docent, poëzie- en prozarecensent, essayist, interviewer, tekstbezorger en lid van diverse commissies heeft hij gaandeweg een centrale rol voor zichzelf opgeëist die van een haast onontkoombare alomtegenwoordigheid is. (Ed van Eeden, UN, 01-05-1987)
• Toen we, in Griekenland, steeds weer de man tegenkwamen die op Sartre leek. We werden er op het laatst melig van. Dan zagen we hem, op een heel ander eiland, weer aankomen en we gierden het uit. We zaten op een terras en hij kwam er weer aan. ‘En achter hem, daar loopt Tom van Deel!’ riep ik baldadig, toen we waren uitgelachen. Opnieuw barstten we uit in een luid gieren. Het wás Tom van Deel. (Gerrit Komrij, Eendagsvliegen, blz. 208)

Mijn favoriete citaat

Zanglijster

Hij zit op zijn tak voor het raam
en ziet, door geen tijd meer vervoerd,
hoe blad van de bomen verwaait,
elk ruisen ooit stil komt te staan.
(T. van Deel, Klein diorama, blz. 20)

Bronnen o.a.

• Lezersmemorie (1977)
• Kees Fens, Nou hoor je het eens van een ander (1982)
• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Querido's letterkundige reisgids (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (mei 1998)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (maart 2023)