• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

Max Dendermonde

Profiel

Achternaam: Dendermonde
Roepnaam: Max
Geboren: 17-06-1919
Te: Winschoten
Overleden: 24-03-2004
Te: Sarasota (USA)
Pseudoniem(en): Max Dendermonde is het pseudoniem van Hendrik Hazelhoff. Het pseudoniem, een Vlaamse plaatsnaam, wekt associaties met het zwerven over de wereld: denderen over le monde. Een reden voor het kiezen van een pseudoniem was dat hij niet verward wilde worden met de toen populaire schrijver Erik Hazelhoff Roelfzema.

Werk

Poëzie

• Tijdelijk isolement (1941)
• Water en brood (1941)
• Groningen bevrijd, ter herinnering an den 16en April 1945 (1945)
• Muziek in de herfst (1946)
• De ballade van 'Den Gulden Glimlach' (bibliofiel, 250 ex.) (1947)
• Eiland van Circe (1948)
• Het vermoeden (1952)
• Tot zover voorlopig (selectie uit de gedichten) (1959)
• Liefde (1980)
• Ben je daar nog? nieuwe gedichten (bibliofiel, 300 ex.) (1982)
• Ik geef jou een gedicht of wat: honderd en een lichte sonnetten om langzaam te lezen (1983)
• Ga mee op een enkele reis: honderd en twee luchtige sonnetten om languit te lezen (1984)
• Het geheim van de miereneuker: nieuwe gedichten (bibliofiel, 150 ex.) (1986)
• Soms een paar uur van tweezaamheid. Liefdesgedichten. 103 sonnetten om loom te lezen op een koel laken (1987)
• Lessen in eenzaamheid. 104 sonnetten om aandachtig te lezen op een goed beschaduwde plek in de wereld (1987)
• Beschaduwde plek van de wereld (1987)
• Ik weet niet wie. 105 nieuwe sonnetten om te lezen tegen de nacht (1989)
• Het badhuis in de Oosterpoort : 0120 (bibliofiel, 60 ex.) (1992)
• De Groninger sonnetten (1994)
• Nooit te laat: vijftig nieuwe gedichten (1999 )

Proza

• Bruin, rood en groen (1942)
• God in de toren (1942)
• Muziek in de herfst (1946)
• Het kind en de dood (1946)
• De doolhof (roman, waarvan 8 auteurs ieder een hoofdstuk schreven, met een prijsvraag, waarbij de lezers de juiste schrijver bij ieder hoofdstuk moesten plaatsen) (1951)
• De wereld gaat aan vlijt ten onder (1954)
• De dagen zijn geteld (1955)
• De deur op een kier (1958)
• De weglopers (verhalen) (1958)
• De bazuin-engelen (1961)
• Spel voor een afscheid: 22 december 1964 (1964)
• Het Klandijker Drama (kerstgeschenk) (1964)
• Een blauwe maandag op aarde (1965)
• Trap op, trap af (1967)
• Inzake de liefde. Vier ontdekkingen (verhalen) (1967)
• Snipperdagen. Veertien verhalen ter verpozing (1967)
• Kom eens om een keizer (boekenweekgeschenk 1968, met tekeningen van Peter Vos)
• Veranderlijk weer op komst: verhaal bij het begin der dagen en maanden (jaarwisselingsgeschenk) (1972)
• Vaarwel plumpudding, cognac en sigaren (1974)
• De duiven boven moeders graf. Dertien parabelen zonder veel moraal (1977)
• Amerika door de achterdeur: reisverhalen uit de Verenigde Staten: Vijftienmaal aanhaken en vooruit met de Scotty en vijftienmaal een paar dagen uitblazen,blijven en zijn (1977)
• De lijsters van de laatste lente en andere verhalen (1982)
• Uit Mexico ben ik gevlucht, mevrouw, gevlucht! (1983)
• Verhalen van vroeger (Inzake de liefde/Trap op, trap af/Vaarwel/Plumpudding, cognac en sigaren) (1983)
• De bekentenis van Beth Nobbe (1986)
• Het ogenblik van de luiaard. Zeventien teksten (bibliofiel, 200 ex.) (1987)
• De laatste beeldschone zwendel (1988)
• De deur met de rode vlekken (1988)
• De stilte van Koekange. Een verhaal op zoek naar een verhaal (1989)
• Een wonderkind in wintertijd: (identiteiten): een verhaal bij tekeningen van Friso Henstra (1989)
• Kunstmin, liefde en dood in Dordrecht. Roman over een heimwee naar geschiedenis (1990)
• De wederkeer van Couli de kerstkat of Het ongemak van de twijfel (1990)
• Watson, kom hier, ik heb je nodig. Reisverhaal van een thuiskomst (1990)
• Vrouw aan de rivier. Een vriendinnenverhaal (1991)
• Lief zijn voor mevrouw Noach. Een verhaal bij het begin van de dagen (1991)
• De zuiverheid van een hemel (1992)
• Een roerige bruiloft op Adrillen (1992)
• Het wonder van de gewoonheid: een vertelling vol verhalen (1993)
• 228 seconden van stilte: Een Arnhemverhaal (1994)
• Mondriaan, de man die de charleston danste (1994)
• Tegen goedheid valt niet te vechten (1995)
• Bezeten van ruimte en macht: kroniek van een vroeger Nederland (1996)

 

Voor kinderen:

• Een otter en zijn wilde overmoed (Persil cadeauboekje 1986)
• Een gans en zijn grazige weiden (Persil cadeauboekje 1986)
• Een hert en zijn avontuurlijk zwervershart (Persil cadeauboekje 1988)
• Toen Nora nog sprak met dolfijnen (1992)

Hoorspelen

• Adieu Gringolette (Radio Herrijzend Nederland, 1945)
• De wereld gaat aan vlijt ten onder (VARA, 1954)
• Een weg naar de wereld (1965)
• De ingreep (VARA, 1973)
• De mensen van Gors (VARA, 1976)

Overige non-fictie

• Het leven betrapt, moeilijk en makkelijk achter de dingen te komen (1952)
• Een sleutel op de tijd (1952)
• Nieuwe welvaart in de Betuwe (AO-boekje) (19-11-1954)
• Van mager tot gezet (met Cor Holst en Jaap Romijn) (1954)
• De dijken (met H.A.M.C. Dibbits) (1954)
• The finishing touch. 100 jaat Twentsche stoomblekerij nv Goor (1957)
• Uit en toch thuis (1957)
• Het water tot de lippen. Wat wij deden via het Nationaal Rampenfonds (1958)
• De wereld van vandaag: na vijftig jaar Vredestein (1959)
• Een eeuw door weer en wind. 's Werelds wel en wee gedurende honderd jaar varen met Vinke en Co. (1960)
• Nieuwe tijden, nieuwe schakels. De eerste vijftig jaren van de A.K.U. (1961)
• Status, gezag en prestige (lezingen, met anderen) (1961)
• Wegen naar morgen (met H.A.M.C. Dibbits) (1962)
• De som der delen: N.V. Werf Gusto v/h Firma A.F. Smulders, Schiedam, 1862-1962 (1962)
• Land onder stroom: N.V. PNEM, 1914-1964 (1964)
• De zaak is rond. Een halve eeuw SKF in Nederland (1964)
• Een eeuw aan banden. Honderd jaar Vullinghs Heeze (1965)
• Samen leven met het leven (1966)
• De Zaanse Schans (1968)
• Toegang tot de toekomst : de bouw van de nieuwe Havenmond bij Hoek van Holland in opdracht van Rijkswaterstaat uitgevoerd door Combinatie Havenmond Hoek van Holland gevormd door: Adriaan Volker Baggermaatschappij B.V., Baggermaatschappij Bos & Kalis B.V., Van Hattum en Blankevoort B.V. (1971)
• OGEM: blik op een groei: een beweging gegrepen in een sluiterseconde (1972)
• Waar moet 't heen (1972)
• Evolutie in een kwart eeuw welvaart. 25 jaar machinefabriek 'Arnhem' vh H. Janssen (1973)
• Hersens te huur: een visie op de Orde van Nederlandse Raadgevende Ingenieurs
• 1900-1975. De geur van de tijd. Vijfenzeventig jaar drogistenleven (met W.J. van de Woestijne) (1975)
• Hoe wij het rooiden. De Veenkoloniale aardappelboer en zijn industrie (1979)
• Bij kentering en op stroom. 25 jaar ACZ (1984)
• Zuiderzee: dood water, nieuw leven (1985)
• Amsterdam (1988)
• Send in the clowns. Vitel presenteert vijftig jaar Vitel (1990)
• Klompen in nederland (1990)
• Het wonder van de gewoonheid. Een vertelling vol verhalen (1993)
• Twee wonderkinderen in en na de oorlog (1994)
• Hertog Jan. De Bourgondiër en de brouwersdochter (1994)
• Twee wonderkinderen in en na de oorlog of Hoe Halbo C.Kool zogenaamd verraad pleegde aan de literatuur (bibliofiel, 150 ex.) (1995)
• Op reportage. Journalistieke hoogtepunten uit de jaren vijftig (samengesteld door Rob Molin) (2002)

Vertalingen/bewerkingen

Vertaald

• Latmasken (Zweedse vertaling van 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' door Lisa Rothstein) (1955)
• 'Het water tot de lippen' werd in het Engels vertaald.
• The Dutch and their dikes (Engelse vertaling van 'De dijken' door R. Risworth) (1956)
• Insight Holland (1984)
• Amsterdam (Engelse vertaling van 'Amsterdam') (1988)
• Amsterdam (Duitse vertaling van 'Amsterdam') (1988)
• Amsterdam (Franse vertaling van 'Amsterdam') (1988)
• Amsterdam (Italiaanse vertaling van 'Amsterdam') (1988)
• Amsterdam (Spaanse vertaling van 'Amsterdam') (1988)
• Wooden shoes of Holland (Engelse vertaling van 'Klompen in Nederland') (1990)
• Zoccoli in Olanda (Italiaanse vertaling van 'Klompen in Nederland') (1990)
• Los zuecos de Hollanda (Spaanse vertaling van 'Klompen in Nederland') (1990)
• Les sabots en Hollande (Franse vertaling van 'Klompen in Nederland') (1990)
• 'Klompen in Nederland' verscheen in 1990 in een Japanse vertaling.
• 228 seconds of silence: an Arnhem story (vertaling van '228 seconden van stilte : een Arnhemverhaal') (1994)
• Amsterdam: russkij ek·empljar (vertaling van 'Amsterdam') (1995)

Max Dendermonde schreef een inleiding voor

• Rody Chamuleau (samensteller), Uw kop in de oven : anekdoten uit het rijk van de literatuur (bibliofiel, 101 ex.) (2001)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Max Dendermonde publiceerde in 'Opwaartsche wegen'.
• Na zijn mulo-examen en tijdens zijn kweekschool-studie werkte hij als voluntair bij het 'Groninger Dagblad'.
• Max Dendermonde was van 1950 tot 1954 reportageredacteur bij 'De Groene Amsterdammer'
• Max Dendermonde schreef van 1955 tot 1958 reportages voor 'Het Parool'.
• Max Dendermonde publiceerde in 'Criterium', 'Snoecks'.

Over Max Dendermonde

• 1 hoofdstuk: 'Max Dendermonde. Tijdelijk isolement' in 'Gewikt en gewogen' van D.A.M. Binnendijk (1942)
• 1 hoofdstuk: 'Het tuintje der epigonen' in 'Schuchter en iets luider' van A. Marja (1946)
• Een biografie van Max Dendermonde in 'Vierentwintig biografieën' door E. Breton de Nijs e.a. (1954)
• Een hoofdstuk: 'Leven om te schrijven om te leven' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
• 2 bladzijden over Max Dendermonde in 'Lezersmemorie. Vierentachtig auteurs met hun boeken bij Querido - gekiekt, belicht en in lijstjes gezet' (1977)
• 1 hoofdstuk: 'Max Dendermonde - Kom eens om een keizer' in 'De vijftig boekenweekgeschenken', redactie Kees de Bakker en Herman Arnolds (1985)
• Een bespreking van 'De bekentenis van Beth Nobbe' in 'Eerste druk '86. Overzicht en bespreking van Nederlandstalig literair proza dat voor het eerst verscheen in 1986' van Bert Peene (1987)
• Gerrit Jan Zwier besteedt in 'Dagboek van een provinciaal' aandacht aan Max Dendermonde (27 maart, 23 mei en 2 december 1991)
• 1 hoofdstuk: 'Een beschaafde patser (Max Dendermonde - De bekentenis van Beth Nobbe, 1986') in 'Denkwijze 298. Hoogte- en dieptepunten in de Nederlandse literatuur uit de jaren tachtig' van Gerrit Jan Zwier (1991)
• Een bijdrage over Max Dendermonde in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Rody Chamuleau (augustus 1987/mei 1995)
• Rody Chamuleau, 'Max Dendermonde, een halve eeuw schrijverschap' (AO, 09-12-1994)
• 2 privé-foto´s met begeleidende tekst in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' van Max Dendermonde besproken als boek bij 'werk, verslaafd aan'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In 1965 verscheen, ter gelegenheid van 50 jaar Querido, het boekje 'Van zes een jaar'. Er staan verhalen in van J. Bernlef, Max Dendermonde, A. den Doolaard, Hella S. Haasse. Alfred Kossmann en Helga Ruebsamen. In een prijsvraag konden de lezers de verhalen aan de juiste auteur toewijzen.
• Bij de opening van het stadhuis in Velsen verschenen in 1965 een stemmenspel (van Dendermonde) en een hymne van Adriaan Morriën.
• 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' verscheen in 1982 en 1992 als Grote letterboek.
• 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987. 'Inzake de liefde' stond op het lijstje van Maarten Ducrot op nr. 9.
• Voor 'De Bijenkorf' maakten Jan Croes, Jos Paardekooper, Jan Geerlings en Gerard Heijnen in 1990 'De Ideale Bibliotheek. 100 boeken die iedereen gelezen moet hebben'. Van Max Dendermonder namen zij 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' op (op nr. 97).
• 'Vrouw aan de rivier : een vriendinnenverhaal' verscheen in 1997 als Grote letterboek.
• Alexander (Alec) Weatherwood uit 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 1 portret van Max Dendermonde in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Ik leef constant in een soort euforie en dat maakt het natuurlijk wel makkelijk om niet meer te drinken. Ik ben altijd dronken van geluk. Het enige is dat ik wel eens bang ben dat ik te tolerant ben geworden. Uit tolerantie schrijf je geen grote literatuur.'
• De Stichting Literaire Activiteiten Utrecht presenteerde in maart 2008 de Utrechtse Literaire Canon. Max Dendermonde stond op plaats 79.

Literaire prijzen

Max Dendermonde was lid van de jury voor volgende prijzen:

• Detectiveprijsvraag Bruna 1952
• Vara-prijsvraag 1952 en 1953

Biografische opmerkingen

• Max Dendermonde werd geboren in Winschoten, maar groeide op in de stad Groningen, waarzijn vader werkte als machinebankwerker bij de gemeentetram.
• Zijn vader werd bedrijfsleider bij het Groninger bad- en washuis. Hij was actief in de sociaal-democratische beweging.
• Max Dendermonde bleef twee keer zitten in de eerste klas van de HBS en zakte een keer voor zijn mulo-examen.
• Terwijl hij in zijn vrije tijd voor een krant schreef, behaalde hij de onderwijzersakte (1941).
• Hij heeft nooit 'voor de klas gestaan'. Hij wilde schrijver worden en niets anders.
• Max Dendermonde debuteerde met poëzie, o.a. 'Water en brood' (1941)
• In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog kende Groningen een actief literair leven. Ook Max Dendermonde speelde hierbij een rol.
• In 1944 trouwde hij met Titia Olthof. Zij overleed enkele jaren later.
• In 1945 werd hij aangesteld als hoofd van de afdeling letteren van Radio Herrijzend Nederland, waar hij o.a. literaire programma's maakte samen met Garmt Stuiveling (Met en zonder omslag).
• Daarna was hij tot 1960 in dienst bij de VARA. Voor deze omroep verzorgde hij o.a. jarenlang wekelijkse uitzendingen als 'Artistieke staalkaart' en 'Met en zonder omslag'.
• Van 1947 tot 1950 was hij publicity-manager van een filmmaatschappij (Warner Bros).
• In de jaren na de Tweede Wereldoorlog heeft Max Dendermonde (zeer) veel gedronken. Zijn tweede huwelijk mislukte mede door zijn drankprobleem. Sinds 1962 ' stond hij droog'.
• Zijn grootste succes was zonder twijfel 'De wereld gaat aan vlijt ten onder' (1954) Hij schreef het in zes weken, vond het zelf niet echt geslaagd, maar het is zo'n dertig keer herdrukt.
• Max Dendermonde was getrouwd met de fotografe Annelies Scholtz. Dit was zijn derde huwelijk. Hij zei zelf: 'Mijn eerste vrouw heb ik verloren door de dood, mijn tweede door de drank'. Met Annelies Scholz en twee kinderen emigreert hij in 1967 naar Amerika.
• Zijn stroom van publikaties is een paar keer onderbroken geweest door langdurige reizen, bijvoorbeeld één keer per schip rond de wereld en een grote trip van vier jaar, per camper door de U.S.A., Canada en Mexico, samen met zijn gezin.
• Max Dendermonde was 'broodschrijver' en leverde ook op verzoek. Zo heeft hij minimaal 50 'gedenkboeken' geschreven voor jubilerende bedrijven en instellingen.
• Sinds 1979 woonde hij in Sarasota (Florida). Als hij af en toe in Nederland was, verbleef hij in de Kortenaerstraat in Amsterdam.

Handschrift Max Dendermonde (uit 'Tweeërlei schriftuur')

Anderen over Max Dendermonde

• De auteur ontpopt zich als een rasverteller, een verhalenmaker bij uitstek, die zich een scherpzinnig waarnemer toont. Hij ziet kans de meest uiteenlopende situaties vlot, gedetailleerd en plastisch te beschrijven en met geloofwaardige types in te vullen, hoewel hij zich in werken van langere adem nogal eens wil verliezen in irrelevante gegevens, in de beschrijving waarvan hij dan weer zoveel plezier blijkt te hebben, dat de hoofdlijn in het nauw dreigt te geraken. (Rody Chamuleau, Kritisch literair lexicon, augustus 1987)
• In de jaren vlak na de oorlog schreef ik in dit dagblad, behalve Kronkels, ook recensies over toneel en film. Op een in een Amsterdams hotel aangerichte festiviteit, die de première van een nieuw produkt uit de Hollywoodfabrieken luister bij moest zetten, kwam een opvallend magere jongeman, die een pak met een plusfour droeg, doortastend op mij af en zei: 'Ik ben Max Dendermonde van de Artistieke Staalkaart. Ik vind dat jij daar ook maar aan moet gaan meewerken,'
  'Dat is goed,' antwoordde ik. Want zo gingen die dingen toen en zo gaan ze nog, al zijn de handelende personen vervangen door anderen. Na ons staaltje van snelle besluitvormong begaven we naar een plaats waar de drank werd verstrekt, die we moeiteloos vonden, want we bleken daar allebei een ingebouwde radar voor te hebben. (Simon Carmiggelt, Zelfportret in stukjes, blz. 91)
• Dendermonde is een verteller van het gelouterde soort, die graag de tijd neemt om zijn verhaallijnen en personages te ontwikkelen. In plaats van af te dalen in de spelonken van iemands bewustzijn, waar het schaarse licht van de buitenwereld slechts op een vlekkerige en grillige manier binnendringt, schildert hij het liefst een vitale wereld van mensen van vlees en bloed, die allerlei betrekkingen met elkaar onderhouden. (Gerrit Jan Zwier, Leeuwarder Courant, 30-11-1990)
• Max Dendermonde, schrijver van een roman per jaar, waaronder per tien jaar een goede, is eigenlijk, in hart en nieren, de dichter van twee knappe gedichten per leven. (Herman de Coninck, De flaptekstlezer, blz. 53)
• Welnee! We doen toch haast geen donder
  aan mondiaal milieubeleid -
  dat we bestáán nog, is een wonder.

  Hij had het mis, Max Dendermonde:
  de wereld gaat juist niet aan vlijt,
  maar aan lamlendigheid ten onder.
  (Paul van den Hout, Aftelvers, fragnent, de twee ronde, winter 1997)

• Dendermonde is voor het grote publiek heel lang de schrijver geweest van één boek, De wereld gaat aan vlijt ten onder (1954). Hij schreef het in zes weken. Hijzelf noch zijn uitgever vond het een werkelijk geslaagde roman, maar er volgden een kleine dertig drukken, zodat de auteur tientallen jaren doende was dit boek naar de achtergrond te schrijven. (Niek Miedema, VN, 11-01-2003)

Mijn favoriete citaat

Uit de noord kwam de najaarswind gevaren,
treurige kaalslag in de eikeblaren;
eensklaps ontdekte ik een duivenest
in takken die voorheen onzichtbaar waren.
(Max Dendermonde, Twaalf kwatrijnen in Het geheim van de miereneuker, blz. 17)

Bronnen o.a.

• Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Lezersmemorie (1977)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (augustus 1987/mei 1995)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (oktober 2018)