Maria Dermoût
Profiel
Achternaam: Dermoût-Ingerman
Roepnaam: Maria
Voornamen: Helena Anthonia Maria Elisabeth
Geboren: 15-06-1888
Te: Tirta Pekalongan (Midden-Java)
Overleden: 27-06-1962
Te: Den Haag
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend
heeft Maria Dermoût niet onder pseudoniem gepubliceerd.
| Voor tweedehands boeken | Ook van Maria Dermoût |
| Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Proza
- Nog pas gisteren (1951)
- Spel van tifa-gongs (verhalen) (1954)
- De tienduizend dingen (1955)
- De juwelen haarkam (verhalen) (1956)
- De kist en enige verhalen (1958)
- De sirenen (verhalen) (1963)
- Zo luidt het verhaal (serie 'Kort en goed') (1964)
- Donker van uiterlijk (verhalen) (1964)
- Verzameld werk (1970)
- Verzameld werk (nawoord van Kester Freriks) (2000)
- Oek de Jong leest Maria Dermoût (verhalen) (2005)
 |
 |
 |
 |
Brieven
- 6 brieven aan Maria Dermoût in 'Schrijven met je vuisten. Brieven van Tjalie Robinson' (bezorgd door Wim Willems) (2009)
Vertalingen/bewerkingen
Vertaald- Erst Gestern noch: ein Roman aus Java (Duitse vertaling van 'Nog pas gisteren' door Jutta Knust und Theodor Knust) (1957)
- Die Harfe Amoret: ein Roman von den zehntausend Dingen (Duitse vertaling van 'De tienduizend dingen' door Jutta und Theodor Knust) (1958)
- De tiotusen Tingen (Zweedse vertaling van 'De tienduizend dingen', vertaald door Axel Ljungberg (1958)
- The ten thousand things: a novel of the Moluccas (Engelse uitgave van 'De tienduizend dingen', vertaald door Hans Koningsberger) (1958)
- 'Felicia', een fragment van 'The Ten Thousand Things' verscheen in 1958 in het Amerikaanse tijdschrift 'Vogue'.
- Die Harfe Amoret: ein Roman von den zehntausend Dingen (Duitse vertaling van 'De tienduizend dingen', door Jutta und Theodor Knust) (1958)
- Las diez mil cosas (Spaanse vertaling van 'De tienduizend dingen' door Rafael Vázquez Zamora) (1959)
- De titusinde ting (Deense vertaling van 'De tienduizend dingen', door Clara Hammerich, (1959)
- Les dix mille choses (Franse vertaling van 'De tienduizend dingen' door Denys van Moppès et Tylia Caren) (1959)
- Yesterday (Amerikaanse uitgave van 'Nog pas gisteren', vertaald door Hans Koningsberger) (1959)
- Le diecimila cose (Italiaanse vertaling van 'De tienduizend dingen' door Quirino Maffi) (1959)
- Die zehntausend Dinge (Zwitserse uitgave van 'De tienduizend dingen', vertaald door Irma Silzer) (1959)
- Haar 'biografie' uit 'Singel 262' van 1954 werd in 1959 in het Duits vertaald door Irma Silzer.
- Een fragment van 'Yesterday' verscheen in 1959 in het Amerikaanse tijdschrift 'Vogue'.
- 'De tienduizend dingen' verscheen in 1959 in Finland.
- 'Nog pas gisteren verscheen in 1960 in Indonesië.
- 'De Sirenen' verscheen al in 1960 in Zwiterland als 'Die Sirenen', vertaald door Irma Silzer.
- Days before yesterday (Engelse vertaling van 'Nog pas gisteren' door Hans Koningsberger) (1960)
- The Copper Danser (vertaling van James Brockway) (1960)
- Frúin í litlagarði (IJslandse vertaling van 'De tienduizend dingen' door Andrés Björnsson) (1960)
- 2 verhalen: 'The sirens' en 'The Bracelet' in 'Harper's Bazaar', vertaald door Ettie Kist-Dermoût en James Broclway (1962)
- Taman kate-kate (Indonesische vertaling van 'De tienduizend dingen' door Dick Hartoko) (1977)
- Het verhaal 'De professor' verscheen in 1977 in een bloemlezing van Nederlandse verhalen in het Welsh.
- Puteri Pulau (Indonesische vertaling van 'De prinses van het eiland' door Asrul Sani) (1977)
- Werk van Dermoût in 'Memory and agony: Dutch stories from Indonesia (collected and introduced by Rob Nieuwenhuys, translated by Adrienne Dixon) (1979)
- In het Zweeds vertaald werk van Maria Dermoût in 'Brev från kolonin: det andra Holland' (1997)
- 'De tienduizend dingen' verscheen in 2007 in een Chinese vertaling.
- Het verhaal 'De danseres van koper' werd in het Hongaars vertaald.
- Die zehntausend Dinge (heruitgave van 'Die Harfe Amoret') (2016)
- Die tienduisend dinge (Zuid-Afrikaanse vertaling van 'De tienduizend dingen' door Erna Jansen) (2022)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Maria Dermoût debuteerde in 1908 in het 'weekblad voor Indië' met de verhalen 'Scriboe' en 'De Pontianak'.
- Verhalen van verschenen in 'het Vaderland', 'De Gids', 'Elseviers Weekblad', 'De Gelderse Bloem', 'De Haagse Post', Tong Tong', 'kinderen van ons eigen volk', 'Oriëntatie', 'Harpers Bazaar', ''Haarlems Dagblad', Vogue', 'London Magazine' en 'Atlantis'.
- Maria Dermoût schreef kritieken voor 'Vrij Nederland'.
Over Maria Dermoût
- Een biografie van Maria Dermoût in 'Vierentwintig biografieën' door E. Breton de Nijs e.a. (1954)
- 1 hoofdstuk: 'Maria Dermoût en het verloren paradijs' in 'Kritieken' van Hans Warren (1970)
- Een hoofdstuk over Maria Dermoût in de 'Oost-Indische Spiegel' van Rob Nieuwenhuys (1972)
- Johan van der Woude, 'Maria Dermoût. De vrouw en de schrijfster' (1973)
- 2 bladzijden over Maria Dermoût in 'Lezersmemorie. Vierentachtig auteurs met hun boeken bij Querido - gekiekt, belicht en in lijstjes gezet' (1977)
- 1 hoofdstuk: 'Kroniek' in 'Vrouwenwijsheid' van Annie Romein-Verschoor (1980)
- Een bijdrage over Maria Dermoût in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Elma Drayer (mei 1985)
- Marie de Bruyn Ouboter-Kist, ''Hart van mij'. Brieven en teksten van Maria Dermout (1950-1960)' in 'Bzzlletin 127' (juni 1985)
- 1 in memoriam: 'Lieve Mevrouw Dermoût' door Rob Nieuwenhuys in 'Hij is reeds aan de overzijde. Necrologieën van schrijvers', samengesteld door Jeroen Brouwers (1986)
- 1 uittreksel: 'de tienduizend dingen' in 'Prisma Uittrekselboek Nederlandse literatuur 1945-1980', samengesteld door Jet Matla, Rob van Riet, Johan van Ommen en Lizet Penson (1987)
- Joop van den Berg, 'In Indië geweest. Schrijversprentenboek 30' (over Maria Dermoût, H.J. Friedericy en Bep Vuyk) (1990)
- J.J.P. de Jong, 'Hoe Indisch was Maria Dermoût?' in 'Hollands maandblad' (september 1990)
- Guus Houtzager, 'Het een-én-het-ander, over 'De tienduizend dingen' van Maria Dermoût' (bibliofiel, 1000 ex.) (1991)
- Kester Freriks, Geheim Indië. Het leven van Maria Dermoût 1888-1962 (2000)
- Het tijdschrift 'Indische letteren' brcht in 2000 een themanummer over Maria Dermoût.
- 'Frits M. Woudstra, minister voor het vermaak der zinnen, in 'Getemperd verdriet': een beeldnovelle over Maria Dermoût / met een tekst van Kester Freriks en een verhaal van Maria Dermoût (bedacht, getekend en uitgevoerd door F.M. Woudstra) (bibliofiel, 26 ex.) (2000)
- 1 hoofdstuk: 'De tienduizend dingen' in 'Gouden fictie. Het fenomeen everseller' van Marja Pruis (2001)
- Corina Engelbrecht, 'Onder de gebroken spanten: kleine portretten uit het album Indië/Indonesië: Van der Tuuk, Walraven, Maria Dermoût, Juultje Verdaasdonk, Margaretha Ferguson, Rendra' (2002)
- 1 hoofdstuk: 'Maria Dermoût, De tienduizend dingen' door Ton Brouwers in 'Lexicon van Literaire Werken' (februari 2004)
- 1 hoofdstuk: 'Maria Dermoût, Donker van uiterlijk' door Frans-Willem Korsten en Cor de Jong in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 2004)
- Kester Freriks, 1 hoofdstuk: 'Maria Dermoût (1888-1962). 'Zult u 't eerlijk zeggen?'' in 'Arnhemse schrijvers' (themanummer 'Arnhems Historisch tijdschrift') (2010/4)
- Pamela Pattynama: 1 hoofdstuk: ''Hier en daar en overal' - Maria Dermoût 1888-1962' in 'Schrijvende vrouwen: een kleine literatuurgeschiedenis van de Lage Landen 1880-2010', redactie Jacqueline Bel en Thomas Vaessens (2010)
- 1 hoofdstuk: 'Erflaters van de twintigste eeuw (Over Annie Romein-Verschoor, 1895-1978 en Maria Dermoût, 1888-1962)' in 'Inkijk: reflecties van een lezer' van Hella S. Haasse (2011)
- 1 gedicht: 'De tombe van Maria Dermoût' in 'Ondoden' van Jan Kuijer (2013)
- Een hoofdstuk over Maria Dermoût door Kees Kuiken in '1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis' (2013)
- 1 lemma: 'Dermoût, Maria' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
- 1 hoofdstuk: 'Het visioen aan de binnenbaai / Over Maria Dermoût' in 'Het visioen aan de binnenbaai' van Oek de Jong (2016)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido in 1961 een 45-toerenplaat, waarop Maria Dermoût uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond Vincent Mahieu.
- 'Toetie/verhalen' verscheen als Bulkboek 17 (1973)
- 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987. 'Nog pas gisteren' stond op het lijstje van Marga Minco op nr. 8.
- In 1990 speelde er een discussie over een verplichte boekenlijst voor het voortgezet onderwijs. Op de vraag welk boek verplicht zou moeten zijn antwoordde Patty Voorsmit (uitgeefster/redactrice Bulkboeken): 'De tienduizend dingen' van Dermoût.
- 'De tienduizend dingen' verscheen in 1996 als Grote letterboek.
- 1 portret van Maria Dermoût in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Ik heb het grote voorrecht gehad, dat er altijd levende vertellers, vertelsters in mijn leven waren.'
- Het Letterkundig museum publiceerde begin 2007 een top 100 van grootste dode schrijvers. Ook Maria Dermoût was in dit 'Pantheon' opgenomen. Vanaf 2008 besteedt het museum met een permanente expositie aandacht aan deze schrijvers.
- Een portret (Olieverf op doek) van Maria Dermoût door Ina Hooft (z.j.), in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)
Literaire prijzen
- Extra prijs 1952 van de Jan-Campert-stichting voor 'Nog pas gisteren'
- Culturele prijs van de gemeente Arnhem in 1955 voor haar gehele oeuvre
- Tollens-prijs 1958 voor haar gehele oeuvre
Biografische opmerkingen
- Maria Dermoût werd geboren op suikerplantage Tirta Pekalongan op Java. De moeder van Maria Dermoût overleed een half jaar na haar geboorte.
- Maria Dermoût woonde het grootste deel van haar leven in Indonesië (Nederlands-Indië). Ze komt uit een familie die al tientallen jaren in Nederlands-Indië woonde.
- Het eerste deel van haar jeugd bracht ze door op een suikerfabriek op Java (tussendoor werd ze een paar keer naar Nederland 'gezonden'). Toen ze elf jaar was, werd ze naar Nederland gestuurd om daar naar school te gaan.
- In Haarlem volgde ze de meisjes-HBS en (vier klassen van) het gymnasium.
- Maria trouwde toen ze achttien was met de jurist Izaak Dermoût. Haar meisjesnaam was Ingerman.
- Met haar man woonde ze 27 jaar in Indonesië, op Java, op Celebes en in de Molukken.
- In 1933 kwam ze weer naar Nederland.
- In 1941 gingen ze in Arnhem wonen (Stationsplein 23, later 21). In 1942 werd dit huis door de Duitsers gevorderd en ze verhuisden naar Delden. In 1944 kwamen ze terug naar Arnhem en gingen bij hun dochter aan de Jacob Marislaan wonen. Op 25 september 1944 werden ze geëvacueerd en kwamen uiteindelijk in Baarn terecht (Dallaan 9 en in april 1945 bij haar schoonzus, Vondellaan 8). In november 1945 kwamen ze terug op de Marislaan (waar het huis leeggeplunderd bleek te zijn. Ook een eerste manuscript van 'Nog pas gisteren' ging daarbij verloren). Begin 1949 gingen ze in een flat aan Stationsplein 21 wonen.
- Maria Dermoût liet in 1949 Johan van der Woude enkele manuscripten lezen. Het gevolg was dat ze debuteerde toen ze 63 was, met 'Nog pas gisteren', een autobiografische roman.
- In 1956 verhuisden ze van Arnhem naar Noordwijk.
- 'De tienduizend dingen' (1956) wordt gezien als haar beste werk. Het is een roman die opgebouwd is uit verhalen. Het thema van de roman is het gegeven dat de mens ondergeschikt is aan de 'tienduizend dingen' die de schepping bepalen en daarmee in samenhang moet leven.
- Haar werk is geschreven vanuit de Indische verteltraditie.
- De laatste jaren van haar leven woonde ze afwisselend in Nederland en Zwitserland.
- Ze overleed aan kanker in het Westeindeziekenhuis in Den Haag.
- Maria Dermoût werd op 30-06-1962 (in stilte) begraven op de Algemene Begraafplaats aan de Oude Zeeweg in Noordwijk aan Zee (grafnr. I-20 nr. 8).
Anderen over Maria Dermoût
- Het verhaal Het Kanon van Maria Dermoût uit Spel van Tifagongs, een van de fascinerendste boeken die ik sinds lang las. (Hans Warren, Geheim dagboek 1954-1955, blz. 136, 27-01-1955)
- Haar succes in de literatuur dankt Maria Dermoût aan haar bijzondere schrijverstalent, waarvan de kracht ligt in de fijnzinnigheid. Haar proza mist elke luidruchtigheid, elke opvallende bijzonderheid ook. Zij spreekt met gedempte stem, is in haar beschrijvingskunst haast vrouwelijk uitvoerig, uitvoerigheid veroorzaakt door de detaillering in haar beschrijvingen. (Kees Fens, De Tijd-Maasbode, 07-07-1962)
- In Maria Dermoût was op een welhaast ideale manier het oosterse met het westerse versmolten. De wijze van vertellen, de oosterse wijsheid en mystiek, de hang naar het occulte, het diep verbonden zijn met de natuur en de krachten van levensgebieden waarmee de meeste westerlingen reeds lang het contact verloren hebben - ze komen van haar Indische kant. (Hans Warren, Geheim dagboek 1963-1970, blz. 19/20, 29-05-1963)
- Zo is ook de vertelwijze van Maria Dermoût - van een bekorende eentonigheid - meer verwant aan het Indonesische reciet, dat iets bezwerends en eindeloos heeft, dan aan het vertellen zoals wij dat kennen. De invloed van de Indonesische wijze van voordragen heeft zij zonder twijfel ondergaan. (R. Nieuwenhuys, geciteerd in: Wie is die.... Auteurs van Singel 262, blz. 39)
- De wereld van Maria Dermoût is geen nuchtere en heldere, maar een ietwat diffuse wereld, opgebouwd uit heden en verleden, uit werkelijkheid en overlevering, bevolkt met levenden en afgestorvenen, met werkelijke mensen en mythologische figuren, mens en dier tegelijk. Ze is geen echte Nederlandse schrijfster. In de eerste plaats hebben haar verhalen een ander uitzicht: geen Hollandse straten en huizen, geen polderland en geen regen, maar de zonnige zee van de Molukken, de eilanden, de tuinen, de kreken, de bergen, de watervallen, de oud-Indische huizen, de schelpen, de koralen, de juwelen, de gongs, de kanonnen en de talrijke andere dingen. Tot die 'andere dingen' behoren ook de overleveringen. Zeker niet in de laatste plaats. (Rob Nieuwenhuys, Osst-Indische Spiegel, blz. 460/461)
- Maria's bestaan was een aaneenschakeling van afscheid nemen, gemis, verhuizen, weer afscheid nemen. Wáár zij ook was, keek, droomde en afscheid nam, waar ze leed of in extase bloeide, Freriks ging erheen, zag haar schim en hield van de bijzondere schrijfster van Nog pas gisteren en De tienduizend dingen. Bijzonder ook vanwege het internationale succes van haar werk. Vooral in de Verenigde Staten beleefde ze triomfen. The Ten Thousand Things voelde daar wekenlang de boekentoptien aan en bij de keuze van Time voor het mooiste boek van 1958 versloeg ze Boris Pasternak en Truman Capote. Geen Nederlandse auteur heeft het zo ver gebracht. (Hans Warren, Geheim Dagboek 1998-2000, blz. 344, 28-10-2000)
- Het meest opvallende thema in de biografie van Maria Dermoût is dat van het verlies - steeds opnieuw het verlies van mensen, dingen en plaatsen waar ze zich aan had gehecht. (Oek de Jong, Oek de Jong leest Maria Dermoût, blz. 8)
Mijn favoriete citaat
Wat gebeurde er met haar, ging ze dood, waren dit haar 'honderd dingen'?
Zij zat rustig in haar stoel, het waren ook geen honderd dingen, veel meer dan honderd dingen,
en niet alleen van haar, honderd keer 'honderd dingen', naast elkaar, los van elkaar, elkaar rakende,
hier en daar in elkaar vervloeiende
- zonder ergens enige verbinding, en tegelijktertijd voor altijd met elkaar verbonden -
(Maria Dermout, De tienduizend dingen, blz. 191)
Bronnen o.a.
- P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
- R. Nieuwenhuys, Bij het scheiden van de markt (1960)
- Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
- Johan van der Woude, 'Maria Dermoût. De vrouw en de schrijfster' (1973)
- Bulkboek 17 (1973)
- Lezersmemorie (1977)
- Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
- Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
- Querido's letterkundige reisgids (1983)
- Bzzlletin (juni 1985)
- Hun laatste rustplaats (1985)
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
- Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
- Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur1945-1980 (1987)
- Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
- Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
- Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (september 2019)
