• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

A. den Doolaard

Profiel

Achternaam: den Doolaard
Initiaal: A.
Geboren: 07-02-1901
Te: Zwolle

Wij van toen waren boffers. Want ik voel het nog steeds als een voorrecht dat ik jong was en gedichten schreef in de periode vlak na Wereldoorlog I, toen uit honger en ellende de hoop geboren werd op een nieuwe, betere wereld. Het is moeilijk om uit het ijskoude cynisme van vandaag de sprong terug te doen naar de vroege jaren twintig, toen de plotseling omhooglaaiende vlammen van expresisonisme en vitalisme hun fakkellicht wierpen op een nieuw en idealistisch humanisme.
(A. den Doolaard, Ogen op de rug, blz. 9)

Overleden: 26-06-1994
Te: Hoenderloo
Pseudoniem(en): A. den Doolaard was het pseudoniem van Cornelis Johannes George (Bob) Spoelstra.

Hij zegt over de keuze van dit pseudoniem: 'Gekozen heb ik het niet. He kwam mij zo maar aangewaaid, zoals eerste regels van gedichten dat plegen te doen, en met die bezigheid van dichten hield het aannemen van een schuilnaam ook onmiddellijk verband. Ik heb nooit dagboeken bijgehouden; maar het zal omstreeks 1922 geweest zijn dat ik voor de eerste maal een gedicht publiceerde met A. den Doolaard eronder. Waarom? omdat ik er genoeg van had om door mijn sportkameraden gepest te worden met wat zij als een rare buitenissigheid beschouwden.' (Wim Hazeu, Het literair pseudoniemenboek, blz. 39)

Werk

Poëzie

• De verliefde betonwerker (1926)
• Ballade de Jeune marin (1928)
• De wilde vaart (1928)
• Vier balladen (1932)
• Oranjehotel (sonnet) (1944)
• Vooravond Kerstmis 1944 (1944)
• De partizanen (1944)
• De vier ruiters (1945)

1950	1957	1961	1962	1970

Proza

• De laatste ronde (1929)
• Van Camera, Ski en Propeller (reisverslag) (1930)
• De druivenplukkers (1931)
• De witte stilte (1932)
• De herberg met het hoefijzer (1933)
• Oriënt-Express (1934)
• De grote verwildering (1936)
• Door het land der lemen torens (reisbeschrijving) (1938)
• Wampie. De roman van een zorgeloze zomer (1938)
• De bruiloft der zeven zigeuners (1939)
• Het verjaagde water (1947)
• Kleine mensen in de grote wereld (1953)
• Joegoslavië, kaleidoscopisch reisland (reisbeschrijving, met Cas Oorthuys) (1956)
• Het land achter Gods rug (1956)
• Dit is Joegoslavië (reisbeschrijving, met Cas Oorthuys (1957)
• Dit is Griekenland: het vasteland (reisbeschrijving, met Cas Oorthuys (1958)
• Dit is Venetië (reisbeschrijving, met Cas Oorthuys (1958)
• Het leven van een landloper (autobiografie) (1958)
• Griekenland, de eilanden (met Cas Oorthuys) (1959)
• Omnibus (De druivenplukkers/Oriënt express/De bruiloft der zeven zigeuners) (1959)
• Grieken zijn geen goden (reisbeschrijving) (1960)
• Prinsen, priesters en paria's. Reizen door India en Thailand (reisbeschrijving) (1962)
• Vakantieland Joegoslavië (reisbeschrijving, met Cas Oorthuys) (1963)
• De goden gaan naar huis (1966)
• Omnibus (De bruiloft de zeven zigeuners/De herberg met het hoefijzer/Wampie) (1967)
• Ontsporingen (verhalen) (1967)
• Ogen op de rug. Terugkijkend naar boeken en tijdgenoten (autobiografie) (1971)
• Samen is twee keer alleen (1976)
• Achter de blinde muur (gewijzigde herdruk van 'Ontsporingen') (1976)
• Drie van A. den Doolaard (De grote verwildering/Wampie/De bruiloft der zeven zigeuners) (1978)
• Trojka (De druivenplukkers/De herberg met het hoefijzer/Oriënt-express) (1981)
• Veluwe (bibliogiel, 120 ex.) (1988)

Hoorspel

• De druivenplukkers (NCRV, 1986)

Overige non-fictie

• De wilden van Europa (reportage) (1932)
• Liberté ou mort, Quatre mois chez les Comitadjis, meurtriers patentés (reportage) (1932)
• Hooge hoeden en pantserplaten (manifest) (1932)
• Van vrijheid en dood (reportage) (1935)
• Oostenrijk (reportage) (1935)
• Wapen tegen wapen, over het werk van socialistische journalisten in de fascistische landen (met L.J. van Looi) (1936)
• Het hakenkruis over Europa (reportage) (1938)
• Dit is Walcheren (reportage - met Jef Last en Ed Hoornik) (1946)
• Europa tegen de Moffen: er is slechts één nieuwe orde, de orde van het verzet: een keus uit de radio-redevoeringen van A. den Doolaard (1946)
• Het spel der bevrijding (1946)
  
• Walcheren komt boven water (reportage) (1946)
  
• Het land van Tito. Portret van mijn tweede vaderland (documentaire, met Erie den Doolaard) (1954)
• De toekomst in uw handen (documentaire, met Cas Oorthuys) (1955)
• Pers en persvrijheid (reportage) (1974)
• Londen en de Zaak Van 't Sant (pamflet) (1980)
• Ik ben tegen (artikelen tegen kernbewapening) (1983)

Vertalingen/bewerkingen

• John M. Synge, Riders to the sea (eenakter)
• John Keats, Odes (1927)
• Hugo von Hofmannsthal, De dwaas en de dood (1927)

Vertaald

Veel van zijn werk werd vertaald in het Tsjechisch,Servo-Kroatisch, Frans, Engels, Italiaans, Duits, Zweeds, Noors en Deens, bijv.:

• Oriënt-express (Londen -  'Express to the East' (1936 ), ook in Frans (1935), Tsjechisch (1935), Zweeds (Orient-expressen, 1935), Duits (1935, vert. Elisabeth u. Felix Augustin) en Deens (Orientekspres))
• Besiegtes Wasser (Bazel, 1948), Roll back the Sea (Londen, New York, 1948), ook vertaald in het Deens (door Clara Hammerich, Digerne brister, 1954), Zweeds (Det besegrada havet, 1948), Noors (Og havet ga tapt, 1948), Servokroatisch (Nazad More, 1954), Tsjechisch (Spoutana voda, 1964), Frans (Vaincre la mer, 1953) en Hongaars (akik a tengerrel csatának, 1981).
• 'De druivenplukkers' is door Bodil Anker Larsen vertaald in het Deens: Drueplukkerne (1931).
• 'De herberg met het hoefijzer' is vertaald in het Duits (Die Herberge zum Hufeisen, 1954), Deens (door Clara Hammerich, Albanerdrengen, 1956) en Spaans (La Posada de la Herradura, 1956).
• 'De grote verwildering' is vertaald in het Frans (La vainqueur du Mont Blanc, door H. et P. Hofer-Bury, 1949), Duits (Am Fusse des Himmels), Italiaans en Tsjechisch (Mont Blanc, 1937).
• Vaincre la mer (Franse vertaling van 'Het verjaagde water' door Robert Petit) (1953)
• 'De bruiloft der zeven zigeuners' is door Jutta und Theodor Knust vertaald in het Duits (Die Hochzeit der sieben Zigeuner, 1956)
• 'Kleine mensen in de grote wereld' is vertaald in het Duits (Kleine Menschen in der grossen Welt, 1954), Noors (Sma mennesker i den store verden, 1954) en Hebreeuws (1959).
• 'Het land achter Gods rug' is vertaald in het Engels, Amerikaans (The Land behind God's Back, door N.C. Bruinwold Riedel, 1958), Duits (Das Land hinter Gottes Rücken, 1957), Deens (door Clara Hammerich, Landet bag Guds Ryg, 1956) en Servo-Kroatisch (Zemlja iza Bo 'zjih Ledja, 1962).
• 'De goden gaan naar huis' is vertaald in het Slowaaks (Bohovia sa vracajú, 1974).
• Akik a tengerrel csatáznak (Hingaarse vertaling van 'Het verjaagde water' door Vámosi Pál) (1981)
• Bujtina me potkua (Macedonische vertaling van 'De herberg met het hoefijzer' door Sherefedin Mustafa) (1993)
• Svadba vo Ohrid (Macedonische vertaling van 'De bruiloft der zeven zigeuners' door Violeta Loopstra-Stojanovska) (2006)

A. den Doolaard schreef een inleiding voor

• Louis van Bunge, Scheveningen (1945)
• Niko Kazantzakis, Kapitein Michakis
• Niko Kazantzakis, 'Christus wordt weer gekruisigd' (1952)
• Gijs van der Ham, 'Wilhelmina in Londen, 1940-1945: documenten van een regering in ballingschap' (1981)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Van1934 tot 1938 was hij reizend correspondent voor 'Het Volk'.
• A. den Doolaard was (kort) redacteur van 'De Nieuwe Gemeenschap'.
• Tijdens de Tweede Wereldoorlog was A. den Doolaard één van de bekendere sprekers voor 'Radio Oranje' in Londen.
• A. den Doolaard schreef ook novellen voor Amerikaanse tijdschriften, die hij dan weer in het Nederlands vertaalde.
• A. den Doolaard was redacteur van 'De Vrije Bladen'.
• A. den Doolaard schreef artikelen voor 'De Gelderlander' (o.a. gebundeld in 'Ik ben tegen') als vast medewerker van de Gelderlander-Pers.

Over A. den Doolaard

• Een biografie(tje) van A. den Doolaard in 'Zesentwintig biografieën' door Ed. Hoornik, Bert van Eyk e.a. (1949)
• Dr. C.G.L. Apeldoorn e.a., 'A. den Doolaard - De herberg met het hoefijzer' (Nederlandse keur 34) (1956)
• Een hoofdstuk: 'Het cirkeltje en het streepje' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
• Simon Carmiggelt, 1 kronkel: 'Pap' (Parool, 17-10-1964)
• Een interview met A. den Doolaard in: José de Ceulaer, 'Te gast bij Nederlandse auteurs' (1966)
• 1 hoofdstuk: 'Liber amoricum' in 'Loodlijnen' van Kees Fens (1967)
• 2 bladzijden over A. den Doolaard in 'Lezersmemorie. Vierentachtig auteurs met hun boeken bij Querido - gekiekt, belicht en in lijstjes gezet' (1977)
• Hans van de Waarsenburg in gesprek met A. den Doolaard, ''Diep in mij zit iets dat niemand raken kan'' in 'Bzzlletin' (januari 1981)
• 'De herberg met het hoefijzer', ingeleid en toegelicht door Luc Versteylen en Guido Goossens (1981)
• Hans van de Waarsenburg, 'A. den Doolaard: gesprekken over zijn leven en werk' (1982)
• Een boekbespreking van 'Samen is twee keer alleen' in 'Aangekruist. Boekbesprekingen van J.M. A. Biesheuvel tot Jan Wolkers' van Hans Werkman (1982)
• 1 hoofdstuk: 'A. den Doolaard' in 'Het literair pseudoniemenboek' van Wim Hazeu (1987)
• A. den Doolaard, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1991)
• Een bijdrage over A. den Doolaard in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Siem Bakker (augustus 1998)
• 1 hoofdstuk: 'A. den Doolaard - De herberg met het hoefijzer' in 'Boekenlijst Nederlands. Vragen en antwoorden bij de 50 meest gelezen Nederlandse boeken' van Frans Lennaerts (2000)
• Een hoofdstuk over A. den Doolaard in Hans Heesen & Harry Jansen, 'Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland' (2001)
• Hans Olink werkt aan een biografie. Een voorpublicatie verscheen in 'De Parelduiker'.
• 1 hoofdstuk: 'Landlopers' in 'In breekbaar evenwicht. Park De Hoge Veluwe in 75 impressies' van Wim Huijser (2009)
• Hans Olink, 'Dronken van het leven - Zwerver, schrijver, journalist' (2011)
• Gerda Mulder / Herman Zonderland, 'Een fascinatie voor Theth - Het Albanese bergdorp van A. den Doolaard (2012)
• Misho Yuzmeski, 'Our Dutch friend A. den Doolaard' (2012)
• Misjo Joezmeski, ' Onze Nederlandse vriend A. den Doolaard' (vertaald door Gerard N. Poelwijk) (2013)
• In 'De boekenapotheek - Lees & genees' van Ella Berthoud & Susan Elderkin uit 2013 wordt 'Wampie' van A. den Doolaard besproken als boek bij 'cynisme'. (De Nederlandse boeken zijn aan de vertaling toegevoegd door Maarten Dessing).
• Misjo Joesmeski, 'Macedoniërs, A. den Doolaard en andere Nederlanders' (2016)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• 1 prentbriefkaart met foto en korte bibliografie in boekenweekgeschenk 1934.
• Piet Ketting, 'Ballade du jeune marin: vocaal kwartet (of klein gemengd koor)' (1934)
• In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog schreef A. den Doolaard een aantal politieke reportages over nazi-intimidatie en nazi-infiltratie. Deze verschenen in boekvorm als: 'Het Hakenkruis over Europa' (1938)
• In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop A. den Doolaard uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond Theun de Vries.
• 'Liber amicorum voor A. den Doolaard' (bibliofiel, 100 ex.) (1961)
• In 1965 verscheen, ter gelegenheid van 50 jaar Querido, het boekje 'Van zes een jaar'. Er staan verhalen in van J. Bernlef, Max Dendermonde, A. den Doolaard, Hella S. Haasse. Alfred Kossmann en Helga Ruebsamen. In een prijsvraag konden de lezers de verhalen aan de juiste auteur toewijzen.
• 'Liber Amoricum voor A. den Doolaard' (1965), t.g.v. zijn 65e verjaardag, met bijdragen van o.a. A. Roland-Holst, Victor E. van Vriesland, Jan de Hertog en Theun de Vries.
• Uitgeverij Querido organiseerde in 1966 in eigen huis (Singel 262) een tentoonstelling over Den Doolaard t.g.v. diens vijfenzestigste verjaardag.
• 'De bruiloft der zeven zigeuners' verscheen in 1971 als Grote Letterboek.
• 'De druivenplukkers' verscheen in 1977 als Grote Letterboek.
• Vrij Nederland hield in 1978 een onderzoek naar de boekenlijsten op middelbare scholen. A. den Doolaard stond bij de meestgenoemde schrijvers op nummer 10. Op de lijst van meest genoemde boeken stond 'De herberg met het hoefijzer' op nummer 3.
• 'Wampie : de roman van een zorgeloze zomer' verscheen in 1981 als Grote Letterboek.
• Petronella Geertuida van Rosande (Wampie) uit 'Wampie' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'Het land achter Gods rug' verscheen in 1985 als Grote Letterboek.
• 'De grote verwildering' verscheen in 1989 als Grote Letterboek.
• Voor 'De Bijenkorf' maakten Jan Croes, Jos Paardekooper, Jan Geerlings en Gerard Heijnen in 1990 'De Ideale Bibliotheek. 100 boeken die iedereen gelezen moet hebben'. Van A. den Doolaard namen zij op: 'De herberg met het hoefijzer' (op nr. 36), 'Wampie' (op nr. 70).
• 1 foto van A. den Doolaard (gemaakt in 1978) in 'Lezen & schrijvers: foto's van lezende schrijvers' (1992)
• 'Wampie' verscheen in 1993 in de Jonge Lijsterserie.
• 'Oriënt-Express' verscheen in 1994 als Grote Letterboek.
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'De herberg met het hoefijzer' op nummer 34. Op 4% van de lijsten komt het boek voor.
• 1 portret van A. den Doolaard in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Bij de dunne volkslaag die zich intelligentsia pleegt te noemen nam poëzie toentertijd dezelfde plaats in als vandaag de marihuana: een bedwelmings- en ontsnappingsmiddel dat de sleur van het alledagsleven verdraaglijk maakte.'
• Een gesprek met A. den Doolaard op 'Hier is... Adriaan van Dis' (10 DVD's) (2008)

Literaire prijzen

• Meiprijs 1934 voor 'De herberg met het hoefijzer'. De prijs is door Den Doolaard niet aanvaard, omdat hij gedeeld moest worden (met Jan Engelman). Den Doolaard zei hierover: 'Op de feestelijke vergadering te Leiden kreeg ik na de voorlezing van het juryrapport het woord en vroeg de voorzitter om excuus dat ik mij gedwongen zag in de overschuimende feestbeker een druppel gal te moeten werpen. De Meesprijs was als een bekroning bedoeld; welnu, ik kon mij geen koning voorstellen voor de helft gehuld in een hermelijnen mantel en voor de andere helft in colbert, terwijl op zijn hoofd een halve kroon en een halve dophoed prijkten. Een halve bekroning was geen bekroning; dus weigerde ik mijn aandeel in de prijs.' (uit: 'Ogen op de rug')
• Prijs (ter waarde van f 100,-- ) van de Rotterdamse middelbare schooljeugd voor 'Kleine mensen in de grote wereld' (1954)
• Eerste journalistieke prijs van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart in 1960 voor 'Het straaljagertijdperk' (een serie van 13 artikelen in de Gelderlander-pers)
• Reisbeurs van het Ministerie van CRM (1979)
• Edo Bergsma-ANWB-prijs 1980 voor zijn gehele oeuvre

Werk van A. den Doolaard geciteerd in overlijdensberichten

Biografische opmerkingen

• De vader van A. den Doolaard was Nederlands-hervormd predikant. Zijn vader was ook 'een doolaard' hij zwierf jarenlang door Transvaal in Zuid-Afrika.
• A. den Doolaard denkt al jong zelfstandig. Op zijn zeventiende besluit hij met kerk en geloof te breken.
• A. den Doolaard volgt de HBS in Den Haag.
• Na het overlijden van zijn vader wordt hij (van 1919 tot 1927) boekhouder bij de Bataafse Petroleum Maatschappij in Den Haag.
• Buiten zijn werk gaat hij om met schrijvers als Albert Kuyle en Jan Campert.
• Het reizen en trekken zit hem in het bloed. Zijn pseudoniem is daarom goed gekozen (al geeft hij zelf aan die associatie toen niet gehad te hebben).
• A. den Doolaard was jarenlang verloofd met een Engels meisje.
• In 1928 zegt hij zijn baan op en gaat zwerven en proberen van het schrijven te leven.
• A. den Doolaard debuteert met enkele dichtbundels met 'vitalistische' verzen, daarna legt hij zich toe op het schrijven van (romantische) verhalen, die gekenmerkt worden door hang naar het avontuurlijke en primitieve.
• Hij zwerft door Frankrijk en de Balkanlanden en heeft allerlei baantjes, zoals: landarbeider, druivenplukker, steenhouwer en dokwerker. Veel romans zijn op de ervaringen in deze tijd gebaseerd.
• Vanwege antifascisitische reportages wordt hij uitgewezen uit Bulgarije, Oostenrijk, Italië en Duitsland.
• Hij wordt lid van de SDAP.
• In 1939 verblijft hij, na een operatie i.v.m. een beenbreuk in België. In 1940 wijkt hij uit naar Frankrijk en daarna naar Engeland.
• In de Tweede Wereldoorlog is hij in Engeland een bekend spreker bij Radio Oranje. Hij staat in de oorlog als auteur op de zwarte lijst van de Gestapo. Als de Duitsers Nederland binnenvallen wil hij snel naar Engeland. In Bordeaux mist hij net de boot naar Engeland. Marsman zit wel op die boot en komt in Het Kanaal om.
• Den Doolaard schreef een aantal radiotoespraken voor minister-president P.S. Gerbrandy. Twee daarvan staan afgedrukt in 'Landgenoten!', ingeleid door L. de Jong (1985).
• In 1945/1946 verblijft hij op Walcheren als verbindingsofficier, gedetacheerd bij de Dienst Droogmaking Walcheren.
• Na de oorlog gaat hij weer reizen. Naar de Balkan, hij beschouwt Joegoslavië als zijn tweede vaderland, maar ook verder: India, Thailand, Amerika.
• Sinds 1954 woont Den Doolaard, met zijn vrouw Erie, in Hoenderloo (Miggelenbergweg 51). Hij vindt hier een thuisbasis in een dunbevolkte streek, vanwaaruit hij zijn reizen kan maken.
• Hij wordt bestuurslid en vice-voorzitter van PEN (internationale schrijversorganisatie).
• Zijn stijl is door de jaren heen meer journalistiek dan literair.
• A. den Doolaard is twee keer getrouwd geweest en heeft uit deze huwelijken drie dochters.
• A. den Doolaard was Officier in de Orde van Oranje Nassau en drager van The King's Medal for Service in the Cause of Freedom.
• Als zijn favoriete boek noemt Den Doolaard 'A Farewel to arms' van Hemmingway: 'dat vind ik een model van een volkomen gelukte roman met een geweldige taalbeheersing en waaruit je leren kan dat je met eenvoudige middelen ontzaglijk veel bereiken kan.' Hij herlas het boek jaarlijks.
• A. den Doolaard overleed in zijn slaap.
• Den Doolaard werd op 29-06-1994 in familiekring begraven op het kerkhof van de Nederlands Hervormde Kerk in Hoenderloo aan de Arckelstraat..
• Zijn grafmonument is een zwerfkei. Op deze kei staat: 'We hebben tussen wonderen geleefd maar we hebben het niet begrepen.' (Dit is de laatste zin uit 'De goden gaan naar huis').
• De Macedoniche stad Ohrid plaatste in mei 2006 een monument voor A. den Doolaard. Door het boek 'De bruiloft der zeven zigeuners' kwamen er elk jaar duizenden Nederlandse toeristen naar Ohrid. Dit monument moet Den Doolaard eren, maar is ook een poging om die toeristenstroom weer op gang te krijgen. Er is hier ook een A. den Doolaardmuseum.

© foto Albert Koevoet

Handschrift A. den Doolaard (uit 'Tweeërlei schriftuur')

Anderen over A. den Doolaard

• Zijn verbeeldingskracht spitst zich niet toe op de eenling die misschien in staat is een andere eenling gelukkig te maken of te gronde te richten, zichzelf te verheffen of te vernietigen. Hij houdt de blik gewend naar de grote, wereldschokkende gebeurtenissen, die hebben plaatsgehad of zouden kunnen opdoemen. (C.J. Kelk, Groene Amsterdammer, 05-02-1966)
• Wie de carrière van een schrijver af wil lezen aan de hand van een aantal aan de tand des tijds ontkomen kritieken zal het bij A. den Doolaard moeilijk hebben. Eddy du Perron had het in zijn befaamde briefwisseling met Menno ter Braak over "iemand die Bob Spoelstra heet, van gletsjers op muildieren glijdt en van muildieren glijdt en van muildieren zoonodig en één run weer op zwaar geparfumeerde juffrouwen". Aan de binnenkant van de tweede druk van Oriënt Express verkondigt niemand minder dan Anton van Duinkerken: "Het is onbegrijpelijk waarom de Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde Den Doolaard niet bekroonde, want "De Druivenplukkers" is een boek met waarlijk grootsche hoedanigheden". En zo blijft het, de één verwijt hem zijn spierballenproza, de ander bewondert het. (Bert Jansma, Leidsche Courant, 07-02-1976)
• In onze jeugd noemden we de schrijver Den Doolaard 'de Mitropa-zwerver'. Hij beschreef allemaal barre zwerftochten in de Balkan - maar als hij er genoeg van had, nam hij een luxe-trein terug (de 'Mitropa'). (M. van der Goes van Naters, Met en tegen de tijd. Herinneringen, blz. 98)
• "Daar ligt mijn verzameld werk." Hij wijst in de open schuur, opzij van het huis. Even denk ik dat hij de volle vuilniszakken bedoelt. Geeft A. den Doolaard zijn persoonlijk archief en bibliotheek met de vuilnisman mee? Maar als hij zijn stok neerlegt om een bijl te pakken, zie ik zijn werk: stapels houtblokken. Het houthakken gaat hem blijkbaar nog goed af. Hij laat me even voelen hoe zwaar de bijl is, 10 kilo? We lopen naar zijn werkhuisje dat, uitgerust met blower en elektrisch kacheltje, niet langer in het bos staat, maar wat dichter bij huis. De befaamde landloper, inmiddels "negentig-plus", loopt heel moeilijkd door een beknelde zenuw in de rug. Maar hij is monter, "Ik heb geen gebreken, enkel onvolkomenheden." Eén blind oog en één slecht oor: een uitgeblazen trommelvlies, overgehouden aan de oorlog. "Dat oor zingt permanent. Ik hoor soms de mooiste muziek." (Truus Ruiter, Volkskrant, 19-07-1991)
• Door zijn vele reizen schreef Den Doolaard met kennis over de Balkanlanden. Die kennis wordt ook in 1999, tijdens de Kosovo-oorlog, nog erkend. Prof. Beunders zegt in 'De Volkskrant' van 27-04-1999: 'Op de Balkan zijn er geen regels voor oorlogsvoering. Men hoeft er maar een Balkan-roman van A. den Doolaard op na te lezen.'
• 'Jan Vanhamme is een vriend van Nederland,' antwoordde Beerta toen Maarten nadere bijzonderheden vroeg. Op grond van die informatie stelde Maarten zich een dynamische jongeman met een grote lok voor, een soort jeugdfoto van Den Doolaard. (J.J. Voskuil, Meneer Beerta, Het bureau 1, blz. 92)
• Den Doolaard was een rebel en opvliegend van aard. Legendarisch zijn de rellen die hij schopte. In 1934 bijvoorbeeld kreeg hij de prijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde voor De herberg met het hoefijzer, maar hij weigerde omdat hij de prijs moest delen met Jan Engelman. Anton van Duinkerken, die Den Doolaard er van verdacht door de rel zijn oplagecijfers omhoog te willen krikken, werd flink door hem over de hekel gehaald. En op zijn oude dag kon hij zich nog mateloos opwinden over de te keline knoopjes aan de hedendaagse overhemden. (Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland, blz. 59)

Handtekening A. den Doolaard

Uit mijn weblog: 15 februari 2007

Op weg naar huis gingen we in Hoenderloo op zoek naar het graf van A. den Doolaard. Deze begraafplaats was makkelijk te vinden en zijn graf ligt direct achter het hek. Op zijn graf een zwerfkei (toepasselijk voor een doolaard) met de regel, waarvan hij zelf tegen Adriaan van Dis zei dat hij het zijn mooiste regel vond:

Mijn favoriete citaat

De eerste dode in elke oorlog is het gezonde verstand.
(Den Doolaard, geciteerd door Wim Kan, 100 dagen uit en thuis, blz. 5)

Naar een overzicht van citaten van A. den Doolaard

Bronnen o.a.

• Geschenk (1932)
• P.H. Dubois, Hedendaagse Nederlandse kunst: Letterkunde (1956)
• José de Ceulaer, Te gast bij Nederlandse auteurs (1966)
• Wie is die.... Auteurs van Singel 262 (1966)
• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Wim Hazeu, Verhaal nog es wat... 3 (1974)
• Lezersmemorie (1977)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Hans van de Waarsenburg, A. den Doolaard, portret van een kunstenaar (1982)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Wim Hazeu, Het literair pseudoniemenboek (1987)
• Pisma van de pseudoniemen (1992)
• Uittreksel top-100
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Encarta '98 (1997)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste (2001)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
• Behoudens deze steen. Een gids langs schrijversgraven in Nederland en Vlaanderen (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (februari 2020)