Tonke Dragt
Profiel
Achternaam: Dragt
Roepnaam: Tonke
Voornamen: Antonia Johanna Willemina
Geboren: 12-11-1930
Te: Batavia (Nederlands-Indië)
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Tonke Dragt niet onder pseudoniem gepubliceerd.
| Voor tweedehands boeken | Ook van Tonke Dragt |
| Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Proza
Voor kinderen:
- Verhalen van de tweelingbroers: vrij naar Babinase balladen (1961)
- De brief voor de koning: een avonturenverhaal (1962)
- De blauwe boekanier (kinderboekenweekgeschenk 1964)
- Geheimen van het Wilde Woud: een avonturenverhaal (1965)
- De zevensprong (1966)
- Torenhoog en mijlenbreed: een toekomstverhaal (1969)
- Sir Gawain en de Groene Ridder (Nieuwjaarswens 1973 uitg. Leopold) (1972)
- De torens van februari: een (vooralsnog) anoniem dagboek, van leestekens en voetnoten voorzien (1973)
- Het gevaarlijke venster en andere verhalen (1979)
- Ogen van tijgers: een toekomstverhaal (1982)
- Het geheim van de klokkenmaker, of De tijd zal het leren, of De tijd zal je leren (1989)
- Aan de andere kant van de deur (1992)
- Het gevaarlijke venster: twee verhalen uit het Rijk van Unauwen (1994)
- De kleine Brief voor de koning (1998)
- De robot van de rommelmarkt (2000)
- De robot van de rommelmarkt & Route Z (2001)
- Door de lus van het galgetouw (2003)
- De zilveren bekers van Talamoera (2004)
- Het dansende licht: zes sprookjes (2005)
- Op weg naar de cel (verschijnt in 2005)
- De blauwe maansteen (herziene versie van deel 6, 7 en 8 van 'De blauwe maan') (2005)
- Het gevaarlijke venster: twee verhalen uit het rijk van Unauwen (2007)
- Wat niemand weet (uitgave Kinderboekenweek) (2007)
- Dichtbij ver van hier (2009)
- Als de sterren zingen (2017)
- De goudsmid en de meesterdief: vrij naar Babinase balladen (heruirgave van Verhalen van de tweelingbroers') (2018)
- De strijd om de hartenkoningin (2021)
- Wie achter deze deur verdwaalt (met Rindert Kromhout) (2021
Schoolboekjes
- De trapeze, deel 8 (met Han G. Hoekstra) (3e druk, 1967)
- De blauwe maan (8 delen)
- 1 - 5 onder de titel: De blauwe maan (1968-1972)
- 6: Magoggeltje (1979)
- 7: De koning van de onderwereld (1979)
- 8: Vergeet-mij-niet (1981)
Illustraties voor
- Ton Oosterhuis, Van ridder tot koning: groot verhalenboek over het geslacht Oranje-Nassau (1963)
- Ton Oosterhuis, Met en zonder harnas: groot verhalenboek over helden van Europa (1964)
- Paul Biegel, De tuinen van Dorr (1969)
- Sacha Burger, Heraios en de beker (1970)
- Rosemary Sutcliff, De sage van Finn Mac Cool (1971)
- Henry Treece, Marcus en de Keltenkoningin (1974)
- Rosemary Sutcliff , Helden en monsters (1975)
- Edith Nesbit, Haaa... een draak (1975)
- Eva Ibbotson, Redt de spoken (1976)
Overig non-fictie
- Zestig jaar Leopold: het gezicht van een uitgeverij (met anderen) (1983)
- Het stoere kunstboek: op avontuur in het Kröller-Müller Museum (met anderen) (2018)
Vertalingen
- Rosemary Sutcliff, Owain en zijn hond: tekst uit De sage van Finn Mac Cool (1975)
- James Thurber, Het witte hert (1980)
- Edward Lear, De Djumblies (1981)f
- Edward Lear, De Dong met de lichtende neus (1985)
- Frances Hogdson Burnett, De geheime tuin (2e druk, 2019)
- Avonture van die tweelingbroers (Zuidafrikaanse vertaling van 'Verhalen van de tweelingbroers' door Pieter Willem Grobbelaar) (1969)
- The towers of February: a diary (Engelse vertaling van 'De torens van februari' door Maryka Rudnik) (1975)
- Der Brief für den König: Abenteuer-Roman (Duitse vertaling van 'De brief voor de koning' door Liesel Linn en Gottfried Bartjes) (1977)
- Toringhoog en myle breed (Zuidafdrikaanse vertaling van 'Torenhoog en mijlen breed' door Retha Scholtz) (1978)
- Der Wilde Wald: Abenteuer-Roman (Duitse vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' door Eleonore Meyer-Grünewald) (1981)
- 1 in het Duits vertaald verhaal van Tonke Dragt in 'Mit dem Mofa über das Meer: Niederländisches Lesebuch' (1983)
- Die Türme des Februar: ein (zur Zeit noch) anonymes Tagebuch (Duitse vertaling van 'De torens van februari' door Liesel Linn) (1983)
- Das Geheimnis des siebten Weges: Abenteuer-Roman (Duitse vertaling van 'De zevensprong' door Liesel Linn) (1984)
- Der Goldschmied und der Dieb: Geschichten von den ungleichen Zwillingsbrüdern: Abenteuer-Roman (Duitse vertaling van 'Verhalen van de tweelingbroers' door Liesel Linn) (1986)
- Eind jaren '80 verscheen 'De brief voor de koning' in het Deens.
- Der blaue Pirat (Duitse vertaling van 'De blauwe boekanier: een zeeroversverhaal' door Mirjam Pressler) (1990)
- Das Geheimnis des Uhrmachers oder Die Zeit wird es lehren oder Die Zeit wird es dich lehren (Duitse vertaling van 'Het geheim van de klokkenmaker, of De tijd zal het leren, of De tijd zal je leren' door Liesel Linn) (1992)
- Syvspringet (Deense vertaling van'De zevensprong' door Tim Kane) (1994)
- Turmhoch und meilenweit: ein Zukunftsroman (Duitse vertaling van 'Torenhoog en mijlenbreed' door Liesel Linn) (1995)
- Kiri kuningale: seiklusjutt (Estse vertaling van 'De brief voor de koning' door Tiia Usai) (1995)
- Das Geheimnis des Uhrmachers (Duitse vertaling van 'Het geheim van de klokkenmaker' door Liesel Linn) (1997)
- Der Roboter vom Flohmarkt; Route Z (Duitse vertaling van 'De robot van de rommelmarkt, Route Z' door Gottfried Bartjes) (1997)
- Tigeraugen: ein Zukunftsroman (Duitse vertaling van 'Ogen van tijgers: een toekomstroman' door Liesel Linn en Gottfried Bartje) (1997)
- Das unheimliche Fenster ... und andere Geschichten aus der magischen Zeit (Duitse vertaling van 'Het gevaarlijke venster en andere verhalen' door Mirjam Pressler) (1999)
- Auf der anderen Seite der Tür (Duitse vertaling van 'Aan de andere kant van de deur' door Marianne Holberg) (1999)
- Dopis pro krále (Tsjechische vertaling van 'De brief voor de koning' door Jana Irmannová-Pellarová) (2000)
- Der blaue Mondstein (Duitse vertaling van 'De blauwe maansteen' door Marianne Holberg) (2005)
- Carta al rey (Spaanse vertaling van 'De brief voor de koning' door María Lerma) (2005)
- Le messager du chevalier noir (Franse vertaling van 'De brief voor de koning' door Monique Nagielkopf) (2006)
- El secreto del relojero: el tiempo lo dirá: el tiempo te lo dirá (Spaanse vertaling van 'Het geheim van de klokkenmaker, of De tijd zal het leren, of De tijd zal je leren' door Maria Lerma) (2007)
- Surat untuk raja (Indonesische uitgave van 'De vrief voor de koning', vertaald door Laurens Sipahelut) (2007)
- Aventuras de dos gemelos diferentes (Spaanse vertaling van 'Verhalen van de tweelingbroers' door María Falcón Quintana) (2008)
- La ventana maldita y otras historias de una época mágica (Spaanse vertaling van 'Het gevaarlijke venster en andere verhalen' door María Falcón Quintana) (2008)
- Futago no kyodai no monogatari (Japanse vertaling van 'De tweelingbroers' (2008)
- 'De brief voor de koning' verscheen in 2008 in een Koreaanse vertaling.
- The letter for the king (Engelse vertaling van 'De brief voor de koning' door Laura Watkinson) (2013)
- 'Het dansende licht' verscheen in 2015 in een Japanse vertaling door Nishimura Yumi.
- The secrets of the wild wood (Engelse vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' (door Laura Watkinson) (2015)
- The song of seven (Engelse vertaling van De zevensprong' door Laura Watkinson) (2015)
- Pismo za kralja (Sloveense vertaling van 'De brief voor de koning' door Mateja Seliskar Kenda) (2016)
- List do króla (Poolse vertaling van 'De biref voor de koning' door Jadwiga Jedryas) (2017)
- 'De blauwe maansteen' verscheen in 2018 in een Japanse vertaling door Nishimura Yumi.
- Tajemnice Dzikiego Boru (Poolse vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' door Jadwiga Iwaszkiewicz) (2019)
- Brevet til kungen (Zweedse vertaling van 'De brief voor de koning' door Joakim Sundström) 2019)
- The goldsmith and the master thief (Engelse vertaling van 'Verhalen van de twwelingbroers' door Laura Watkinson) (2019)
- 'De brief voor de koning' verscheen in 2020 in een Russische vertaling door Irina Vladimirovna Grivnina.
- 'De brief voor de koning' verscheen in 2020 in een Oekraïense vertaling door Svitlana Denysenko te Pas.
- Vilda skogens hemligheter (Zweedse vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' door Joakim Sundstrïm) (2020)
- L'écuyer du roi (Franse vertaling van 'De brief voor de koning' door Mireille Cohendy) (2020)
- Carta al rey (Spaanse vertaling van 'De brief voor de koning' door María Lerma) (2020)
- Brevet til kongen (Deense vertaling van 'De brief voor de koning' door Lise Bogh-Sorensen) (2020)
- Krala mektup (Turkse vertaling van 'De brief voor de koning' door Erhan Gürer) (2020)
- Tainele codrului salbatic (Roemeense vertaling van ; Geheimen van het Wilde Woud' door Irina Anton) (2020)
- 'De brief voor de koning' verscheen in 2021 in een Macedonische vertaling door Eli Pujovska.
- Die brief vir die koning (Afrikaanse vertaling van 'De brief voor de koning' door Daniel Hugo) (2021)
- Letra për mbretin (Albanese vertaling van 'De brief voor de koning' door Afërdita Shuteriqi Bashari) (2021)
- Geheime van die wilde woud (Afrikaanse vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' door Daniel Hugo) (2021)
- Dopis pro krále (Tsjechische vertaling van 'De brief voor de koning' door Jana Irmannova´-Pellarová) (2022)
- Të fshehtat e pyllit të egër (Albanese vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' door Afërdita Shuteriqi Bashari) (2022)
- Les secrets de la Forêt Sauvage (Franse vertaling van 'Geheimen van het Wilde Woud' door Mireille Cohendy) (2022)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Tonke Dragt debuteerde in 1958 met korte verhalen in het tijdschrift 'Kriskras'.
- Tonke Dragt publiceerde in 'Donald Duck'.
Over Tonke Dragt
- M.C. Posthouwer, 'Tonke Dragt' (1972)
- Jef van Gool, 'De wereld van Tonke Dragt' (1977)
- Elly Nannings, 'Tonke Dragt' (1978)
- Een interview met Tonke Dragt in 'Gezegd en geschreven' van Corina Engelbrecht (1979)
- Isabel Baptista en Anne-Marie Blomesath, 'Tijd voor Tonke: dé Tonke Dragt brochure'(
- Een recensie van 'De Blauwe Boekanier' en van 'De brief van de koning/Verhalen van de tweelingbroers' in 'Van grauwe griffel tot gouden gniffel. Over kinderboeken' van Rindert Kromhout (1989)
- 2 hoofdstukken: 'De brief voor de koning - Tonke Dragt' en 'Torenhoog en mijlen breed - Tonke Dragt' in 'De allermooiste boeken voor kinderen. Van Rupsje Nooitgenoeg tot Kees de Jongen' van Bregje Boonstra, Nicolaas Matsier, Marja Roscam Abbing en Marjoleinde de Vos (1990)
- Anne van Stratum, 'The other side of the book: typography and the physical book in the works of Tonke Dragt' (doctoraalscriptie) (1994)
- Wilma van der Pennen, 'Lezen over Tonke Dragt' (1995)
- Een bijdrage over Tonke Dragt in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Wilma van der Pennen (oktober 1996)
- 'Lijsterwijzer: een boekje open over je favoriete auteurs : Els Pelgrom, Marian van der Heiden, Lieneke Dijkzeul, Tonke Dragt, Eddy C. Bertin' (1998)
- 1 hoofdstuk: 'Amoixa. Lessuggesties bij De torens van februari van Tonke Dragt' door Carien Bakker & Maeike Bosma in 'De Literatuurmuur. Ideeën uit Moer', samengesteld door Ilse Bolscher en Mirjam Tuinder (1999)
- 2 hoofdstukken: 'Tonke Dragt - De brief voor de koning' en 'Tonke Dragt - Torenhoog en mijlen breed' in 'Zo goed als klassiek. De 100 mooiste jeugdboeken van de laatste 50 jaar', volgens Bregje Boonstra (1999)
- Judith Eiselin, 'Tonke Dragt' in 'Wonderland. De wereld van het kinderboek' (2002)
- Bladzijden over 'De brief voor de koning' en 'De zevensprong' in 'Het kinderboek' (2002)
- Een essay over Tonke Dragt in 'Onze Lieve Vrouwe van de Schemering' van Willem Jan Otten (2009)
- Joukje Akveld en Annemarie Terhell, 'ABC Dragt: de werelden van Tonke Dragt' (2013)
- Een hoofdstuk 'Tonke Dragt' in 'Kijken naar anderen' van Dolf Verroen (2016)
- 1 hoofdstuk: 'Tonke Dragt' in 'Feestelijk maar vreselijk: herinneringen aan schrijvers' van Dolf Verroen (2021)
Diversen
- 'De zevensprong' werd voor televisie bewerkt tot een jeugdserie (1982).
- Het werktheater maakte een toneelstuk van'Verhalen van de tweelingbroers' met als titel 'Door dik en dun' (1987)
- 'Tijd voor Tonke', tentoonstelling gehouden in 1993 in de Openbare Bibliotheek. De tentoonstelling en alles wat daarbij hoort is gemaakt door een negental studenten Overdrachtskunde aan de Katholieke Universiteit Nijmegen in opdracht van het Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum.
- 'De torens van februari' verscheen in 1993 in de Jonge lijsters-serie.
- 'Het gevaarlijke venster en andere verhalen' verscheen in 1997 in de Vroege lijsters-serie.
- 'De blauwe boekanier' verscheen in 1998 in de Vroege Lijsters-reeks.
- 'De zevensprong' verscheen in 2001 in de 'Gouden Lijsters-reeks'.
- 'Verhalen van de tweelingbroers : vrij naar Babinase balladen' verscheen in 2001 in de 'Gouden Lijsters-reeks'.
- Het tijdschrift 'Literatuur zonder Leeftijd' gaf een Tonke Dragt-nummer uit t.g.v. haar 70e verjaardag.
- 'Ogen van tijgers' verscheen in 2003 in de Jonge lijsters-serie.
- Van 'De zevensprong' werd in 2004 en musical gemaakt.
- Theatergezelschap 'Het Toneel' maakt een theatervoorstelling n.a.v. 'De brief voor de koning' en 'Geheimen van het widle woud'.
- 'De brief voor de koning', voorgelezen door Willem Nijholt (14 cd's) (2005)
- 'Torenhoog en mijlen breed: een hoorspel', opgenomen door KRO Radio in Hilversum, 1995 (3 cd's) (2006)
- Peter Monasso e.a., 'De zevensprong: bewegwijzerde kinderfietsroute van circa 15 kilometer rondom Ruurlo' (gebaseerd op het boek De zevensprong door Tonke Dragt) (2006)
- 'De zevensprong', voorgelezen door Jeroen Willems (8 cd's) (2006)
- 'De zevensprong' (7 dvd's + boek) (2006)
- 'Geheimen van het wilde woud', voorgelezen door Victor Löw (12 cd's) (2007)
- 'De brief voor de koning' werd verfilmd door Pieter Verhoeff (2008)
- 'De brief voor de koning' verscheen in 2009 als Grote letterboek.
- 'De blauwe maansteen' verscheen in 2009 als Boektopper.
- 'De brief voor de koning' verscheen in 2014 in de Vroege lijsters-serie.
- In 2020 maakte Netflix een serie van 'De brief voor de koning'.
Literaire prijzen
- 'Een brief voor de koning' werd uitgeroepen tot beste kinderboek van het jaar 1962
- In 1967 werd 'De zevensprong' niet kinderboek van het jaar, omdat de jury verdeeld was (de andere boeken waren 'Boris' van Jaap ter Haar en 'Kinderverhalen' van Paul Biegel
- Nienke van Hichtum-prijs 1971 voor 'Torenhoog en mijlenbreed'
- Staatsprijs voor Kinder- en Jeugdliteratuur 1976 voor haar gehele oeuvre
- De vertaalster van De torens van februari in het Engels, Maryka Rudnik, werd in 1977 voor deze vertaling genomineerd voor de Mildred L. Batchhelder Award
- Vlag en wimpel 1990 voor 'Het geheim van de klokkenmaker'
- Buxtehuder Bulle 1996 voor 'Turmhoch und meilenweit'
- Griffel der Griffels (2004) voor 'De brief voor de koning'
- Victorine Hefting-Prijs 2005 voor haar gehele oeuvre
Opmerkingen
- Tonke Dragt is geboren in Indonesië (toen: Nederlands-Indië). Haar vader was hier ambtenaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zit ze, van haar twaalfde tot haar vijftiende jaar, in Japanse gevangenkampen. Hier ontdekte ze dat het vertellen van verhalen kan helpen om de ellende (even) te vergeten.
- 'Babina' in de titel van haar eerste boek is het denkbeeldige land dat ze in haar verhalen in het Japanse kamp verzonnen had.
- Na de oorlog kwam ze met haar familie naar Nederland en ging hier naar de HBS-B.
- Ze volgde na de HBS de tekenopleiding aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag. Ze studeerde in 1955 af (akten A en B) en werd toen tekenlerares op een midelbare school. In de les vertelde ze verhalen (ter verduidelijking van haar tekenopdrachten, maar ook om de leerlingen rustig te houden). Later schreef ze deze verhalen op en illustreerde ze zelf. Ze publiceerde ze in het tijdschrift 'Kriskras'.
- In de boeken van Tonke Dragt komt vaak het bestaan van een 'andere wereld' voor. Soms is die 'andere wereld' een science fiction wereld.
- Veel van haar verhalen gaan over ontdekkingstochten. De hoofdfiguren zijn op zoek naar 'de zin van het leven'.
- Tonke Dragt illustreert haar eigen werk, maar ook werk van anderen, o.a. 'De tuinen van Dorr' van Paul Biegel (1969).
- Tonke Dragt woonde in Den Haag.
- Tonke Dragt werd op 27-04-2001 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Anderen over Tonke Dragt
- Tonke Dragt stelt zeer hoge eisen aan zichzelf: ze werkt heel secuur en informeert zich tevoren zorgvuldig. Voor haar in 1965 verschenen Geheim van het wilde woud heeft ze bijvoorbeeld leren schaken en aan haar uiterst zorgvuldige werkwijze is het waarschijnlijk te wijten dat er niet zo veel boeken van haar hand verschijnen als liefhebbers van haar werk graag zouden zien. (Mischa de Vreede, NRC, 25-11-1977)
- In een interview zei Tonke Dragt ooit: "Het leven is toch een groot mysterie? Ik snap er tenminste geen donder van." Haar boeken spreken deze opmerking nadrukkelijk tegen. (Rindert Kromhout, Volkskrant, 22-07-1987)
- Tonke Dragt heeft als schrijfster nauwelijks belangstelling voor de alledaagsheid van school, lastige ouders, gedoe met vriendjes of de puberteit. Zij is een vertelster in de Engelse traditie - Tolkien, Richard Adams, Leon Garfield - en al haar verhalen, ook die welke in de toekomst spelen, zouden kunnen beginnen met "Er was eens..." In haar boeken schept zij met grote verbeeldingskracht en precisie een tijdelijke werklijkheid, waar veel jeugdige lezers ademloos in onder gaan. (Bregje Boonstra, NRC, 05-01-1990)
- In de loop van haar carrière is zij steeds meer een beroep gaan doen op de intelligentie van de lezer. Deze wordt geprikkeld het spel van associëren en combineren mee te spelen. Haar taal munt uit door een rijkdom aan metaforen en verwijzingen naar de literatuur die haar inspireert. (Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 137)
- Haar hoofdpersonen zijn binnen een zelf gecreëerd universum op zoek naar het geheim van het leven, al lijkt die zoektocht met ieder nieuw boek een filosofischer karakter te krijgen. (Encyclopedie van de jeugdliteratuur, blz. 94)
- Haar flatje in de Haagse Rozenstraat vol poppenhuizen, poppenmeubeltjes, alles half afgemaakt, soms net bedacht. Een bijna niet te volgen en te begrijpen fantasie met een ongelofelijke zeggingskracht. De gang, de kamers, de keuken, alles was Tonke Dragt geworden. Vol overgave, in een lichte meisjesachtige toon vertellend over hoe dit alles een verhaal, een boek moest worden. Haar betrokkenheid bij een poppenstoeltje, een pijl en boog, een tekening van het zonnestelsel maakte haar opeens tot een lief ongewoon gewoon mens. (Dolf Verroen, Kijken naar anderen, blz. 12)
- De brief voor de koning is zowel een avonturenverhaal als een psychologische roman. Met het lezen ervan, op mijn elfde jaar, ging voor mij een wereld open.
Nee, dat is te zacht uitgedrukt. Het boek opende niet een wereld, maar de wereld. Ik had al veel gelezen, maar nog nooit een verhaal over iemand van mijn leeftijd en de geestelijke
ontwikkeling die hij doormaakte op weg naar de volwassenheid. Ik wist helemaal niet dat zulke boeken bestonden. In 1965 kreeg het verhaal een al even prachtig vervolg,
genaamd Geheimen van het wilde woud.
In 1990, toen mijn zoon elf jaar werd, deed ik hem beide boeken cadeau. Ik ben niet sentimenteel, maar ik kreeg vochtige ogen toen ik zag wat ze in hem teweegbrachten. Hij las ze met dezelfde verrukking en verwarring als waarmee ze mij in het verleden hadden vervuld. Blijkbaar hadden de boeken, zoals alles wat goed is, niets te lijden gehad van de tijd. (Carl Friedman, Vrij Nederland, 12-07-2003)
Mijn favoriete citaat
De Blauwe blijkt een goed zeeman te zijn
en in korte tijd klimt hij op tot stuurman van de Bloedvlag.
La Lola krijgt er geen spijt van dat hij hem heeft gered,
want de Blauwe kan behalve varen ook vechten.
Hij is een talenvol zeerover!
Hij blijft echter een geheimzinnig persoon en er is iets vreemds aan hem:
hij drinkt maar weinig wijn en rum,
hij houdt niet van dobbelen of ruziemaken, en hij lacht nooit!
Er wordt zelfs gefluisterd dat hij in zijn vrije tijd gedichten schrijft,
maar dàt heeft geen van de zeerovers kunnen bewijzen.
(Tonke Dragt, De Blauwe Boekanier, blz. 21)
Bronnen o.a.
- Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
- Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur (1995)
- Lijsterwijzer, Een boekje open over je favoriete auteurs (1998)
- Encyclopedie van de jeugdliteratuur (2004)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (juni 2023)
