• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Links
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Links
• Bronnen

Henriëtte van Eyk

Profiel

Achternaam: van Eyk
Roepnaam: Henriëtte
Voornamen: Henriëtte Catharina Maria
Geboren: 15-02-1897
Te: Amsterdam
Overleden: 21-11-1980
Te: Amsterdam

Pseudoniem(en): Henriëtte van Eyk gebruikte het pseudoniem Jet van den Hout voor de vertaling 'Wie heeft wie vermoord' (1968).

Werk

Proza

• De kleine parade (1932)
• Gabriël: een modern sprookje (1932)
• Aan den loopenden band (met E. de Nève) (1934)
• Gabriël, de geschiedenis van een mager mannetje (1935)
• Intieme revue: De kleine parade II (1936)
• Als de wereld donker is ... (1938)
• Beterschap; Zeven auteurs op ziekenbezoek (met anderen) (1938)
• Truus, de nachtmerrie (1939)
• Het eenige echte (1939)
• Het gele huis te huur en verhuurd aan tien schrijvers (met anderen) (1940)
• De lotgevallen van Thérèse gedicteerd aan Henriëtte van Eyk (heruitgave van 'Intieme revue') (1940)
• Vader Valentijn viert feest (1947)
• Bedelarmband (1948)
• Van huis tot huis (1949)
• Avontuur met Titia (roman in brieven, samen met S. Vestdijk) (1949)
• In vredesnaam: vier verhalen (jaarwisselingsgeschenk) (1950)
• Lappendeken: gevolgd door: Vader Valentijn viert feest, Maanland, Merriemeerie (1950)
• Het verhaal van Jonker Flonker (met Bert van Eyk) (1951)
• Een eindje om (1951)
• Schots en scheef (1951)
• De doolhof (roman, waarvan 8 auteurs ieder een hoofdstuk schreven, met een prijsvraag, waarbij de lezers de juiste schrijver bij ieder hoofdstuk moesten plaatsen) (1951)
• De jacht op de spiegel (1952)
• In vredes naam (jaarwisselingsgeschenk) (1952)
• De spookdiligence (1953)
• Het huis aan de gracht (1956)
• Uit en thuis aan de gracht (1957)
• De reis van de saffieren ster (1957)
• In vredesnaam en andere verhalen (1958)
• Als de wereld donker is... (1962)
• Josefine (1962)
• De spookdiligence, gevolgd door Een eindje om (1964)
• Om en bij het huis aan de gracht (1964)
• Zeg maar Joséfine (1966)
• Blauwe Marietje (1966)
• Het paaspaard en andere verhalen (1969)
• De monsters van Stone Valley (1970)
• Als de haan kraait en de klok slaat (1972)
• Dierbare wereld (autobiografie) (1973)
• Het ulevellenlaatje (verzamelde verhalen) (1975)
• Floroskoop - Februari (1979)
• Truus de nachtmerrie & andere verhalen (1995)
• Avontuur met Titia: brieffragmenten uit de gelijknamige roman van Henriëtte van Eyk en Simon Vestdijk (beperkte oplage)

Voor kinderen:

• Michiel, de geschiedenis van een mug (1940)
• Sinterklaas blijft een zomer over (1940)
• Sneeuw: drie kindervertellingen van Henriëtte van Eyk (1945)
• Vader Valentijn viert feest (1947)
• Avonturen op de Willem Ruys: een spannend verhaal voor jonge mensen (ca. 1950)
• Klaar... over! (met Wim Hora Adema) (1954)
• Mijnheer Carlos op avontuur (heruitgave van 'Sinterklaas blijft een zomer over') (1957)
• Kasteel Karsesteyn (1964)
• Het Sylvestermeisje en andere eindejaarsverhalen (1986)

Brieven

• Simon Vestdijk & Henriëtte van Eyk, Avontuur met Titia: brieffragmenten uit de gelijknamige roman van Henriëtte van Eyk en Simon Vestdijk (bibliofiel) (1999)
• Simon Vestdijk & Henriëtte van Eyk, 'Wij zijn van elkaar. Brieven 1946-1947' (samengesteld door Wim Hazeu) (2007)
• Simon Vestdijk, Brieven aan Henriëtte van Eyk (bibliofiel, 115 ex.) (2011)

Hoorspelen

• De fancy fair (AVRO, 1934)
• De tien taai taai vrijers van gravin Knal (KRO, 1954)
• De handschoenen van Sientje (NCRV, 1977)

Overig non-fictie

• Hoe ...? Zò ...! Een kleine etiquette-gids (1973)

Vertalingen/bewerkingen

• Marjorie Hillis,We leven! (1937)
• Anne B. Fisher, De edele kunst om gelukkig getrouwd te zijn (1938)
• Dorothy Dix, Het grote vraagstuk der liefde (1940)
• William Hall, Koning Baby (1948)
• Betty Macdonald, mijn kwaal en ik (1949)
• E.B. White, Charlotte's web (1953)
• Robert Raynolds, De zondaar en Ambrosius (1953)
• Brian McDermott, Wie heeft wie vermoord (1968)
• Jean Rhys, Reis door het duister (1969)
• Sara Seale, Het onverbrekelijke web (1969)

Vertaald:

• Gabrielo: historio de maldika vireto (Esperanto-vertaling van 'Gabriël: de geschiedenis van een mager mannetje' door Rejna de Jong) (1990)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Na de Tweede Wereldoorlog werd Henriëtte van Eyk redactrice van ' Elsevier'.
• Henriëtten van Eyk was hoofdredacteur van 'Elégance'.
• Henriëtte van Eyk publiceerde in 'Margriet', 'Het Parool', 'De Vrije Bladen', 'De Groene Amsterdammer', 'Maatstaf'.

Over Henriëtte van Eyk

• S. Vestdijk, 3 hoofdstukken over Henriëtte van Eyk in 'Muiterij tegen het etmaal. Deel 1. Proza' (1941)
• Een biografie(tje) van Henriëtte van Eyk in 'Zesentwintig biografieën' door Ed. Hoornik, Bert van Eyk e.a. (1949)
• Een hoofdstuk 'Moderne humor' in 'Triptiek' van G. Stuiveling (1952)
• Een hoofdstuk: 'Er is niets, er is alles' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
• 1 hoofdstuk: 'Geestigheid uit den geest ontstaan' in 'Onderzoek en vertoog 1' van Victor E. van Vriesland (1958)
• 1 hoofdstuk: 'Het 'boekje van Jetje' wordt onderschat' in 'Vrouwenwijsheid' van Annie Romein-Verschoor (1980)
• Een bijdrage over Henriëtte van Eyk in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Hendrien Kars (juni 1989)
• Lucie Th. Vermij, 'Een literaire clown. Leven en werk van Henriëtte van Eyk' (1995)
• Een bijdrage over Henriëtte van Eyk in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Marianne Vogel (augustus 1996)
• Maarten 't Hart beschrijft een bezoek aan Henriëtte van Eyk in 'Dienstreizen van een thuisblijver' (2011)
• Een hoofdstuk over Henriëtte Catharina Maria van Eyk door Fricke Oosten in '1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis' (2013)
• Aukje Holtrop, 'Henriëtte van Eyk: vrouw tussen vier mannen: biografie' (2018)

Diversen

• Wim Sonneveld baseerde de musical 'Intieme Revue/De kleine parade' op het boek 'De kleine parade' van Henriëtte van Eyk. Een bekend lied uit deze musical is 'Lieve Heer, doe mijn een lol'.
• 'Zeg maar Joséfine' verscheen in 1989 als Grote letterboek.
• 'De kleine parade' verscheen in 1993 als Grote letterboek.
• 'Intieme revue: de Kleine parade II' verscheen in 1994 als Grote letterboek.
• In de Openbare bibliotheek in Amsterdam werd begin 1998 een tentoonstelling georganiseerd over Henriëtten van Eyk. Hier waren o.a. alle uitgaven van 'Een kleine parade' te zien.
• Henriëtte van Eyk, 'De oorlogsjaren', voorgelezen door Hanneke Groenteman op 'Het geluid van de stad: verhalen uit Amsterdam' (1 cd, 2008)
• Een portret (gemengde techniek op doek) van Henriëtte van Eyk door Pieter Kiesouw, gemaakt in 2007, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Prijzen

• Lucie B. en C.W. Van der Hoogt-prijs 1937 voor 'Gabriël'
• in 1954 kreeg ze de Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945
• In 1980 kreeg ze, samen met Jeanne van Schaik-Willing, de Jacobson-prijs voor haar gehele oeuvre

Henriëtte van Eyk was lid van de jury voor:

• Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945 in 1949, 1955, 1956 en 1958
• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1949

Opmerkingen

• Henriëtte van Eyk groeide op in een welgesteld Amsterdams bankiersgezin. Haar vader 'vertrok' met een andere vrouw naar Amerika en liet vrouw en kinderen in - plotselinge - armoede achter.
• Henriëtte van Eyk deed kandidaatsexamen biologie. Ze kreeg een ongeluk in een laboratorium. In de rustperiode na dit ongeluk begon ze te schrijven.
• Henriëtte van Eyk debuteerde in 1932 met 'De kleine parade'.
• Uit de verhalen van Henriëtte van Eyk blijkt een rijke fantasie. Verder geeft ze in haar werk blijk van sociale betrokkenheid.
• Henriëtten van Eyk trouwde met (verzetsman en schrijver) Ed. de Nève. Na hun scheiding had ze een verhouding met Simon Vestdijk.
• Henriëtten van Eyk woonde in Amsterdam (Reinier Vinkeleskade 56).
• Henriëtten van Eyk was mede-oprichtster van uitgeverij 'De Bezige Bij'.
• Ze wordt gezien als één van de eerste moderne humoristen. Haar werk heeft o.a. Bomans, Carmiggelt en Belcampo beïnvloed.
• Henriëtte van Eyk werd op 25-11-1980 gecremeerd in Crematorium Westgaarde in Amsterdam. Hier is haar as ook verstrooid.

Programmaboekje van 'Wim Sonneveld presenteert: De kleine parade'. Naar het boek van Henriëtte van Eyk (1969)

Anderen over Henriëtte van Eyk

• En daar dook Henriëtte van Eyk op in 1932 met "De kleine parade". Humor van een ongekende directheid. Jarenlang was er bijna geen voordrachtsprogramma voor verenigingsavonden denkbaar zonder humor na de pauze in de gedaante van Henriëtte van Eyk. Zoals het later Godfried Bomans werd (meer weemoed dan humor als je even verder keek dan je neus lang was) . En nog wal later Simon Carmiggelt. (Maud Cossaaf, Telegraaf, 10-03-1967)
• Henriëtte van Eyk is het volstrekte tegendeel van deftig en officieel: ze is speels, grillig, fantastisch en spotlustig, en schopt met iedere beweging van haar voet een heilig huisje om-ver. Zowel de bouw van haar boeken, die eigenlijk alle bouw missen, als haar stijl, die in iedere zin tegen de geijkte stijl zondigt, als ook haar hoofdpersoon, die dikwijls helemaal geen personen zijn doch de meest zonderlinge zaken, maken deze schrijfster tot een buitenissige figuur in onze moderne letterkunde. (Een bundel proza en poëzie, verzameld door G. Horreus de Haas, H. Ploeg jr. en G. Stuiveling, blz. 364)
• Henriëtte van Eyk heeft zich een reputatie gemaakt met 'van die grappige boekjes' en dus is ze daar levenslang op vastgepind en mede door haar eigen uiterst bescheiden en zelftwijfelende houding van zich eeuwig dilettant voelen in een moeilijk en onzeker bestaan, heeft zij in ons literaire wereldje de naam gekregen van een soort eerst nog jeugdige en nu oud-geworden en dus vertederende Grandma Mozes in het literaire. Daarmee is haar werk, maar zeker dit laatste boek m.i. onderschat. (A. Romein-Verschoor, over 'Dierbare wereld', Vrij Nederland, 30-03-1975)
• Met Henriëtte van Eyk begint de moderne Nederlandse humor en komt er onmiddellijk een hoogtepunt. (Vrouwenlevens. Honderd jaar vrouwen over hun leven, blz. 118)
• Doorslaand succes destijds
  Bakvisvertellingen
  In weldoordachte
  En geestige stijl
  
  Weergaloos voorbeeld van
  Villataalvaardigheid
  (In het vergeetboek geraakt
  Onderwijl)
  (Drs. P, Zeslettergrepigheid, blz. 115)
• Henriëtte van Eyk werd laat in de negentiende eeuw geboren als meisje in een sjiek Amsterdams gezin, maar aan die welvaart kwam spoedig een eind toen haar pa failliet ging. Om geld te verdienen ging ze toen maar satirische stukjes schrijven over de kringen waar ze vandaan kwam; de adel, die minzaam neerkijkt op de lagere standen. (Sylvia Witteman, Volkskrant, 02-05-2015)
• Ik las eens in de biografie van Henriëtte van Eyck dat Vestdijk, met wie ze enige jaren een verhouding had, vreselijk bang was voor een bepaald woord. Lange tijd wilde hij niet zeggen welk woord het was, maar eens, toen ze 's nachts in het donker in bed lagen, zei hij het toch.
  'Het was een heel gewoon woord,' schrijft ze dan als laatste zin. Dat heeft iets oneindigs droevigs. (Nicolien Mizee, Allesverpletterende, blz. 95)

Mijn favoriete citaat

Eerste Paasdag at ik sla met eieren op eenhoog. (Ik had als tegenbeleefdheid drie met mokka gevulde noga-eieren bij me). En de tweede dag at ik roer-ei bij nicht Geertrui van der Poel in de concierge-afdeling van het flatgebouw in oud Zuid.
Nicht Geertrui en haar man waren nog helemaal vol van een zoekgeraakte vuilnisbak van de derde etage. We hebben het onder het eten bijna nergens anders over gehad en het is ook wel treurig. (Heriëtte van Eyk, Van huis tot huis, blz. 96)

Links

• Collegenet - Henriëtten van Eyk (met fragment 'Ruitjespak')
• Constance Terlingen - Henriëtte van Eyk
• http://www.xs4all.nl/~lthvermy/boeken/eyk.htm
• DBNL - Henriëtte van Eyk

Bronnen o.a.

• P.H. Dubois, hHdendaagse Nederlandse kunst: letterkunde (1956)
• Singel 262 (1957)
• Paspoort voor de lezer. Nederlandse en Vlaamse auteurs van nu (1968)
• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Vrouwenlevens. Honderd jaar vrouwen over hun leven (1995)
• Lucie Th. Vermij, 'Een literaire clown. Leven en werk van Henriëtte van Eyk' (1995)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Jan van Coillie e.a., Encyclopedie van de jeugdliteratuur (2004)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (april 2022)