• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Citaat
• Bronnen

Kees Fens

Profiel

Achternaam: Fens
Roepnaam: Kees
Voornamen: Cornelis Waltherus Antonius
Geboren: 18-10-1929
Te: Amsterdam
Overleden: 14-06-2008
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Kees Fens schreef in het weekblad 'De Tijd' onder het pseudoniem A.L. Boom.

Werk

Proza/opstellen/essays

• De eigenzinnigheid van de literatuur (opstellen en kritieken) (1964)
• De gevestigde chaos (1966)
• Loodlijnen (cursiefjes) (1967)
• 2 essays: 'Panorama, een korte literatuurgeschiedenis over de periode 1961-1966' en 'Jan Wolkers: De leer der veranderingen' in 'Literair lustrum 1961-1966, samengesteld door J.J. Oversteegen, Kees Fens, H.U. Jeserun d'Oliveira (1967)
• Tussen gisteren en morgen. 'Journey of the Magi' van T.S. Eliot (bibliofiel) (1970)
• Tussentijds (essays) (1972)
• De eenzame schaatser, doorslagen van de tijd (1978)
• Waarom ik niet tennis (en ook niet hockey) (sportcolumns) (1980)
• Mijnheer en mevrouw Aluin & andere tussenteksten (1981)
• Oliver Hardy als denker en andere opstellen (1982)
• Broeinesten en bijbelplaatsen (inaugurele rede) (1983)
• De onsterfelijke lezers (1984)
• De tweede stem (over poëzie) (1984)
• Voldoende wit (bibliofiel, 35 ex.) (1985)
• Inleiding tot de kennis van A. Alberts (met J. Bernlef en K. Schippers) (1986)
• The gentle art of reading (1987)
• Een gedicht verveelt zich niet (over poëzie) (1987)
• Het oudste kind (bibliofiel, 35 ex.) (1987)
• Spiegelbeelden (1988)
• 'Het Oosten komt altijd tekort: lezing ter gelegenheid van de uitreiking van de Theo Thijssen-prijs voor Kinder- en Jeugdliteratuur 1988 aan Willem Wilmink op 18 november 1988 in de aula van het Koninklijke Bibliotheek-complex, Prins Willem Alexander hof 5 te 's-Gravenhage (1989)
• Éen of alles (bibliofiel, bundeling van 9 aparte boekjes in 'Trojaanse brieven', 500 ex.) (1989)
• Een jas voor het leven (1990)
• Het nieuwe licht en de oude tijd: over enkele gedichten van P.C. Hooft (1990)
• Voetstukken (keuze uit de essays) (1991)
• Bibliofiel., - dat mag op zijn steen staan. In memoriam Johan B.W. Polak (bibliofiel, 125 ex) (1992)
• Gezelle en Gorter: het begin (Louis-Paul Boonlezing, 1000 ex.) (1992)
• Van huis tot huis (1993)
• Uitgeknipt (bibliofiel) (1993)
• 1 hoofdstuk: 'Mei 1942 - januari 1943: Vestdijk houdt de lezingencyclus De glanzende kiemcel. Een seminar over poëzie' in 'Nederlandse literatuur, een geschiedenis' (1993)
• Puer Senex (afscheidsrede) (1994)
• Leermeesters, een keuze uit de maandagstukken (1994)
• Handgroot, postscripta bij boeken en lezen (1994)
• Finding the place (1994)
• Voor U. (Drie essays) (in eigen beheer, 75 ex.) (1994)
• De leerstoel van Lent. In memoriam F.G. van der Meer (bibliofiel, 125 ex.) (1994)
• Heilige slakken en andere terzijdes over boeken, biblioheken, lezers en lezeressen (1996)
• Het laatste hoofdstuk (vouwblad) (bibliofiel, 250 ex.) (1996)
• Die dag lazen wij niet verder (1996)
• Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooftprijs (1997)
• Studeren op stro (met Herman Pleij en Dannie Jansen) (1998)
• Op het Tweede Gezicht (met Bas van Kleef) (1998)
• Poseren voor de bladspiegel - Lezers in de lijst (met Uta Janssens) (1999)
• Kees Fens in gesprek met Marita Mathijsen over passie voor boeken (bibliofiel, 750 ex.) (1999)
• 1 hoofdstuk: 'De heilige lezer' in 'De lezer in ogenschouw: een caleidoscoop van het lezen', redactie Wam de Moor en Bert Vanheste (1999)
• In het begin was de bijbel. Boeken uit eigen kast (2001)
• Lijden, liefhebben en schrijven. Een keuze uit de maandagstukken (2002)
• Stratenboek (2002)
• Het licht in de schaduw (2002)
• De bekering tot rode kool (bibliofiel, 25 ex.) (2002)
• Dat oude Europa. Nieuwe keuze uit de maandagstukken (2004)
• Verteld en getekend door Piet Broos (met anderen, 1100 ex.) (2004)
• In het voorbijgaan. Kleine essays (2007)
• Op weg naar het schavot (boekenweekessay 2007)
• Het geluk van de brug. Het Amsterdam van Kees Fens (2008)
• Nabij (jaarwisselingsgeschenk) (2008)
• De onsterfelijke dood (bibliofiel, 60 ex.) (2008)
• Het volmaakte kleine stukje (door Joost Zwagerman) (2009)
• De hemel is naar beneden gekomen: een keuze uit de literaire nalatenschap (2010)
• Dat ben ik toevallig: stukjes uit De Tijd (2015)
  

Voor kinderen:

• Mijnheer van Dale en juffrouw Scholten (met Margriet Heymans) (kinderboekenweekgeschenk 1983)

Brieven

• 1 brief van Jan Hanlo aan K. Fens (04-04-1966) in Jan Hanlo, 'Brieven 1963-1969' (1989)
• 2 brieven van Geert van Oorschot aan Kees (Van Oorschot schrijft Cees) Fens (met Fens' commentaar) in: 'Geert van Oorschot, Brieven van een uitgever' (1995)
• 4 brieven aan Kees Fens in 'Zelfportret in brieven' van Willem Wilmink (2014)

Vertalingen

Vertaald

• Finding the place. Selected essays on English literature (1994)

Kees Fens schreef een voorwoord/nawoord voor (o.a.)

• E. d'Oliveira, ''80 en '90 aan het woord: gesprekken met Lodewijk van Deyssel, Willem Kloos, Albert Verwey, Frederik van Eeden, Marcellus Emants, Karel van de Woestijne, Cyriel Buysse, Is. Querido' (1966)
• S. Carmiggelt, Maatschappelijk verkeer (1969)
• Daan Zonderland, Volksliedjes uit Zaandonderland (1971)
• Jan Hanlo, En die man ben ik zelf (1973)
• Godfried Bomans, Voor het donker worden (1973)
• Godfried Bomans, Trappistenleven (1976)
• Michel van der Plas, Uit het rijke roomsche leven: een documentaire over de jaren 1925-1935 (1977)
• Cyriel Buysse, Tantes (1981)
• Harry Mulisch, De wijn is drinkbaar dank zij het glas (1986)
• Theo Thijssen, Hetr grijze kind (1994)
• Stel dat ik ditmaal hier wil blijven wonen. Schrijvers en hun huizen (1998)
• Waterdruk: foto's en gedichten (1998)
• Toef Jaeger, Het lichte gedicht. De grappigste en gekste gedichten van Nederland en Vlaanderen (2002)
• A.L. Sötemann, Dichters die nog maar namen lijken (2003)
• Anthony Mertens, Lezen, man! (2006)
• Simon Vestdijk, Zeer Geachte Heer Van Het Reve (6 brieven van Vestdijk aan Reve) (bibliofiel, 110 ex.) (2006)

Ik heb mij gisteren voorgenomen geen voor- en nawoorden meer te schrijven.
Ik stond voor het raam, keek in het grijs,
dacht aan het voorwoord en zuchtte nee op het glas.
(Kees Fens, Volkskrant, 11-01-2007)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Kees Fens schreef vanaf 1955 literaire kritieken voor 'De Linie'.
• Kees Fens schreef van 1960 tot 1969 literaire kritieken voor het dagblad 'De Tijd' (onder het pseudoniem A.L. Boom). Een aantal ervan werd later gebundeld.
• Kees Fens was mede-oprichter (met H.U. Jesserun d'Oliveira en J.J. Oversteegen) en redacteur van 'Merlyn' (1962-1966).
• Kees Fens werkte mee aan 'Raster'.
• Vanaf 1976 schreef hij kritieken voor het weekblad 'De Tijd'.
• Twintig jaar lang (23-01-1978 / 28-12-1998) schreef Kees Fens iedere maandag een literatuurrubriek in de 'Volkskrant' met als titel 'Kees Fens'. Hij had vanaf 1969 ook andere rubrieken bij de 'Volkskrant'.
• Kees Fens publiceerde in 'Ons Erfdeel', 'Tirade', 'De Gids' en 'De Standaard', 'New Found Land', 'Genootschap Amstelodamum'.

Over Kees Fens

• 1 hoofdstuk: 'De kwaal van de onverzoenlijken' in 'Alles moet over' van Carel Peeters (1979)
• 1 hoofdstuk: 'Verslag van een groeiende onzekerheid' in 'Wilt u mij maar volgen' van Wam de Moor (1980)
• Een interview met Kees Fens in 'Interviews' van Max Pam (1984)
• 1 hoofdstuk: 'Fan van Fens?' in 'Grondwerk' van Kees Helsloot' (1984)
• Een bijdrage over Kees Fens in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door G.F.H. Raat (augustus 1987)
• Een recensie van 'Een venster op het Buitenhof' van A. Alberts in 'Een jaar boek. Overzicht van de Nederlandse en Vlaamse literatuur 1988', samengesteld door Aad Nuis (1988)
• Harry Bekkering (red.), Thema's voor een humannist. Opstellen voor Kees Fens' (1990)
• Een hoofdstuk over Kees Fens in 'Schrijversgezichten. Dertig auteurs geportretteerd door Geert Kooiman' (1990)
• 'P.C. Hooft-prijs voor beschouwend proza 1990 aan Kees Fens' (juryrapprt, 500 ex.) (1990)
• 1 hoofdstuk: 'Goedemorgen, welterusten - Kees Fens' in 'De allermooiste boeken voor kinderen. Van Rupsje Nooitgenoeg tot Kees de Jongen' van Bregje Boonstra, Nicolaas Matsier, Marja Roscam Abbing en Marjoleinde de Vos (1990)
• Felix Eijgenraam, 'Vandaag ga ik dronken worden. Kees Fens in gesprek over lezen' (1991)
• Een interview met Kees Fens door Felix Eijgenraam: 'Vandaag ga ik dronken worden' in 'Uitgeknipt' van Kees Fens (1993)
• 'De eerste stem: een album voor Kees Fens' (1994)
• Een hoofdstuk over Kees Fens: 'Het Boek Fens' in 'Jaren van verbeelding' (2002) van Jan Paul Bresser.
• 1 hoofdstuk: 'Verlangen naar samenhang: de bijna blijvend gesloten wereld van Kees Fens' in 'Onttachtiging. Essays over eigentijdse poëzie en poëziekritiek' van Jos Joosten (2003)
• 'Kijk op kritiek. Essays voor Kees Fens', door diverse auteurs, onder redactie van T. van Deel, Marita Mathijsen en Gerard de Vriend, t.g.v. de 75e verjaardag van Fens.
• 'Al die vermorste tijd. Een interview door Jan Tromp' (bibliofiel, 80 ex.) (2008)
• Wiel Kusters, Mijn versnipperd bestaan: 'Het leven van Kees Fens 1929-2008' (2014)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Simon Carmiggelt droeg de bundel 'Kroeglopen 2' op aan Kees Fens, met de toevoeging 'al drinkt hij alleen maar cola'.
• Kees Fens schreef 'Verdwijnen en laten verdwijnen' als bijdrage aan 'Herinneringen aan Godfried Bomans' (1972).
• Kees Fens noemde op verzoek van 'Vrij Nederland' op 18-12-1982 'George Herbert' uit 'The Temple' als zijn favoriete personage.
• 1 tekening van Kees Fens in 'Tekeningen: politici, schrijvers, vogels' van Siegfried Woldhek (1987)
• 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987. Kees Fens' top-10:
  

  1	Beatrijs	Anoniem
  2	Sonnetten	P.C. Hooft
  3	Verzen	Herman Gorter
  4	Rijmsnoer	Guido Gezelle
  5	Kwatrijnen van Omar Khayyam	J.H. Leopold
  6	Brahman	J.A. Dèr Mouw
  7	Nagelaten gedichten	Paul van Ostaijen
  8	Saturnus	J.J. Slauerhoff
  9	Media Vita	J.C. Bloem
  10	Nieuwe gedichten	M. Nijhoff

• Kees Fens schreef het lemma 'sputum' voor 'Het vergeetwoordenboek' (1994)
• Een gesproken column: 'Het licht' door Kees Fens op de Volkskrant-nieuwjaars-CD 'Twaalf columns voor een beter 2007' (2006)
• Luc Lutz, 'De herbergvader', geschreven door Kees Fens, op 'Cursief. Hoogtepunten uit het roemruchte KRO-radioprogramma 1967-1975' (cd) (2007)
• In de documentaireserie 'Het uur van de wolf' werd op 16-06-2008 'Kees Fens, erfgenaam van een lege hemel' uitgezonden. De uitzending stond al gepland voor deze datum, toen Fens twee dagen ervoor overleed.
• Een kaart met foto en bi(bli)ografische gegevens van Kees Fens in 'Schrijverskwartet' (2009)
• Een portret (collage-Piëzografie) van Kees Fens door Neel Korteweg, gemaakt in 2008, in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Literaire prijzen

• Prijs der literaire kritiek 1962
• De jury van de Brandt-van Gendt-prijs 1969 droeg Kees Fens voor als prijswinnaar. Het bestuur nam de voordracht niet over. De prijs (van de Rooms-katholieke Boekhandelaren- en Uitgeversvereniging Sint Jan) is daarna nooit meer uitgereikt
• Zilveren Griffel 1982 voor 'nou hoor je het eens van een ander'
• G.H. 's-Gravesandeprijs 1984 voor zijn constante en onafhankelijke arbeid voor de behartiging van de belangen der literatuur in tijdschrift en courant
• Frans Erensprijs 1986
• P.C. Hooft-prijs 1990 voor essays voor zijn gehele oeuvre
• Laurens Jansz. Coster-prijs 1999 voor het zich onderscheiden op het terrein van het boek
• Eredoctoraat Universiteit van Amsterdam (2004)

Kees Fens was lid van de jury voor volgende prijzen:

• Boekenmarkt-prijs 1962, 1966
• Anne Frank-prijs 1963
• Brand-van Gent-prijs 1963
• P.C. Hooftprijs 1963, 1973 en voorzitter van de jury voor 1992 en 1999
• Essayprijs van de gemeente Amsterdam 1963
• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1964
• Henriëtte Roland Holst-prijs 1964
• Dr. Wijnaendts Francken-prijs 1965
• Prijs der Nederlandse Letteren 1965
• Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973
• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1969
• Tollens-prijs 1983, 2000
• Jacobson-prijs 1985
• Prijs der Nederlandse Letteren 2001 (voorzitter)
• VSB Pöezieprijs 2002 (voorzitter)

 

Max Pam telde voor HP/De Tijd de juryleden van 14 Vlaamse en 163 Nederlandse prijzen tussen januari 1986 tot oktober 2001. Hij maakte een top 60 van juryleden. Kees Fens stond op nummer 19. Hij zat in die periode 14 keer in een jury.

Biografische opmerkingen

• Kees Fens is afkomstig uit een rooms-katholiek milieu.
• Kees Fens volgde het gymnasium alpha aan het St. Ignatiuscollege in Amsterdam. Hij slaagde in 1948.
• Daarna studeerde hij 's avonds MO-Nederlands, terwijl hij overdag werkte.
• In 1959 ging hij als leraar werken op een lyceum in Haarlem.
• In 1964 werd hij docent Nederlands aan de Frederik Muller Academie in Amsterdam. In totaal is hij 23 jaar leraar Nederlands geweest.
• Met de mede-oprichters van het tijdschrift 'Merlyn' stond Kees Fens voor een tekstgerichte benadering van literatuur (close-reading). De persoonlijkheid van de auteur én die van de criticus moeten bij de literatuurbeschouwing op de achtergrond blijven. Vanaf 1972 gaat Kees Fens zijn persoonlijke verhouding tot de literatuur meer naar voren brengen. Bij zijn poëziebeschouwingen betrekt hij veel andere teksten en laat die naar elkaar verwijzen.
• Kees Fens was van 1982 tot 1995 hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen.
• Kees Fens woonde o.a. in Zandvoort.
• Tijdens het boekenbal 2007 werd Kees Fens benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
• Kees Fens overleed in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam aan een longziekte waar hij al langer last van had.
• In juni 2009 is er in Amsterdam een brug naar Kees Fens genoemd (tussen de Hartenstraat en de Reestraat).

Handtekening Kees Fens

Anderen over Kees Fens

• De grootste en diepste lezer die wij bezitten. (Willem Jan Otten, geciteerd door T. van Deel in: Doorluchtig glas, blz. 85)
• Inzake de voorstelling die Fens heeft van literatuur wordt het steeds duidelijker dat de H. Nis alleen maar verplaatst is van de zondagochtend naar de maandagochten (in de Volkskrant), want op iedere schrijver legt Fens de sjabloon van de religie. Gezeten aan het altaar van zijn bureau, een glaasje miswijn voor zich op het blad, beweegt hij, hardop denkend en prevelend, zijn pen als een wierookkwast over het papier, in plaats van eerst te denken en dan pas iets op schrift te zetten. (Kees Helsloot, Grondwerk, blz. 59)
• Iedereen die thans boeken leest is aan Kees Fens schatplichtig. Hij heeft ons leren kijken naar een tekst en naar niets anders dan die tekst, om vervolgens al kijkend tot het inzicht te komen dat we dan méér zien dan de tekst. (W. Bronzwaer, Volkskrant, 07-12-1989)
• Misschien is Kees Fens wel in de eerste plaats een lezer. De versnippering (maar men kan evengoed spreken van veelzijdigheid) die zijn oeuvre kenmerkt, is ongetwijfeld mede het gevolg van de nieuwsgierigheid die hem als lezer zoveel verschillende richtingen heeft op gestuurd. Maar daarmee wil niet gezegd zijn dat iedere samenhang ontbreekt. Uit het mozaïek van Fens' oeuvre zou een fascinerende en op een ondogmatische manier bijna programmatische bloemlezing samengesteld kunnen worden met als titel: wat is lezen? (juryrapport P.C. Hooft-prijs 1990, blz. 6)
• Fens, door zijn ontzagwekkende en invloedrijke productie, belichaamt bij uitstek het besef dat het laatste woord welliswaar buiten bereik is, maar dat er, steeds opnieuw en onophoudelijk, naar gezocht kan worden. (T. van Deel, Doorluchtig glas, Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 85)
• Menig lezer heeft zich in de samenstelling van zijn eigen bibliotheek laten leiden door de vondsten van de avontuurlijke lezer en boekenkoper Fens, die ruimhartig en met enorm gevoel voor kwaliteit boeken voor het voetlicht bracht die de meesten van ons anders gemist zouden hebben. (Juryrapport, Laurens Jansz Coster-prijs 1999)
• Aan Kees Fens kun je zien dat hij een goed mens is. Een heer van stand met een klein hartje en een gesoigneerde geest. (Hugo Camps, Elsevier, 04-08-2001)

Mijn favoriete citaat

Het is een van de schaarse zekerheden in het leven:
een naslagwerk is alleen nuttig voor wie al weet wat erin staat.
(Kees Fens, De kerk op alfabet, De volkskrant, 18-12-1998)

Naar een overzicht van citaten van Kees Fens

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Ik hou van jou. Drieënnegentig auteurs van Querido (1982)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins Lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Schrijversgezichten (1990)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Encarta '98 (1997)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)