Simon Gorter
Profiel
Achternaam: Gorter
Voornaam: Simon
Geboren: 11-12-1838
Te: Warns
Overleden: 05-06-1871
Te: Rhenen
Pseudoniem(en): In de 'Almanak van het
Amsterdamsche Studentencorps M.O.D.U.S.' (Jaargang 1860) ondertekende
hij zijn bijdragen met J-T (Jut was zijn bijnaam als student).
Voor tweedehands boeken | Ook van Simon Gorter |
Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Proza
- Een praatje (1904)
- Drie vergeten novellen van A.L.G. Bosboom-Toussaint, Cd. Busken Huet en Simon Gorter (1908)
- Proza (1954)
Brieven
- Brieven van Simon Gorter (bezorgd door G. Stuiveling) (1940)
- 1 brief van Simon Gorter aan zijn ouders (najaar 1870) in 'Het hart op de tong', samengesteld door Dr. W.Gs. Hellinga (1941)
- Enkele brieven van Simon Gorter in 'Lieve ouders. Brieven van beroemde Nederlandse kinderen' door Jaap Meijer (1962)
Overige non-fictie
- Letterkundige studiën (Gids-artikelen, verzameld door H. de Veer) (1871)
- Ik geloof, daarom spreek ik (Leerredenen, verzameld door J.G. de Hoop Scheffer) (1871)
- Simon Gorter schreef het voorwoord van 'Geschiedenis van de Fransche Revolutie van 1789 door een boer verhaald' , van Erckman-Chatrian (vertaling van D. Lodeesen)
- Een jaar levens voor de dagbladpers (2 delen) (1872)
- Het verband tusschen godsdienst en zedelijkheid (1892)
- Een keurbundel (herdruk van Een jaar levens voor de dagbladpers) (1896)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Simon Gorter publiceerde in studenenten- (Almanak van het Amsterdamsche Studentencorps M.O.D.U.S.) en volksalmanakken (Almanak der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen).
- Simon Gorter was redacteur van 'De Gids'. Zijn bekendste publicaties hierin zijn wel de reisbrieven uit Arcachon in de jaargang 1867.
- Simon Gorter publiceerde in 'Taal des Geloofs'.
- In 1869 werd hij hoofdredacteur van het nieuw-opgericht 'Nieuws van den Dag'.
- 'Groot Nederland' publiceerde in 1940 een aantal van zijn brieven.
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- J.D. van der Plaats, 'Simon Gorter's beoordeeling van Mr. Willem Bilderdijk: een woord van teregtwijzing' (1870)
- S.V., 'Wezen van godsdienst en zedelijkheid, eene proeve over de lezing van Ds. S. Gorter getiteld: Het verband tusschen godsdienst en zedelijkheid' (1893)
- Een hoofdstuk over Simon Gorter in 'Karakterschetsen van vermaarde Nederlanders', verzameld onder toezicht van S.A. Naber (1908)
- Een hoofdstuk over Simon Gorter in Hans Heesen & Harry Jansen, 'Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland' (2001)
- Eduard Visser, 'God, het woord en de tering: leven en werk van Simon Gorter (1838-1871), met een teksteditie van zijn brieven, en een keuze uit zijn proza en preken' (2017)
Opmerkingen
- Zijn vader en grootvader waren dominee. Zijn vader in Warns, waar Simon werd geboren.
- Simon Gorter studeerde theologie in Amsterdam. Hij voltooide zijn studie in de zomer van 1861.
- Al in zijn studententijd kreeg hij last van de tuberculose die hem later zou slopen.
- Hij werd predikant bij de doopsgezinde gemeente te Aalsmeer (1861-1863), daarna te Wormerveer (1863-1869).
- Simon Gorter trouwde op 21-11-1862 met Johanna Catharina Lugt. Zij kregen vijf kinderen, waarvan de latere dichter Herman Gorter de tweede was.
- Hier kreeg de 'tering' hem steeds meer in zijn greep. Het gebeurde dat hij 's zondags niet in staat was om te preken.
- De doopsgezinde gemeente hield een inzameling voor haar dominee en hij verbleef hiervan met zijn gezin van december 1864 tot april 1866 (vanwege de zuivere lucht) in Arcachon in Zuid-Frankrijk.
- Op oudejaarsavond 1869 legde hij het ambt van dominee neer en werd hoofdredacteur van het nieuw-opgerichte 'Nieuws van den Dag'.
- Simon Gorter werd in 1869 lid van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde.
- In de herfst van 1870 vertrok hij naar Rhenen - dat toen bekend stond om zijn zuivere lucht - en ging wonen in Hotel de Grebbe. hier overleed hij op 05-06-1871.
- Het 'Nieuws van den Dag' hield een inzameling en van de opbrengst kon zijn vrouw een klein pension in Amsterdam beginnen.
- Op 08-06-1871 werd hij begraven op het kerkhof van Rhenen.
De begraafplaats aan de Herenstraat is al sinds 1896 niet meer
als zodanig in gebruik. Het is nu een parkje, waar nog enkele
zerken - waaronder die van Simon Gorter - aan de oude begraafplaats
herinneren. Op zijn grafsteen lieten vrienden en vereerders de
tekst ' Al wat hij schreef getuigt van een onvermoeid streven
om reine gedachten in schone vormen uit te drukken' beitelen.
Daar rust hij. Droevig buigen de boomen rondom zich neder en wuiven van verre het graf tegen, waarin zooveel strijd en lijden, zoovele verwachtingen voor altijd begraven liggen. Weemoedig klaagt de wind, die de bloem van haar stengel rukt, en doet de bladeren ritselen; ze fluisteren van zijn vroeg verwelkte jeugd, zijn kort en raadselachtig bestaan. Maar vriendelijk en liefderijk schiet de zonnestraal door de takken heen en balsemt den guren wind en lokt de bloemen naar buiten - in dien zonnestraal leeft de ziel van Simon Gorter, zijn reine geest vol liefde, om alles helder en vroolijk te maken, tot zijn eigen graf. (Jeronimo de Vries, Leven- en karakterschets van Simon Gorter)
Anderen over Simon Gorter
- Hij had groote talenten. Aan een geheugen, dat niets liet ontsnappen, paarde hij een zeldzaam scherpen blik. Hij zag in de dingen, die hem vóór oogen kwamen, altijd het eigenaardige, datgene wat hun karakter, physionomie gaf. Reeds als kind had hij die gave bezeten en snel gelijkenis en overeenkomst opgemerkt tusschen voorwerpen, die elkander geheel vreemd waren. 't Was dan ook niet toevallig dat hij met de pen kleine schetsen wist te teekenen, vol geest en karakter, zonder dat een teekenmeester hem met de geheimen der kunst had bekend gemaakt. (Jeronimo de Vries, Leven- en karakterschets van Simon Gorter)
- Gorter was ook als theoloog en predikant begonnen, maar al heel gauw in het journalistieke vak gedoken, dat hij zeker nog jaren zou hebben uitgeoefend, als de dood hem niet op drieëndertig-jarige leeftijd uit het leven had weggerukt. Simon Gorter heeft de Nederlandse literatuur een onschatbare dienst bewezen, niet zozeer door litteraire werken te scheppen, als wel door het leven te schenken aan zijn zoon Herman Gorter, de beroemde tachtiger en dichter van het gedicht Mei. (Jean Koene, Familiegeheimen)
- In 1871 wil de Tweede Kamer een wetsartikel schrappen dat zegt dat militairen niet zonder toestemming van de Koning mogen trouwen. Gorter is het daar roerend mee eens. Hoe meldt hij dat aan zijn lezers? Door een paginalang verhaal te schrijven getiteld 'Van een officiertje en een bakkersdochter', dat opent met de zinnen: 'Zij heette Saartje Bakker en haar vader was meester in het vak van zijn naam. Toch was zij geuriger dan het allerverschte kadetje, hadden haar zachte wangetjes en gloed en heerlijkheid, die zelfs door het Paaschbrood, dat hij elk jaar aan den Burgemeester zond, niet overtroffen werd.' Jawel! En dat 75 jaar vóór Willem Wittkampf! (Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland, blz. 80)
Mijn favoriete citaat
Wat waardig is gedaan te worden,
dat is ook waardig goed gedaan te worden.
(Simon Gorter)
Links
- Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Simon Gorter
- DBNL - Simon Gorter
- J. de Vries - Leven- en karakterschets van Simon Gorter
- Simon Gorter, onterecht vergeten
Bronnen o.a.
- De Vallei (05-06-1971)
- Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland (2001)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (oktober 2018)