• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Bronnen

Anton Koolhaas

Profiel

Achternaam: Koolhaas
Roepnaam: Anton
Voornaam: Antony
Geboren: 16-11-1912
Te: Utrecht
Overleden: 16-12-1992
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft A. Koolhaas niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• Rossignol is nachtegaal (verzamelde gedichten) (bibliofiel, 50 ex.) (1981)
  

 

Deze bloem
Op mijn hoed
Is geen bloem
Maar van goed
(A. Koolhaas, 'De Gids', jaren '30)

Proza

• Poging tot instinct (verhalen) (1956)
• Vergeet de leeuwen niet te aaien (verhalen) (1957)
• Er zit geen spek in de val (verhalen) (1958)
• Gekke Witte (verhalen) (1959)
• Een gat in het plafond (verhalen) (1960)
• Weg met de vlinders (verhalen) (1961)
• Een schot in de lucht (boekenweekgeschenk 1962)
• Een pak slaag (1963)
• Alleman. Een film van Bert Haanstra (tekst met S. Carmiggelt) (1963)
• Een geur van heiligheid (verhalen) (1964)
• De hond in het lege huis (1964)
• Vleugels voor en rat (verhalen) (1967)
• Andermans huid (een keuze uit eigen werk) (1968)
• Ten koste van een hagedis (1968)
• 5 van Anton Koolhaas (1969)
• Mijn vader inspecteerde iedere avond de Nijl (1970)
• Corsetten voor een libel (verhalen) (1970)
• De nagel achter het behang (1971)
• Blaffen zonder onraad (1972)
• Vanwege een tere huid (1973)
• Een punaise in de voet (1974)
• De geluiden van de eerste dag (1975)
• Tot waar zal ik je brengen? (1976)
• De laatste Goendroen (1977)
• Een kind in de toren (1977)
• Nieuwe maan (1978)
• Raadpleeg de meerval: sprookjes (1980)
• Een aanzienlijke vertraging (1981)
• Liefdes tredmolen (verhalen) (1985)
• Doodstil eitje (bibliofiel, 100 ex.) (1987)
• Een snoek als veerman (1988)
• Alle dierenverhalen (1990)
• De mooiste dierenverhalen (1999)
• Midas Dekkers leest A. Koolhaas (2005)
• Alles kits: acht dierenverhalen (2009)

De eerste verhalen ontstonden
doordat in het armoedige pension waar ik woonde
zò ontzettend veel muizen waren,
dat ik wel tot observatie van hun gedrag verplicht was.
Er waren er zelfs zo veel,
dat zij in zekere zin de hoofdbewoners waren en ik een indringer,
en dat brengt in die observatie een soort omkering mee:
een inleving, die op een gegeven moment de trekken van vereenzelviging krijgt.
(A. Koolhaas, Er zit geen spek in de val (bulkboek), blz. 1)

Voor kinderen:

• Stiemer en Stalma (met tekeningen van Leo Vroman) (1939)
• De trapeze 10 (met Leo Vroman) (1967)

Brieven

• 1 brief aan Hans Visser in 'Brieven rond de Vestdijk-biografie' (1989)

Toneel

• De deur, droom in 3 bedrijven (1933)
• Nuchter Circus (1934)
• Koolhaas leverde bijdragen aan de revue 'Het hart van Rotterdam' (1940)
• Met de boot terug
• Niet doen Sneeuwitje: spel in drie bedrijven (1966)
• Noach: spel in 4 episoden: de aankondiging, de ark, het water, de aarde (1970)
• Niet doen Sneeuwitje/Noach (1978)

Documentaires/films (scenario's)

• De dijk is dicht (1950)
• De troon leeft
• Meer land om op te leven
• Alleman (met Bert Haanstra) (1963)
• De stem van het water (met Bert Haanstra) (1966)
• Bij de beesten af (met Bert Haanstra) (1972)
• Dokter Pulder zaait papavers (1975)
• Juliana in zeventig bewogen jaren (1979)
• Moeder des Lands
• De Mijnen
• Thuis
• Een pak slaag

Vertalingen/bewerkingen

• Kleist, 'De gebroken kruik' (toneel)
• A. Jarry, 'Ubu Roi' (toneel)
• Büchner, 'Leonce und Lena' (toneel)

Vertaald:

• 'Een bloem voor morgen' (uit Vleugels voor een rat) werd vertaald in het Deens door Clara Hammerich: 'En blomst i morgen' (1967)
• Don't do it, Snowwhite! (Engelse vertaling van 'Niet doen, Sneeuwwitje' door Wim Gietema en Guus P. Vis) (ca 1968)
• De verhalen 'De trechter' en 'Een gat in het plafond' werden in het Hongaars vertaald.
• Dykkeren og den forsvundne fisk: en fortaelling for børn (Deense vertaling van 'Stiemer en Stalma' door Erik Stinus en Jan F. de Zanger) (1972)
• Don't do it, Snowwhite! (vertaald door Wim Gietema and Guus P. Vis) (bibliofiel, ca. 1980)
• Richard Huijing vertaalde 'Baldur D. Quorg, Spin' en nam het als 'Baldur D. Quorg, Spider' op in de bundel 'The dedalus book of Dutch fantasy' (1993)
• Der dünne Pelz des Bären Burlót: Tiergeschichten (Duitse vertaling van een gedeelte van 'Alle dierenverhalen' door Ira Wilhelm) (1996)
• Die Stimmen des ersten Tages (Duitse vertaling van 'De geluiden van de eerste dag' door Gregor Seferens) (1999)
• Mezen meitsje toch gjin rúzje? bisteferhalen fan Anton Koolhaas (vertaald in het Fries door Eppie Dam) (2005)
• Werk van A. Koolhaas in Chinese vertaling in 'Helan xiandai duanpian xiashuo jingxuan = Moderne Nederlandse korte verhalen' (2011)

Anton Koolhaas schreef een voorwoord voor

• Eva van Schaik, Op gespannen voet: geschiedenis van de Nederlandse theaterdans vanaf 1900 (1981)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Anton Koolhaas publiceerde begin jaren '30 gedichten in 'De Gids'.
• In 1937 verscheen in de 'Nieuwe Rotterdamsche Courant' de kinderstrip Stiemer en Stalma, tekeningen van Leo Vroman en tekst van A. Koolhaas.
• Anton Koolhaas was tien jaar redacteur bij de 'NRC' (1935-1945). In deze krant verschenen ook zijn eerste dierenverhalen.
• Anton Koolhaas is vanaf 1945 cultureel redacteur geweest bij 'De Groene Amsterdammer'. Samen met o.a. Simon Carmiggelt maakte hij hier ook de 'Kleine Krant'.
• Na 1956 was Anton Koolhaas toneel- en balletcriticus bij 'Vrij Nederland'.
• Anton Koolhaas was medewerker bij 'Het Parool'.
• Anton Koolhaas publiceerde in 'Tirade'.

Over Anton Koolhaas

• 1 hoofdstuk: 'Moderne dierenverhalen' in 'Keurschrift uit de hedendaagse Noord- en Zuidnederlandse letteren' van Willem Brandt (1964)
• Kees Fens, 'Korte analyse' (over 'De hond in het lege huis') in 'Merlyn' (mei 1965)
  
• 1 hoofdstuk: 'Grafschrift en levenbericht. Over romans van Cees Nooteboom en A. Koolhaas' in 'Leestekens' van Hella S. Haasse (1965)
• Een interview met Koolhaas: 'Ik zit in alle figuren, al zijn het regenwormen' in 'Bibeb & VIP's' (1965)
• C. Ouboter, 'Het werk van Anton Koolhaas en de dierenverhalen en -gedichten in de huidige literatuur' (1966)
• 1 hoofdstuk: 'Anton Koolhaas' in 'Auteurs van nu. Gegist bestek III' van C.J.E. Dinaux (1969)
• J.H. Bonten, 'A. Koolhaas' (1970)
• Hella S. Haasse, 'Anton Koolhaas: Prijs het slijk' in 'Literair Lustrum 2', samengesteld door Kees Fens, H.U. Jesserun d'Oliveira en J.J. Oversteegen (1971)
• Jacques Kruithof, 'Vertellen is menselijk: essay over Koolhaas' (1976)
• Fred de Swert, 'Zes auteurs in beeld' (1977)
• J.G.M. Weck, 'Anton Koolhaas' (1978)
• Wam de Moor, 'Koolhaas onder de mensen: profiel van een bovenmaats auteur' (1978)
• Een hoofdstuk: 'Een late waaghals' in 'Boeken. Veertig besprekingen' van Aad Nuis (1978)
• 1 bespreking: 'Ter waarde van een daalder' over 'De laatste goendroen' in 'Hermijntijd' van Gerrit Komrij (1978)
• Een hoofdstuk: 'De hel is een uurwerk' in 'De eenzame schaatser' van A.L. Boom (1978)
• 1 hoofdstuk: 'Schrijven is ontzettend moeilijk. Vergelijk het met filmen: je bent tegelijkertijd bezig met het opnemen en het monteren. Anton Koolhaas' in 'Schrijven: interviews' van Jan Brokken (1980)
• 3 recensies van boeken van A. Koolhaas in 'Recensies' van T. van Deel (1980)
• Een bijdrage over A. Koolhaas in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door J.C. van Aart (mei 1980)
• Jef Bonten, 'Anton Koolhaas' (1980)
• G.F.H. Raat, 'Van thematiek naar boodschap; over 'Vanwege een tere huid' van A. Koolhaas' in 'Bzzlletin' (juni 1982)
• Jet Matla e.a., 'De periode 1945-1975 : Anna Blaman, Louis Paul Boon, Hugo Claus, Jacques Hamelink, W.F. Hermans, Anton Koolhaas, Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Marga Minco, Harry Mulisch, Gerard Reve, Leo Vroman, Jan Wolkers' (1986)
• 'Tirade' gaf in sept./okt. 1987 een A. koolhaas-nummer uit (nr. 312).
• Harry Bekkering (red.), 'Jan Campertprijzen 1989: A. Koolhaas, Miriam Van hee, Jeroen Brouwers, Ienne Biemans' (1989)
• 1 herinnering aan Anton Koolhaas in 'Buddingh' van A tot Z: ontmoetingen met Nederlandse en Vlaamse letterkundigen', verzameld door Ares Koopman (1990)
• 1 hoofdstuk: ''Beduusd, bedasd, bedorum'' (Anton Koolhaas - Alle dierenverhalen, 1985)' in 'Denkwijze 298. Hoogte- en dieptepunten in de Nederlandse literatuur uit de jaren tachtig' van Gerrit Jan Zwier (1991) (Gerrit Jan Zwier ontleent ook de titel van zijn boek aan een verhaal (Denkwijze 298) van Koolhaas.)
• Jos Nijhof, 'A. Koolhaas, Vanwege een tere huid' (1991)
• Rinus Ferdinandusse, 'Feestrede: uitgesproken bij de uitreiking van de P. C. Hooftprijs 1992 aan A. Koolhaas in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag, op 21 mei 1992: juryrapport' (250 ex.) (1992)
• Anton Koolhaas, Schrijversmap, bibliotheekwinkel (1992)
• Twee hoofdstukken over A. Koolhaas in 'Als ik tekenen kon' van T. van Deel (1992)
• 1 hoofdstuk: 'A. Koolhaas - Vanwege een tere huid' door Wam de Moor in 'Lexicon van Literaire Werken' (mei 1992)
• J.W. Niesing, 'Anton Koolhaas, De hond in het lege huis, Tot waar zal ik je brengen?' (1993)
• 2 besprekingen: 'Anton Koolhaas - Tot waar zal ik je brengen?' en 'Anton Koolhaas - Vanwege een tere huid' in 'Panorama van de Nederlandse letterkunde. Beknopte besprekingen van 75 Nederlandse literaire werken' van C. Gerritsma (1993)
• 1 hoofdstuk: 'Prijs het slijk' in 'Lezen achter de letters' van Hella S. Haasse (2000)
• Vera Muggen, 'Hommage aan Anton Koolhaas' (bibliofiel, 100 ex.) (2001)
• 1 hoofdstuk: 'A. Koolhaas - Vergeet niet de leeuwen te aaien' door J.A. Dautzenberg in 'Lexicon van Literaire Werken' (augustus 2001)
• Een interview met Anton Koolhaas in 'De interviewer en de schrijvers' van Ischa Meijer (2003)
• Wiel Kusters, 'Koolhaas' dieren: over de biologie van een schrijver (2008)
• 1 hoofdstuk: 'Prijs het slijk (Over Anton Koolhaas, 1912-1992)' in 'Inkijk: reflecties van een lezer' van Hella S. Haasse (2011)
• 1 lemma: 'Koolhaas, Anton' in 'Steinz Gids voor de wereldliteratuur' van Jet & Pieter Steinz (2015)
• 1 hoofdstuk(je) over Antoon en Rem Koolhaas in 'Het land van de handen' van Luuk Gruwez' (2020)
• 1 hoofdstuk: 'A. Koolhaas - Tot waar zal ik je brengen?' door Piet Kralt in 'Lexicon van Literaire Werken' (september 2019)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Voor de Tweede Wereldoorlog publiceerde Koolhaas de strip 'Stiemer en Stalma', waarvoor Leo Vroman de tekeningen maakte.
• 'Scenario en draaiboek-fragmenten van de film "Een zondag op het eiland van de Grande-Jatte"', draaiboek en regie: Frans Weisz; naar een gegeven van Anton Koolhaas (1965)
• 'Zonder Mia' verscheen in 1970 in deserie Kort en goed.
• 'Bij de beesten af: overeenkomsten in gedrag van dier en mens', gefilmd door Bert Haanstra en toegelicht door Anton Koolhaas e.a. (1972)
• 'De nagel achter het behang' werd in 1975 verfilmd door Bert Haanstra, met als titel: 'Dokter Pulder zaait papavers'. Koolhaas schreef zelf het scenario.
• 'Er zit geen spek in de val' verscheen als Bulkboek 42 (1975)
• Jacques Kruithof, 'Vertellen is menselijk' (1977)
• 3 hoofdstukken over A. Koolhaas in 'Woord en schroom' van Hugo Bousset (1977)
• Fred de Swert (tekstuitgave en werkschrift), 'Gif van de overkant : verhalen en fragmenten' (serie: Cursorisch lezen) (1978)
• In 1978 werden tien van zijn verhalen door de Vara-radio uitgezonden, in het programma 'Het zout in de pap'.
• Vrij Nederland hield in 1978 een onderzoek naar de boekenlijsten op middelbare scholen. A. Koolhaas stond bij de meestgenoemde schrijvers op nummer 11. Op de lijst van meest genoemde boeken stond 'HetfregatschipJohannaMaria' op nummer 5.
• 'Een pak slaag' werd in 1979 verfilmd door Bert Haanstra.
• Fernand Lodewick noemde in 'De Tijd' van 21-12-1979 als de drie beste boeken van de jaren '70:
  - Pierre Kemp, Verzameld werk
  - S. Vestdijk, Tussen vier vrouwen
  - A. Koolhaas, Vanwege een tere huid
  W. Bronzwaer noemde in 'De Tijd' van 21-12-1979 als de drie beste boeken van de jaren '70:
  - Kindlers Literaturlexikon
  - Wolfgang Hildesheimer, Mozart
  - Anton Koolhaas, De geluiden van de eerste dag
• Een zelfportret van Anton Koolhaas in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
• 'Corsetten voor een libel' verscheen in 1982 als Bulkboek 123. Dit verscheen ook als nr. 23 in de Bulkboek Brugreeks.
• Gekke Witte uit 'Gekke Witte' werd door Inez van Eijk en Rudi Wester beschreven in hun 'Honderd helden uit de Nederlandse literatuur'.
• 'Tot waar zal ik je brengen?' verscheen in 1984 als Grote letterboek.
• 'Vanwege een tere huid' verscheen als Bulkboek 169 (1987)
• De Stichting Schrijvers in Beeld bracht in 1988 'Anton Koolhaas, een videoportret' uit.
• 'Er zit geen spek in de val' verscheen in 1989 als Grote letterboek.
• Voor 'De Bijenkorf' maakten Jan Croes, Jos Paardekooper, Jan Geerlings en Gerard Heijnen in 1990 'De Ideale Bibliotheek. 100 boeken die iedereen gelezen moet hebben'. Van A. Koolhaas namen zij op: 'Vanwege een tere huid' (op nr. 38) en 'De hond in het lege huis' (op nr. 80).
• 'Vanwege een tere huid' verscheen in 1991 in de Grote lijster-serie.
• 1 parodie door Marijke Höweler op werk van A. Koolhaas in 'Ik ben geboren in Apeldoorn. Groot parodieënboek' (samenstelling Rody Chamuleau en J.A. Dautzenberg) (1994)
• 'Gekke witte' verscheen in 1994 als Bulkboek 224.
• 'De geluiden van de eerste dag' verscheen in 1996 als Penta-pocket.
• In de 'top-100' van boeken die scholieren in 1997 op hun lijst zetten staat 'Vanwege een tere huid' op nummer 54. Op 3% van de lijsten komt het boek voor.
• 1 kaart met portret en bi(bli)ografietje van Anton Koolhaas in 'Het Nederlands literatuur kwartet' (1997)
• 'De mooste dierenverhalen' werd in 1999 speciaal samengesteld voor de 'Boektoppers-serie'
• 'De geluiden van de eerste dag' verscheen in 2001 als Grote letterboek.
• 1 portret van Anton Koolhaas '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Schrijven is ontzettend moeilijk. Je moet snel denken en snel combineren. Vergelijk het met filmen: je bent tegelijkertijd bezig met het opnemen en monteren.'
• De Stichting Literaire Activiteiten Utrecht presenteerde in maart 2008 de Utrechtse Literaire Canon. Anton Koolhaas stond op plaats 15.
• Er zit een plaquette in de Vondelstraat op het huis waar A. Koolhaas het grootste deel van zijn werk schreef. In maart 2009 onthuld door Midas Dekkers. Op de plaguette een citaat uit zijn werk: 'Ik zit in alle figuren, al zijn het regenwormen.'
• De verhalen in 'Alles kits. Acht dierenverhalen' werden geïllustreerd door Nicolde de Cock, Gerda Dendooven, Harrie Geelen, Thé Tjong-Khing, Thomas Koolhaas, Joke van Leeuwen, Mance Post en Peter van Straaten.

Literaire prijzen

• Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1958 voor 'Er zit geen spek in de val'
• Prozaprijs van de gemeente Amsterdam 1961 voor 'Gekke witte'
• Tollens-prijs 1973 voor zijn hele oeuvre
• Vijverberg-prijs van de Jan Campertstichting 1972 voor 'Blaffen zonder onraad '
• Multatuli-prijs 1974 voor ' Vanwege een tere huid'
• 'Geluiden van de eerste dag' was in de verkoopoverzichten van 'HP/De Tijd' het best verkochte boek van 1975
• Frans Erens-prijs 1989 voor zijn hele oeuvre
• Constantijn Huygens-prijs 1989 voor zijn hele oeuvre
• P.C. Hooft-prijs voor proza 1992 voor zijn gehele oeuvre

Anton Koolhaas was lid van de jury voor:

• Koepel-prijs 1947, 1948
• Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1975, 1976, 1977
• Jacobson-prijs 1980, 1985
• Tollens-prijs 1983

Opmerkingen

• Anton Koolhaas werd geboren aan de Bellamystraat in Utrecht. Hij was de jongste zoon in een gezin met vier kinderen. Zijn moeder overleed jong.
• Zijn vader was overdag inspecteur van 's Rijks Munt en 's avonds directeur van de plaatselijke technische school.
• Anton Koolhaas volgde de Rijks-HBS aan de Kruisstraat.
• Anton Koolhaas studeerde sociologie, gecombineerd met Nederlands, publiciteitsleer en geschiedenis in Utrecht. Deze studie leidde op voor een journalistieke loopbaan.
• Voor de Tweede Wereldoorlog regisseerde Anton Koolhaas veel studententoneel. Samen met Leo Vroman en A. Albers zette Koolhaas het Utrechts Studententoneel op. Ze waren lid van de studentenvereniging 'Unitas'.
• Na zijn studie verhuisde hij naar Rotterdam. Hier werd hij journalist bij de 'Nieuwe Rotteramsche Courant'.
• In november 1940 trouwde hij met Selinde (Lind) Pietertje Roosenburg, dochter van een bekende Middelburgse architect. Ze kregen drie kinderen: Remment Lucas (1944), Thomas Michaël (1946) en Annabel Elize (1953). Zijn zoon Rem(ment) Koolhaas werd een beroemde architect.
• Anton Koolhaas nam ontslag bij de 'Groene Amsterdammer' omdat de gevolgde politieke koers tijdens de koude oorlog hem niet aanstond.
• Van 1952 tot 1955 werkte Anton Koolhaas in Indonesië bij de Stichting Culturele Samenwerking (Sticusa). Uitgever Van Oorschot vroeg hem in die periode een boek over Indonesië te schrijven. Koolhaas achtte zich daar niet toe in staat, maar vroeg Van Oorschot of deze zijn dierennovellen wilde bundelen. deze hadden voor de oorlog in 'NRC Handelsblad' gestaan. In een kleine oplage verscheen in 1956 'Poging tot instinct'.
• Daarna was hij o.a. adviseur bij Polygoon Profilty.
• Jaarlijks verscheeen er vervolgens een bundel. Koolhaas bedacht de verhalen tijdens zijn zomervakantie, broedde er op tot Kerstmis en typte de verhalen tussen Kerstmis en Nieuwjaar in een snel tempo uit. De verhalen moesten in die betrekkelijk korte periode klaar zijn. Als ze op papier stonden, veranderde hij er nauwelijks meer iets aan. Hierdoor zitten er soms slordigheden in het werk.
• Anton Koolhaas is vooral bekend om zijn dierenverhalen, waarbij de dieren optreden als dieren, maar wel menselijke eigenschappen vertonen. Hij gaf hiermee een nieuwe dimensie aan het 'dierenverhaal'.
• Anton Koolhaas schreef ook filmscenario's, bijv. 'Bij de beesten af' voor Bert Haanstra.
• Anton Koolhaas was docent en van 1968 tot 1978 directeur van de Nederlandse Filmacademie.
• In 1983 werd Koolhaas aan een hernia geopereerd. De operatie mislukte en Koolhaas kreeg het lichamelijk erg moeilijk. Schrijven was bijna onmogelijk voor hem. Hij schreef nog tot 1986 op een geavanceerd soort tekstverwerker. Zelf zei hij in een interview in de Volkskrant (06-09-1985): 'Tot een roman ben ik niet meer in staat. Ik schreef altijd razendsnel. En nu moet het dus heel langzaam. Dat heeft voor mij grote bezwaren. Ik ben een ouwe zak geworden, in feite.'
• Op 19 maart 2009 (tijdens de boekenweek) onthulde Midas Dekkers een gedenkplaat aan het voormalig woonhuis van Koolhaas, Vondelstraat 81 in Amsterdam.

Anderen over Anton Koolhaas

• Eenzaam zijn Koolhaas' dieren ook. Al door hun anderszijn, door hun vermoeden van een méér. (Kees Fens, Tirade 52, april 1961, blz. 241)
• Een voortdurend merkbare, geëmotioneerde verlegenheid. Kan geweldig kwaad worden. Weinig gebaren. Bedekt de blik met handen of oogleden. Betast tijdens het gesprek af en toe een briefopener en een kurketrekker. Plaats: zijn werkkamer, thuis, Vondelstraat, Amsterdam. (Bibeb, Bibeb & VIP's, blz. 25)
• Wanneer Koolhaas de commentator, de beschouwer of de lyricus is, is en blijft hij op zijn best. Zijn schrijverschap heeft zich de laatste jaren steeds meer ontwikkeld van verhalen vertellen naar beschouwingen over een minimaal verhaalsgebeuren. (Kees Fens, Volkskrant, 12-08-1972)
• Gisteravond naar de film Bij de beesten af van Haanstra. Een boeiende film die helaas bedorven wordt door het onbenullige commentaar van Koolhaas. (Hans Warren, Geheim dagboek 1973-1975, blz. 44, 15-04-1973)
• Drama en realisme genoeg. Koolhaas bespaart zijn lezers de details van pijn, verval, smerigheid allerminst, maar hij is er noch sentimenteel noch walgerig over. Zodat je als lezer noch huilt noch kokhalst. (Alfred Kossmann, Het Vrije Volk, 06-09-1975)
• 't Is begrijpelijk, ja misschien zelfs een lotsbestemming, als een man die Koolhaas heet, zich op het standpunt stelt dat de andere hazen ook kunnen praten.
  (W.F. Hermans, van Age Bijkaart uit Parijs, Parool, 26-11-1977)
• De kracht van Koolhaas' schrijverschap schuilt ongetwijfeld in zijn feilloos gevoel voor spanning. In die zin is hij een ouderwets verteller. Hij weet precies wat hij moet schrijven om de lezer ertoe te brengen toch maar aan het volgende hoofdstuk te beginnen, al is het dan al twee uur 's nachts. Zijn stijl, zijn psychologie en zijn broeierige symboliek zijn daaraan ondergeschikt, net als zijn naieve, telkens verschuivende vertellersperspectief. Al die dingen vergeet je als lezer door het met meesterhand uitgebalanceerde verhaal. (Arjaan van Nimwegen, UN, 30-03-1979)
• Over de stijl van Anton Koolhaas zal het laatste woord nog wel niet geschreven zijn. Vooral nu hij het excuus van tijdgebrek niet langer kan opvoeren, zou er in ieder geval meer aandacht aan de afwerking besteed moeten worden. Hoewel Koolhaas' schrijfwijze soms ook iets ontroerends heeft, komen er toch te veel stukken in voor waar je, al lezende tureluurs van wordt. Soms heeft Koolhaas kennelijk niet doorgehad dat hij in vrijwel elke zin het woordje "dan" heeft laten staan. Een andere keer schuift hij hoofd- en bijzinnen op zo'n wonderlijke manier in elkaar en laat hij zoveel causale verbanden blijken, dat je vingers gaan jeuken om er even wat aan te doen. (Reinjan Mulder, NRC, 11-10-1985)
• Een reiger doodvriezend langs de sloot, maar levend in een hofwereld van deftigheid die hij zich in de spiegeling van het ijs voorstelt - dat is de dierenwereld van Koolhaas. Leven met een illusie waaraan je sterft. Met zijn dierenverhalen heeft hij iets heel uitzonderlijks geschreven en het werd van zijn omvangrijke oeuvre, waaronder veel romans, het meest geprezen deel. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 88)
• Hij was geen vrolijk man, maar hij heeft het liefdeleven van twee mussen begrepen. (Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs, blz. 89)
• Als literaire auteur was Anton Koolhaas volstrekt eigenzinnig. Zijn kunst van het observeren ging gepaard met een bijzonder inlevingsvermogen. Dieren kon hij nooit zien als naamlozen die voorbij ons mensen trekken, zelfs niet wanneer zij waren opgesloten in roedel, kudde of toom. Door zijn verhalen te schrijven heeft hij ons leren kijken naar het naamloze dier, zoals we bereid zijn een hond of een kat die ons dierbaar is, gade te slaan. (Wam de Moor, http://www.schenkt.nl/koolhaas.htm)

Mijn favoriete citaat

De rat Aortus was jong en vitaal en heerlijk gestemd. Hij voelde zich zo gezond, dat hij wanneer hij langs de kade draafde, soms ineens op zijn achterste poten ging staan, wat met zijn voorpoten in de lucht bokste en dan weer verder holde. Ook vond hij het heerlijk om midden in een draf een heel scherpe draai te maken, zodat hij de bocht in zijn lichaam kon zien en het vel zag plooien in de binnenronding van zijn lijf, dat in een halve cirkel stond vanwege de zwenking. Dat vond hij een zeer aangenaam gezicht, want zijn vel glansde en de plooien lieten zien dat hij een gezonde samenstelling had.
(A. Koolhaas, de eerste regels van het verhaal 'Gif van de overkant')

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (mei 1980)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Kees Fens, Doorluchtig glas. Vijftig jaar P.C. Hooft-prijs (1997)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (maart 2020)