• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Citaat
• Bronnen

Ivo Michiels

Profiel

Achternaam: Michiels
Roepnaam: Ivo
Geboren: 08-01-1923
Te: Mortsel
Overleden: 07-12-2012
Te: Le Barroux

Pseudoniem(en): voor zover mij bekend heeft Stephan Lang niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• Daar tegenover (500 ex.) (1947)

Proza

• Zo, ga dan! Kronijk van een opgang (beperkte oplage) (1948)
• Het vonnis (1949)
• Kruistocht der jongelingen (1951)
• Spaans capriccio (300 ex.) (1952)
• De ogenbank (1953)
• Het afscheid (1957)
• Ikjes sprokkelen (1958)
• Albisola Mare Savona (beperkte oplage) (1959)
• Het boek Alfa (1963)
• Het verhaal van Joaco/De schildwacht (1964)
• Elf uit Vlaanderen (met anderen) (1966)
• Orchis militaris (1968)
• Exit (1971)
• Verhalen uit Journal brut (heruitgave van 'Ikjes sprokkelen') (1973)
• Alechinsky (1973)
• Journal Brut; tekst uit Journal Brut (1977)
• Een tuin tussen hond en wolf (roman en filmscenario) (1977)
• Construc (bibliofiel, 50 ex.) (1978)
• Beste ... bibliofiel, 59 ex.) (1979)
• Itinerarium (bibliofiel, 50 ex.) (1979)
• Dixi(t) (1981)
• De Alfa-cyclus (Het boek alfa/Orchis militaris/Exit/Samuel, o Samuel/Dixi(t) (1980)
• De ogenbank (1980)
• De vrouwen van de aartsengel. Journal brut 1 (1983)
• Het boek der nauwe relaties. Journal brut 2 (1985)
• Vlaanderen, ook een land. Journal brut 3 (1987)
• Prima materia. Joural brut 4 (1989)
• Maria Morella (bibliofiel, 60 ex.) (1990)
• Ondergronds bovengrond. Jornal brut 5 (1991)
• Schildwacht, schuldwacht: Journal brut 6 (1993)
• Daar komen scherven van. journal brut 7(1995)
• Sissi (1997)
• De verrukking (1999)
• De mirakelen, Elizabeth, de mirakelen. Journal brut 10 (2001)
• Het afscheid/Het boek alfa/Orchis Militaris (2003)
• De alfa-cyclus: Vijf romans (Het boek alfa/Orchis militaris/Exit/Samuel, o Samuel/Dixi(i)t) (2007)
• Mag ik spreken?: Journal brut, een reconstructie (2011)
• Maya Maya (2013)

Brieven

• 2 brieven aan Ivo Michiels in 'Gerard Walschap Brieven 1951-1965' (2002)
• 3 brieven aan Ivo Michiels in 'Gerard Walschap Brieven 1966-1989' (2002)
• 1 brief aan Ivo Michiels in 'Een aangename postumiteit. Brieven 1965-1997' van Herman de Coninck (2004)

Toneel

• Scherven (1995)

Hoorspelen

• Orchis militaris (NCRV, 1971)
• Hoe laat is het? (KRO, 1972)
• Samuel, o Samuel (1973)
  
• Boedapest, zei ze (NCRV, 1997)

Film

• Meeuwen sterven in de haven (1955)
• Albisilo Mare (1963)
• Het afscheid (1966)
• De man in het bos (scenario) (1968)
• 'Exit' werd in 1978 verfilmd door Emile Degelin, met als titel: 'Exit 7'.
• 'Een tuin tussen hond en wolf' werd in 1979 verfilmd door André Delvaux, met als titel: 'Een vrouw tussen hond en wolf'.

Overig non fictie:

• Frans Dille (1964)
• Antwerpen, stad aan de stroom (1965)
• Eugeen Laermans: tekst uit Van Ensor tot Permek (1977)
• Luister hoe dit beeld hoe die lijn hoe die kleur hoe dit vlak luister (1979)
• De Gilliams-artikels (roofdruk, 30 ex.) (1983)
• Het literatuurkritische werk in "Het Handelsblad", deel 1 (2010)

Vertalingen/bewerkingen:

• Alfred Andersch, Russische roulette (hoorpsel)
• Rolf Schroers, De moordzaak Trinkhelm (hoorspel)
• Rainer Puchert, Der Grosse Zybilek (radiospel) (1972)

Vertaald:

• Werk van Michiels werd in Duitsland uitgegeven door uitgeverij Suhrkamp en in Frankrijk door uitgeverij Gallimard.
• In 1965 verscheen de vertaling van 'Het boek Alfa' in Duitsland.
• Le livre Alpha (Franse vertaling van 'Het boek Alfa' door Maddy Buysse) (1967)
• In Polen verscheen in 1967 een vertaling van 'Het afscheid'.
• Orchis militaris: ein Bericht (Duitse vertaling van 'Orchis militaris' door Georg Hermanowski) (1969)
• Book Alpha and Orchis Militaris (Engelse vertaling van 'Het boek Alfa' en 'Orchis militaris', door Adrienne Dixon) (1979)
• A búcsú: regény (Hongaarse vertaling van 'Het afscheid' door Szondi Béla) (1984)
• Femme entre chien et loup (Franse vertaling van 'Een tuin tussen hond en wolf' door Marie Hooghe) (1986)
• Les femmes de l'archange: journal brut (Franse vertaling van 'De vrouwen van de aartsengel' door Marie Hooghe) (1987)
• Een Catelaanse vertaling van werk van Ivo Michiels in 'Miralls d'un altre paisatge: antologia de narradors flamencs contemporanis' (vertaald door Bob de Nijs) (1988)
• Le livre des relations spirituelles (Franse vertaling van 'Het boek der nauwe relaties' door Marie Hooghe) (1990)
• Rastanak (Servische vertaling van 'Het afscheid' door Ivana Scepanovic) (1990)
• Een Duitse vertaling van een verhaal van Ivo Michiels in 'Zeitkristalle: Erzählungen aus dem Niederländischen', door Herbert Van Uffelen (1991)
• Knjiga alfa (Servische vertaling van 'Het boek Alfa' door Ivana Scepanovic) (1994)
• Werk van Ivo Michiels in 'New Flemish fiction' (1994)
• Vrt izmedu psa i vuka: film (Servische vertaling van 'Een tuin tussen hond en wolf: een film' door Ivana Scepanovic) (1995)
• Prima materia (Servische vertaling van 'Prima materia' door Ivana Scepanovic) (1996)
• Orchis militaris (Franse vertaling van 'Orchis militaris' door Koenraad Tommissen) (2003)

Ivo Michiels schreef een inleiding/nawoord voor

• C.C. Krijgelmans, Homunculi (1967)
• Willy Martin, Analyse van een vocabularium met behulp van een computer (1970)
• Jo Verbrugghen, Bereshit: ten profijte van een bibliofiel (bibliofiel, 33 ex.) (1979)
• Jef Verheyen, Weer-spiegelingen (1979)
• Dirk Christiaens, Harnas van glas. Gedichten 1960-2000 (2001)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Ivo Michiels was in 1946 mede-oprichter van 'Golfslag'.
• Ivo Michiels was redacteur van 'De Tafelronde'.
• Hij werkte vanaf 1949 acht jaar voor 'Het Handelsblad'.
• Hij werkte mee aan diverse literaire tijdschriften, waaronder 'Kentering'.
• In 1962 richt hij het tijdschrift 'Randstad' op, samen met Hugo Claus, Harry Mulisch en Simon Vinkenoog.
• Ivo Michiels was redactiesecretaris/directeur van het 'Nieuw Vlaams Tijdschrift'.
• Ivo Michiels publiceerde in 'Streven', 'De Gids', 'De Revisor', 'Raster', 'Yang', 'Dietsche Warande en Belfort', 'Septentrion', 'Maatstaf', 'Vlaanderen', 'De Vlaamse Gids'.

Over Ivo Michiels

• 1 hoofdstuk: 'Ivo Michiels' in 'Gegist bestek deel 2: Benaderingen en ontmoetingen' van C.J.E. Dinaux (1961)
• 1 hoofdstuk: 'Het boek Alfa' in 'Keurschrift uit de hedendaagse Noord- en Zuidnederlandse letteren' van Willem Brandt (1964)
• 1 hoofdstuk: 'Ivo Michiels: Op het kruispunt' in 'Lezen en leven: vingerwijzingen en handreikingen' van Th. Govaart (1967)
• 'Raam' bracht in september 1969 een Ivo Michiels-nummer uit.
• Een interview met Ivo Michiels in 'Schrijven of schieten' van Fernand Auwera (1969)
• Georges Adé, 'Ivo Michiels: Orchis Militaris' in 'Literair Lustrum 2', samengesteld door Kees Fens, H.U. Jesserun d'Oliveira en J.J. Oversteegen (1971)
• 'De Vlaamse Gids' bracht in 1973 een Ivo Michiels-nummer uit.
• Jean-Marie Maes. 'Ivo Michiels' (Grote ontmoetingen) (1974)
• 1 hoofdstuk: 'De structuur van "Ikjes sprokkelen". Fenomenologie van de stank' in 'Het tijdbeeld' van J.J. Wesselo (1974)
• Een interview met Ivo Michiels in 'Beroepsgeheim. Gesprekken met schrijvers' van Willem M. Roggeman (1975)
• Hugo De Deken, 'Toegang tot Exit of een beschrijving en lectuur van het boek "Exit"van Ivo Michiels op basis van narratieve grammatica en tekstgrammatica' (proefschrift) (1978)
• 'Restant' wijdde de zomeraflevering 1980 aan Ivo Michiels. De aflevering verscheen in dat jaar ook als 'Ivo Michiels : een letterwerker aan het woord'.
• 'Heibel' bracht een Ivo Michiels-themanummer uit.
• 1 uittreksel: 'Het afscheid' in 'Prisma Uittrekselboek Nederlandse literatuur 1945-1980', samengesteld door Jet Matla, Rob van Riet, Johan van Ommen en Lizet Penson (1987)
• Luk de Vos e.a., 'Ivo Michiels: een letterwerker aan het woord' (handelseditie van bovengenoemd 'Restant'-nummer) (1981)
• Een gesprek met Ivo Michiels in 'Schrijven aan een opus: gesprekken met 9 Vlaamse auteurs' van Hugo Bousset (1982)
• Erik Vermeulen, 'Ivo Michiels, Het afscheid' (1985)
• Hugo Bousset, 'Lezen om te schrijven: een progressieve en cumulatieve lectuur van Het boek Alfa van Ivo Michiels' (1988)
• Een recensie van 'Vlaanderen, ook een land' door Hans den Boef in 'Een jaar boek. Overzicht van de Nederlandse en Vlaamse literatuur 1988', samengesteld door Aad Nuis (1988)
• Een bijdrage over Ivo Michiels in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Marcel Janssens (november 1984), aangevuld door Hugo Bousset (februari 1990)
• Erik Maertens, 'Abrikozen, kersen, perziken: een arabeske eksploratie van Ivo Michiels' schrijven' (1990)
• 1 hoofdstuk: 'Ivo Michiels: het vormexperiment' in 'Hedendaagse Nedelandstalige prozaschrijvers' van Jaap Goedegebuure en Anne Marie Musschoot (1991)
• 1 uittreksel: 'Ivo Michiels - Vlaanderen, ook een land' in 'Prisma uittrekselboek 3: Nederlandse literatuur 1987-1991', samengesteld door Herman Blom en Ritske van der Veen (1992)
• Een interview met Ivo Michiels in 'Schrijvers gaan niet dood' van Margot Vanderstraeten (2008)
• Sigrid Bousset, 'Meer dan ik mij herinner: gesprekken met Ivo Michiels' (2011)
• Lukas De Vos, 'Poortwachter woordwachter: een beteken[i]s van Ivo Michiels (1923-2012)' (2013)
• Lars Bernaerts, Hans Vandevoorde en Bart Vervaeck, 'Ivo Michiels intermediaal' (2013)
• 1 hoofdstuk: 'Pro domo' over Ivo Michiels in 'Een iets beschuttere plek misschien' van Cyrile Offermans (2018)
• Jelle S. Pijpers, 'Een andere Maarten: 3, over Maarten 't Hart (4x), maar zeker ook over Jan Eijkelboom (12x), Theun de Vries, Michael Hamburger, Ivo Michiels' (bibliofiel, 36 ex.) (2021)

Diversen

• Samen met Gerrit Borgers en Paul de Wispelaere maakte hij in 1966 de televisie-documentaire 'In de voetsporen van Paul van Ostayen'.
• Ivo Michiels leest een gedicht op 'Poëzie in het paleis' (lp) (1966)
• 'Orchis militaris' wordt door Ab van Eyck en Freddy de Vree voor de VPRO-radio bewerkt.
• Bulkboek 67: 'Lezen en (niet) doen wat er gezegd wordt', was o.a. gewijd aan Ivo Michiels.
• Ivo Michiels leest 'Sneeuw' (uit: 'Het boek Alfa') op lp 3 van 'Microfonie van Zuidnederlandse schrijvers' (4 lp's) (1977)
• M.H.M.F. Gardeniers-Berendsen (ministervan CRM) noemde in 'De Tijd' van 21-12-1979 als de drie beste boeken van de jaren '70:
  - Leo Vroman, 262 gedichten
  - Frederik Büchner, Telling the Truth
  - Ivo Michiels, Een tuin tussen hond en wolf
• Een zelfportret van Ivo Michiels in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
• 'Vrij Nederland' vroeg auteurs om hun top-10 voor 'De leeslijst'. De lijsten stonden in het nummer van 12-09-1987. 'Het afscheid' stond op het lijstje van Marga Minco op nr. 5.
• 'Het afscheid' verscheen in 1996 als Grote letterboek.
• 'Sissi' verscheen in 1999 als Grote letterboek.

Literaire prijzen:

• Romanprijs van de Provincie Antwerpen 1953
• Prijs van de Speelfilm 1956 voor 'Meeuwen sterven in de haven'
• Beneluxprijs 1964 voor de film 'Albisola Mare'
• Arkprijs van het Vrije Woord 1958 voor 'Het Afscheid'
• Sinjaalprijs 1965
• Goudprijs Il Timone d'Oro voor de film 'Het afscheid'
• Vijverberg-prijs 1969 voor 'Orchis militaris'
• Dr. L. Philipsen-prijs 1969 voor 'Orchis militaris'
• Dirk Martens-prijs 1988 voor 'Vlaanderen, ook een land'
• Emile Bernheim-prijs 1990

Ivo Michiels was lid van de jury voor

• Reina Prinsen Geerligs-prijs 1967, 1968
• Visser Neerlandia-prijs 1975

Opmerkingen:

• Ivo Michiels werd geboren in Mortsel, dicht bij Antwerpen. Als kind logeerde hij vaak bij zijn grootouders en ooms en tantes.
• Ivo Michiels volgt een Middelbare Handelsstudie. Hij haalt hiervoor geen diploma.
• Hij gaat werken bij Gevaert, eerst als doosjeslijmer, later als laborant.
• In 1940, bij het begin van de Tweede Wereldoorlog, gaat hijn aar Frankrijk, waar hij o.a. druiven plukt.
• In 1943 wordt hij (gedwongen) te werk gesteld in Duitsland. Hij is hier verpleger in het ziekenhuis van Schleswig-Holstein.
• Ivo Michiels debuteerde met gedichten en de roman 'Zo, ga dan' (1947)
• Ivo Michiels trouwt met een Antwerps meisje, dat hij in Duitsland heeft leren kennen en dat een kind van hem verwacht. Ze scheiden in 1948.
• In 1951 trouwt hij voor de tweede keer. Dit huwelijk strandt in 1965.
• In 1957 gaat hij bij de uitgeverij 'Ontwikkeling' werken.
• In 1965 trouwt hij met Chrisitane Faes. Hij had haar leren kennen toen ze college bij hem volgde aan het Instituut Emiel Vandervelde ('Geschiedenis van de Film' en 'Moderne Schilderkunst').
• Vanaf 1966 doceerde hij 'Filmtaal en Filmanalyse' en 'Ontleding van het draaiboek' aan het Hoger Rijksinstituut voor Toneel en Cultuurspreiding in Brussel.
• In 1966 koopt hij een boerderijtje in Zonnegem. Hij blijft voorlopig in Antwerpen wonen. In 1972 gaat hij in Zonnegem wonen.
• In 1968 was een lange tijd ziek en zelfs tijdelijk gedeeltelijk verlamd.
• Het best verkochte boek van Ivo Michiels is 'Het afscheid'.
• Ivo Michiels heeft meegewerkt aan films en filmscenario's geschreven.
• Ivo Michiels woonde de laatste dertig jaar in Frankrijk (vlak bij de Mont Ventoux).

Anderen over Ivo Michiels:

• Ivo Michiels is overigens niet wat men zou kunnen noemen: een begenadigd kunstenaar. Mooie beelden, vervoerende taal, zinnen waarbij je de lucht in gaat, waarbij je 20 uitroeptekens plaatst en die je aan anderen wilt laten lezen, - ik heb ze bij hem niet aangetroffen. (A. Bogaard, Raam, september 1969, blz. 31/32)
• Ivo Michiels behoort sinds jaar en dag tot die vermaledijde avant-garde die lak heeft aan ontwikkeling en anekdote. Een fatsoenlijk verhaal en ordentelijke personages zijn bij hem ver te zoeken. Aan een half woord heeft hij nooit genoeg; zijn werk heeft meer van een verbale zondvloed dan van een economisch uitgekiende 'wereld in woorden'. Hij heeft dus alles mee om zich onverzoenlijke vijanden te maken onder lezers en critici die op hun gemak gesteld zijn. Mensen neigen er nu eenmaal toe, hun wanbegrip te wijten aan de onbegrijpelijkheid van een auteur of van diens tekst. Wie zich aan experimenten waagt, wordt doorgaans eerst voor gek versleten. (Jacques Kruithof, VN, 28-04-1979)
• Michiels wil de taal anders gebruiken om communicatie tot stand te brengen omdat hij gelooft dat het uitgeholde woord de dood van de creatieve communicatie betekent. (Wim J. Simons, UN, 20-07-1984)
• Michiels' werk zit in de experimentele hoek en dat is niet de hoek waar de meeste lezers zich graag ophouden. Zijn boeken hebben de reputatie moeilijk te zijn en als je exegeten als Hugo Bousset met zijn teksten bezig ziet, slaat je de schrik wel eens om het hart. (T. van Deel, Trouw, 06-10-2001)
• Welkom in de wondere wereld die Ivo Michiels heet. De Vlaamse oppermeester van het literaire experiment, het orakel uit Mortsel. (Thomas van den Bergh, Elsevier, 06-10-2001)

Mijn Favoriete citaat

Toen was het voorbij, de woede, de opstandigheid:
zijn gezonde, nuchtere verstand kwam weer bovendrijven,
als een gummibal die men een poosje onder water had gehouden,
maar bevrijd aan de oppervlakte wipte zodra de hand losliet.
Altijd opnieuw zou zijn gezond verstand aan de oppervlakte wippen als een gummibal.
Maar iets van zijn verontwaardiging bleef nog hangen.
(Ivo Michiels, Het afscheid, blz. 6)

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Prisma uittrekselboek Nederlandse literatuur1945-1980 (1987)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (januari 2020)