• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

H. de Roos

Profiel

Achternaam: de Roos
Roepnaam: Hotze
Geboren: 24-11-1909
Te: Langezwaag
Overleden: 15-10-1991
Te: Krommenie

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft H. de Roos niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Proza

Voor kinderen

• 1. De schippers van de Kameleon (1948)
• 2. Kameleon, ahoy! (1951)
• 3. Redders met de Kameleon (1952)
• 4. Speurders met de Kameleon (1955)
• 5. De kameleon op volle toeren (1956)
• 6. De Kameleon houdt koers (1958)
• 7. Goede vaart, Kameleon (1958)
• 8. Trossen los, Kameleon (1959)
• 9. De Kameleon in 't zoeklicht (1959)
• 10. De Kameleon opnieuw in actie (1960)
• 11. De Kameleon in de branding (1961)
• 12. Vivat Kameleon! (1961)
• 13. De Kameleon blijft favoriet! (1962)
• 14. De Kameleon wint de prijs (1962)
• 15. De Kameleon brengt geluk (1963)
• 16. Bravo, Kameleon! (1963)
• 17. Vakantie met de Kameleon (1964)
• 18. De Kameleon viert feest (1964)
• 19. Tip top, Kameleon (1965)
• 20. De Kameleon schiet te hulp (1965)
• 21. Trouwe vrienden van de Kameleon (1966)
• 22. De Kameleon staat voor niets (1966)
• 23. Met de Kameleon erop los! (1967)
• 24. De Kameleon altijd paraat (1967)
• 25. De Kameleon slaat zijn slag (1968)
• 26. De kameleon pakt aan! (1968)
• 27. Ruim baan, Kameleon (1969)
• 28. De Kameleon vaart uit! (1969)
• 29. De Kameleon treft doel (1970)
• 30. Volle kracht, Kameleon (1970)
• 31. Met de Kameleon op avontuur (1971)
• 32. De Kameleon maakt schoon schip (1971)
• 33. De Kameleon knapt het op (1972)
• 34. Met de Kameleon vooruit (1972)
• 35. De Kameleon steekt van wal (1973)
• 36. De Kameleon doet een goede vangst (1973)
• 37. De vlag in top voor de Kameleon (1974)
• 38. De Kameleon in de storm (1974)
• 39. Alel hens aan dek, Kameleon! (1975)
• 40. De Kameleon krijgt nieuwe vrienden (1975)
• 41. Op reis met de Kameleon (1976)
• 42. De Kameleon heeft succes (1976)
• 43. De Kameleon vaart voorop (1977)
• 44. Lang leve de Kameleon (1977)
• 45. De Kamleon helpt altijd (1978)
• 46. De Kameleon ruikt onraad (1978)
• 47. De Kameleon geeft vol gas (1979)
• 48. De Kameleon maakt plezier (1979)
• 49. De Kameleon ligt op de loer (1980)
• 50. De Kameleon in het 'goud' (1980)
• 51. De Kameleon houdt stand (1981)
• 52. De Kameleon vaart door (1981)
• 53. De Kameleon gooit het roer om (1982)
• 54. Recht door zee, Kameleon (1982)
• 55. De Kameleon op dreef (1983)
• 56. De Kameleon in woelig water (1984)
• 57. Met de Kameleon voor de wind (1985)
• 58. De Kameleon heeft goed nieuws (1988)
• 59. De Kameleon draagt zijn steentje bij (1989)
• 60. De Kameleon maakt het helemaal (1991)
• 50 Jaar Kameleon (Ruim Baan Kameleon / Volle kracht Kameleon / Biografie en Lexicon) (1999)
• Kameleon Omnibus 1 (De Kameleon houdt koers/Goede vaart, Kameleon/De Kameleon wint de prijs) (2001)
• Kameleon Omnibus 2 (De Kameleon brengt geluk/Ruim baan Kameleon/Volle kracht, Kameleon) (2001)
• Akkerwoude-serie (3 delen)
  - Hiep, hiep, hoera voor Akkerwoude (1949)
  - De vrijbuiters van Akkerwoude (1950)
  - De zigeuners van Akkerwoude (1950)

Kameleonboeken door andere schrijvers

• 61. De Kameleon slaat alarm (P. de Roos, 1992)
• 62. De Kameleon stuurloos (P. de Roos, 1995)
• 63. De kameleon op jacht (P. de Roos, 1998)
• De Kameleon vindt de schat (Fred Diks, 2005)
• De Kameleon jaagt op boeven (Fred Diks, 2005)
• De Kameleon gaat op speurtocht (Fred Diks, 2005)
  

Vertalingen

Vertaald in het Fries:

• Grutte maten fan de Kameleon (vert. Eildert Duijff)
• De Kameleon hat sukses (vert. Eildert Duijff)
• Op reis mei de Kameleon
• De Kameleon fernimt ûnrie
• Goede feart Kameleon (1995)
• De Kameleon yn 'e braning (1995)
• De skippers fan de Kameleon (vert. Akky van der Veer) (1995)
• De Kameleon bringt gelok (vert. Akky van der Veer) (1995)
  

Vertaald in het Duits:

• Tigerhai. Volle fahrt voraus (1967)
• Tigerhai grieft ein (1967)
• Tigerhai. Eine falle schnappt zu (1968)
• Tigerhai auf verfolgungsjagd (1969)
• Tigerhai Notruf von see (1970)
• Tigerhai als feuerwehr (1971)
• Tigerhai freund in not (1972)
• Tigerhai Die wundermaschine (1973)
• Tigerhai. Platz und sieg (1974)
• Tigerhai. Den autodieben auf der spur (1975)
• Tigerhai. Sturmfahrt (1976)

In Duitsland verschenen ook een LP en een cassettebandje met Kameleonverhalen:

• Der Tigerhai (LP)
• Der Tigerhai in seenoot (Cassette)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• In de crisisjaren '30 werkte H. de Roos in een werklozenproject aan de bouw van de volkshogeschool 'Het Allardsoog' in Bakkeveen. Ook schreef hij stukjes voor een krant die voor en door deze werklozen werd gemaakt. H.G.W. van der Wielen en H.D. de Vries Reilingh (vooraanstaande figuren in het Friese culturele leven) moedigden hem aan om met schrijven door te gaan.

Diversen

• Het Friese dorp Terherne afficheert zichzelf als Kameleon-dorp. Het dorp trekt jaarlijks zo'n zestigduizend bezoekers.
• Documentatie auteurs en illustratoren van jeugdboeken, nr. 2 (1980)
• 'De Kameleon op volle toeren' verscheen in 1983 in een uitgave van de 'Disney Juniorclub'.
• Eric Duyff, 'Populair: de Kameleon-serie' in 'Boekenpost mei/juni 1993' (mei/juni 1993)
• Een bijdrage over H. de Roos in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Paul Steenhuis (juni 1993)
• JetMarchau schreef een bijdrage voor het 'Lexicon van de jeugdliteratuur' over WilliamBell (februari 1994)
• Bouke Oldenhof bewerkte 'De skippers fan de Kameleon' tot een toneelstuk. Het werd in 1998 gespeeld tijdens het 'Iepenloftspul' in Oosterwierum.
• Paul Steenhuis, 'Helden zonder zee. Het verhaal achter Nederlands populairste jeugdboekenserie, de Kameleon' (1998)
• 50 jaar Kameleon, De succesvolste jeugdserie van Nederland. Jubileumuitgave met: 'Ruim baan, Kameleon' en 'Volle kracht, Kameleon' en een biografie van Hotze de Roos door Paul Steenhuis (1999)
• N.a.v. de vijftigste druk van het eerste boek is er een Kameleon-beeldje uitgegeven, dat Hielke en Sietse in hun Kameleon voorstelt.
• Naar aanleiding van de Kameleonserie zijn twee speelfilms gemaakt. Regisseur Steven de Jong start in de zomer van 2002 met de eerste opnames. De eerste film werd gebaseerd op het eerste deel van de Kameleon-serie. De tweede film gaat op 15 juni 2005 in premiere.
• Uit protest tegen het feit dat Steven de Jong zijn film in het Nederlands opneemt, maakten de Friese Studentenvereniging Bernlef een Kameleon-verfilming in het Fries. Hieraan werkten o.a. Hans Wiegel, Ed Nijpels, Ids Postma en Piet Paulusma mee. Deze veertig minuten durende film was in augustus 2002 acht keer te zien in Groningen. Daarna verbood uitgeverij Kluitman het verder draaien van deze 'uit de hand gelopen grap'.
• In 2004 werd er een toneelbewerking van 'De Kameleon' gemaakt met als titel: 'Kameleon ontvoerd'. In het theater deden gedeeltelijk dezelfde acteurs mee als in de verfilming.
• 'Speurders met de Kameleon', verteld door Maarten Spanjer (3 cd's) (2004)
• Peter Smit, 'De wereld van de Kameleon: tips en trucs van Hielke en Sietse' (2003)
• 'De Kameleon op volle toeren', voorgelezen door Maarten Spanjer (3 cd's) (2006)
• Het omslag van 'De schippers van de Kameleon'' stond in 2019 op een kinderpostzegel:

• De zandsculpturen bij de beeldentuin in Garderen waren in 2024 gemaakt rond het thema 'Boeken'. Ook 'De Kameleon' was er vertegenwoordigd:
  

Literaire waardering

• Schoolkinderen uit het Friese Ter Horne schonken hem in 1980 een zilveren pen uit waardering voor de Kameleon-reeks
• In 1988 gaf De Bijenkorf een Jeugdboeken top honderd aller tijden uit. 'De Kameleon' stond op de vijfde plaats
• H. de Roos was een van de tien Nederlandse kinderboekenauteurs die waren genomineerd voor de Publieksprijs 1991

De gemeente Zaanstad reikt sinds 2001 jaarlijks de Hotze de Roosprijs uit aan een debuterende kinderboekenschrijver. Schoolkinderen uit de gemeente Zaanstad kunnen hiervoor hun stem uitbrengen.

Opmerkingen

• H. de Roos werd geboren in Friesland, in Langezwaag. Deze plaats maakt nu deel uit van de gemeente Opsterland.
• H. de Roos was het derde kind in een gezin met vijf kinderen.
• Zijn vader had een bouwbedrijf. Ook was zijn vader een tijd loco-burgemeester van Opsterland.
• H. de Roos ging na de lagere school naar de ambachtsschool.
• In de jaren dertig verhuisde hij naar Krommenie, waar hij o.a. aan de Lijnbaan woonde. Hier werkte hij als timmerman bij de technische dienst van een weverij.
• Tijdens de crisis in de jaren dertig was H. de Roos enige tijd werkloos. Daarna werkte hij als timmerman bij de technische dienst van een weverij in Krommenie.
• H. de Roos trouwde in 1937.
• In de jaren veertig schreef hij zijn eerste verhalen. Met zijn eerste manuscript: 'De tweeling van de dorpssmid' ging hij naar uitgeverij Kluitman. Deze titel werd veranderd in 'De schippers van de Kameleon'.
• Vaak wordt gezegd dat het dorpje in de Kameleonverhalen gelijkenis vertoond met Grouw.
• H. de Roos begon aan één andere serie, spelend in Akkerwoude (een niet bestaand dorpje). Deze serie had geen succes en het bleef bij drie delen.
• Hij heeft zelf nooit een boot gehad.
• De prijs van een Kameleon-boek is altijd vrij laag geweest. De gedachte hierachter was dat een kind zelf het boek moest kunnen aanschaffen.
• De eerste delen uit de Kameleon-serie zijn herschreven. Veldwachter Zwart is nu politieagent Zwart.
• Volgens critici ligt er in de serie een breekpunt bij deel 30. 'Daarna werd het allemaal wat minder sprankelend en raakte het evenwicht tussen humor, spanning en idealistische boodschap verstoord'.
• Ook de illustraties zijn vernieuwd. De jongens lopen nu op gymschoenen i.p.v. op klompen. Ook dragen ze geen overall, maar een spijkerbroek en een trui.
• Het eerste deel van de Kameleon werd geïllustreerd door Pol Dom. De delen daarna door H. Giesen (deel 2 en 3) en Gerard van Straaten (broer van de bekende tekenaar/illustrator Peter van Straaten). De modernere tekeningen zijn van Ruud Hameeteman. 'De kameleon op jacht' is geïllustreerd door George Striemer. Striemer maakte ook nieuwe illustraties voor 'De Kameleon slaat alarm' en 'De Kameleon stuurloos'.
• H. de Roos ging in 1974 met pensioen.
• Na de dood van H. de Roos zijn er nieuwe delen verschenen, geschreven door P. de Roos. Achter dit pseudoniem schuilt Piero Stanco, de directeur van Uitgeverij Kluitman.
• Vanaf 1948 werden er ruim dertien miljoen Kameleon-boeken verkocht.
• In 2005 kwamen er weer nieuwe delen. Ze werden geschreven door de onderwijzer/schrijver Fred Diks. Hij schreef ook o.a. de serie Koen Kampioen. Hij schreef zijn Kameleonboeken voor een iets jonger publiek (vanaf zeven jaar). De nieuwe delen zijn geïllustreerd door de Harmen van Straaten, neef van de eerdere illustrator Gerard van Straaten.
• In Drachten is er een Openbare Basisschool De Kameleon (Middelwyk 2, 9202 GC Drachten).

Anderen over H. de Roos

• De traditionele rolpatronen en het archaïsche wereldbeeld in de serie zijn nogal eens bekritiseerd. Vanaf het vijftigste deel, De Kameleon in het 'goud' is de serie gaandeweg moderner geworden. De stad is niet langer een broedplaats van zedenverwildering, Gerben gaat trouwen en wordt een moderne boer, in het dorp rijden meer auto's rond. In het zestigste deel De Kameleon maakt het helemaal zoekt moeder Klinkhamer zelfs een deeltijdbaan. (Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 415)
• Volwassenen hebben geen hoge dunk van de literaire kwaliteit van de serie. Wel realiseert men zich dat dit soort boeken kan aanzetten tot lezen. De Roos: 'In alle onbescheidenheid denk ik dat zonder de Kameleon-serie veel jongens weinig gelezen zouden hebben. (Het ABC van de jeugdliteratuur, blz. 415)
• De Kameleon bevat de moderne variant van de vaderlandse zeevaartmythe, ontdaan van alle zwaar aangezette historische, christelijk-chauvinistische en koloniale sentimenten. (Paul Steenhuis, Helden zonder zee)
• De Roos schetste een ideaalwereld, met jongens die aan hun boot-met-automotor hun vrijheid en blijheid ontleenden. De Kameleonschippers waren twaalf jaar, ze werden veertien, en daarna bleven ze dat ook. Ze hadden altijd vakantie en meestal scheen de zon. De ideaalwereld werd overigens niet sprookjesachtig, maar bleef heel realistisch, want in de serie trekt een stoet van hulpeloze sloebers voorbij, en die moesten allemaal geholpen worden. Dat wérden ze ook, want gemeenschapszin staat hoog in het vaandel. (L. Vogelaar, Reformatorisch Dagblad, 07-10-1998)

Mijn favoriete citaat

De verstoorde zondagsrust

"Wie springt er nu op zondagmorgen in de sloot?"
mopperde moeder Klinkhamer kwaad, terwijl ze de natte
plunjes van haar beide zoontjes, Hielke en Sietse, in een teil deed.
" 't Is me wat moois!" vervolgde ze,
de beide boosdoeners één voor één streng aankijkend,
"nu zal ik nog op zondag voor jullie moeten wassen.
" "Maar moeder, die sloot was zo breed," verontschuldigde Hielke zich.
"We konder er eerlijk niet over," hielp Sietse hem.
(Eerste zinnen, eerste deel: 'De schippers van de Kameleon')

Bronnen o.a.

• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Reformatorisch Dagblad (22-11-1991)
• Lexicon van de jeugdliteratuur (juni 1993)
• Joke Linders e.a., Het ABC van de jeugdliteratuur (1995)
• Website Kluitman (zie 'Links')
• Reformatorisch Dagblad (07-10-1998)