• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Links
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen over
• Citaat
• Links
• Bronnen

Sal Santen

Profiel

Achternaam: Santen
Roepnaam: Sal
Voornamen: Salomon
Geboren: 03-08-1915
Te: Amsterdam
Overleden: 25-07-1998
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Sal Santen niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• Cipier (vouwblad, 10 ex.) (1986)
• Een veertje in de wind (bibliofiel, 80 ex.) (1995)

Proza

• Jullie is jodenvolk: herinneringen aan een jeugd (1969)
• Deze vijandige wereld: schetsen (1972)
• ¡Adiós compañeros! Politieke herinneringen (1974)
• De Rode Burcht (1975)
• Een geintje (verhalen) (1975)
• Stormvogels (1976)
• Brand in Mokum (1977)
• De kortste weg (verhalen) (1979)
• De L.L. (bibliofiel, 4 ex., waarvan 3 nietig gemaakt) (1983)
• Saartje gebakken botje (1983)
• Poste restante rood: een politieke trilogie (Sneevliet rebel/De rode burcht/Adiós companeros) (1986)
• Heden kijkdag (1987)
• Kinderdief (1988)
• De B van Bemazzel (1989)
• Een slecht geweten (verhalen) (1990)
• Jullie is jodenvolk/De kortste weg/Saartje gebakken botje Herinneringen aan een jeugd (1998)

 

Brieven

• "Brief-fragmenten" (bibliofiel, 20 ex.) (1981)
• Dapper zijn omdat het goed is: brieven uit de cel (1993)

Dagboeken

• Schimmenspel: filmdagboek (1982)

Overig non fictie

• On the Problems of the Colonial Revolution (1959)
• Sneevliet, rebel (1971)
• De plaats van Henk Sneevliet in de geschiedenis (1976)
• De nalatenschap van Henk Sneevliet (1995)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Sal Santen was stenograaf bij 'Het Vrije Volk'.
• Hij was gastredacteur van 'Propria Cures'.
• Sal Santen publiceerde onder meer in 'Maatstaf', 'Bzzlletin' en 'Het Parool'.

Over Sal Santen

• Een hoofdstuk over Sal Santen: 'Een wereldrevolutionair aan de huiselijke haard' in 'Boeken. Veertig besprekingen' van Aad Nuis (1978)
• Een hoofdstuk over Sal Santen: 'Un momento' in 'Twee eendjes en wat brood' van Renate Rubinstein (1978)
• 1 hoofdstuk: 'Een leven staat in brand' in 'Wilt u mij maar volgen' van Wam de Moor (1980)
• Frank van Dijl, 'Wie niet durft moet geen schrijver worden. Een portret van Sal Santen in brieven en gesprekken' in 'Bzzlletin 86' (mei 1981)
• Rudolf van den Berg maakte in 1982 de documentaire 'Sal Santen, rebel'. De documentaire kreeg een Gouden Kalf.
• Een bijdrage over Sal Santen in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Jan van Avezaath (augustus 1999)
• A.M. Meurs, Sal Santen-nummer van 'Het Werk' (2008)
• Een bladzijde over (het herdenkingsmonumentje van) Sal Santen in 'Westerveld: een monumentale ontdekkingstocht. Begraafplaats & Crematorium Westerveld' van Dorothée van Hooff (2012)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• Een zelfportret van Sal Santen in 'Schrijvers tekenen zichzelf' (1980). Een uitgave van 'De Revisor'.
• Sal Santen schreef het lemma 'inspiratie' voor 'Het vergeetwoordenboek' (1994)
• Een portret (gemengde techniek op papier) van Sal Santen door Frank Loseizen, gemaakt in 1988 in 'Schrijversportretten', samengesteld door Sjoerd van Faassen, Pauline Bloemsma en Hester Quist (2010)

Opmerkingen

• Sal Santen kwam uit een joods-socialistisch arbeidersgezin in de Jordaan. Zijn vader Barend was schoenmaker.
• Zijn twee jaar oude zusje overleed in 1929 aan tuberculose.
• Sal Santen volgde de driejarige HBS. Hierna had hij allerlei baantjes. Hij leerde nog steno op een avondschool.
• Sal Santen was lid van de AJC en later - in 1932, direct bij de oprichting - van de Onafhankelijke Socialistische Partij.
• In 1936 werd hij lid van het dagelijks bestuur van de LJG (Leninistische Jeugd Garde). Deze LJG was onderdeel van de RASAP (Revolutionair Socialistische Arbeiderspartij). Bij de LJG leerde hij Bep Blaauw kennen.
• Hij trouwde in 1937 met Bep Blaauw, de - niet-joodse - dochter van de communistische politicus Henk Sneevliet (over wie hij later een biografie schreef).
• Na een meningsverschil (met o.a. Sneevliet) stapte Sal Santen uit de RSAP
• Het grootste deel van zijn familie overleefde de Tweede Wereldoorlog niet. Zijn ouders en zijn broer sterven in Polen. Henk Sneevliet was actief in het verzet. Hij werd in 1942 gefusilleerd.
• Hij was revolutionair leider (lid van het internationaal secretariaat) van de 'Vierde Internationale', een groep volgelingen van Trotzky. Hiervoor zwierf hij door Europa en door Zuid-Amerika.
• In de jaren vijftig vocht hij mee in de Algerijnse vrijheidsoorlog.
• Sal Santen was van 1956 tot 1968 stenograaf bij 'Het Vrije Volk'.
• In 1958 kwam het secretariaat van de Vierde Internationale van Parijs naar Amsterdam. Sal Santen ging er bij het secretariaat werken.
• In 1960 werd hij (samen met Michel Raptis) in Amsterdam gevangen genomen voor zijn hulp aan de Algerijnse bevrijdingsbeweging (hij maakte valse persoonsbewijzen). Hij werd veroordeeld tot 15 maanden gevangenisstraf.
• Pas toen Sal Santen al ruim vijftig was, begon hij met schrijven.
• Sinds 1967, hij brak toen met de Trotzkistische organisatie, wijdde hij zich geheel aan het schrijven.
• Sal Santen schreef geëngageerd autobiografisch proza. Hij maakte in zijn werk veel gebruik van dialogen. Hij schreef al zijn boeken (met uitzondering van 'Brand in Mokum') in de ik-vorm.
• In de serie 'Schrijvers als lezers' (Volkskrant, 12-04-1980) noemde Sal Santen 'Huasipungo' van Jorge Icaza als het boek dat hem het meest geschokt heeft en dat de meeste invloed heeft gehad op de manier waarop hij schrijven zou.
• Sal Santen werd gecremeerd in Driehuis/Velsen. Op de begraafplaats staat een klein monument voor hem en zijn moeder, gemaakt door Karel Santen (U BR 18).

Handtekening Sal Santen in 'Deze vijandige wereld'

Anderen over Sal Santen

• Sal Santen is een van de weinigen die een jeugdverhaal weet te schrijven zonder dat ik verveeld denk: ach, alweer ... (Mensje van Keulen, Alle dagen laat. Dagboek 1976, blz. 40, 17-03-1976)
• Hoe de komende boeken van Santen ook mogen heten, memoires zullen het blijven, hoop ik. Een zo intelligente en gevoelige realist verveelt niet als hij over zichzelf vertelt. (Aad Nuis, HP, 30-10-1976)
• Santens kracht ligt in zijn ongekunstelde, ongemanierde stijl van schrijven, en in het subtiel en onmiddellijk voelbaar maken van de grote emotionaliteit die zijn hoofdpersonen voortdrijft. (Jan Geurt Gaarlandt, Volkskrant, 08-10-1977)
• Sal Santen is in staat, mede door zijn eigen ervaringen, de angsten van ons allen te verwoorden. Hij heeft een lekker, eenvoudig taalgebruik, onopgesmukt, waar de lezer - ik neem aan vooral de lezer die '40 - '45 in Amsterdam kent - zichzelf hoort zuchten en pret maken. (Ben Maandag, HVV, 14-01-1978)
• Sal Santen verkocht vorige week op de Schrijversmarkt in het Rotterdamse filiaal van De Bijenkorf 21 boeken. "Niet slecht, maar ook niet goed," zegt hij. Santen is eraan gewend niet een auteur van bestsellers te zijn. Van zijn laatste boek 'De kortste weg' dat in 1979 verscheen, vonden tot nog toe 2500 exemplaren hun weg naar de lezers,een getal dat, zegt hij zelf, nogal schril afsteekt tegen de 250.000 exemplaren die Maarten 't Harts roman 'Een vlucht regenwulpen' bereikte. (Frank van Dijl, Het Vrie Volk, 20-03-1981)
• De grote tragiek in het leven van Sal Santen is de uitroeiing van zijn joodse familieleden. En het is juist de onvermijdelijkheid van die ondergang waar hij geen vrede mee kan hebben. In iedere nieuwe roman ordent hij bekende gegevens anders, voegt hij details toe in de hoop een rechtvaardiging te vinden ook voor eigen keuzen. (Wim Vogel, VN, 21-10-1989)
• Het oeuvre van Sal Santen is sterk autobiografisch. Bepaalde gebeurtenissen uit zijn leven spelen in zijn werk een sleutelrol, zoals de dood van zijn zus Saartje, de deportatie van en moord op zijn ouders en broer, de executie van zijn schoonvader en zijn vertrek uit de Vierde Internationale. (Jan van Avezaath, Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945, augustus 1999)

Mijn favoriete citaat

Al mijn boeken zijn speurtochten naar de overheersende emotie
die me op het moment dat ik met schrijven begin, bezighoudt.
(Sal Santen, Volkskrant, 14-05-1977)

Links

• Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Sal Santen
• DBNL - Sal Santen
• DBNL - portret Sal Santen
• VPRO - Sal Santen
• Woldhek - tekening Sal Santen
• Cultuurnet - 100 Jaar Geleden werd Schrijver En Revolutionair Sal Santen geboren

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse literatuur (1978)
• Literama (augustus/september 1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Oosthoek Lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945 (augustus 1999)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (januari 2020)