• Home
• Bibliografieën
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Citaat
• Bronnen

Bert Voeten

Profiel

Achternaam: Voeten
Roepnaam: Bert
Voornamen: Lambertus Hendrikus
Geboren: 06-07-1918
Te: Breda
Overleden: 26-12-1992
Te: Amsterdam
Pseudoniem(en): Bert Voeten gebruikte de pseudoniemen B. van Beenen, Hans van den Bosch en Leo H. van der Mark. Door vrienden werd hij wel Bill genoemd.

Werk

Poëzie

• Babylon herhaald (illegale uitgave) (1944)
• Sonnetten voor Solariaeen (1945)
• Amsterdamse kwatrijnen: een cyclus (200 ex.) (1945)
• De blinde passagier (1000 ex.) (1946)
• Odysseus' terugkeer (1946)
• Twee werelden (1947)
• Suite in december: een lyrisxhe cyclus (1948)
• De ammonshoorn (1949)
• Met het oog op morgen (1953)
• Kind van Breda (1955)
• Kwintet voor een stad (1956)
• De zon op mijn hand, en andere gedichten (1956)
• Menselijkerwijs: Verspreide gedichten (1958)
• De tijd te lijf: en andere gedichten (1961)
• Tegenvoeters (met Marga Minco) (1961)
• Er gebeuren geen wonderen (keuze uit eigen werk) (1963)
• Kerstnacht (1964)
• Een bord bekijken (1966)
• In memoriam matris (bibliofiel, 45 ex.) (1987)
• Het een wel, het ander niet (1988)
• Nieuwe gedichten (bibliofiel, 125 ex.) (1988)
• Gedichten 1950-1980 (bloemlezing) (1988)
• Op uitgever Bert Bakker senior (bibliofiel) (1992)
• De vogels (321 ex.) (1994)
• Gedichten 1938-1992 (2001)
• een hele klim (bibliofiel) (2014)

Dagboeken

• Doortocht: een oorlogsdagboek 1940-1945 (1946)

Brieven

• Een fragment van een brief van Leo Vroman aan Bert Voeten in 'Twee gedichten' (1961)
• 'Brief aan Bert Bakker' in 'Literair akkoord 14' samengesteld door Christine D'Haen, Wim Hazeu, Hubert van Herreweghen, Willem G. van Maanen (1971)
• Leo Vroman, Brieven it Brooklyn (o.a. aan Bert Voeten) (1975)
• 1 brief van Bert Voeten in 'Dichter bij de mens' van L. Pennings en B. Langeveld (1986)
• 1 brief van Bert Voeten aan Bert Bakker sr. (08-05-1961) in 'Briefgeheim', samengesteld door René van Stipriaan (1993)
• Zeven brieven aan Bert Bakker senir: anno 1961 (jaarwisselingsgeschenk, 500 ex.) (1984)
• Neem je bed op en wandel: brieven aan Bert Bakker senior, 1954-1969 (1994)
• 2 brieven aan Bert Voeten in 'Schrijven met je vuisten. Brieven van Tjalie Robinson' (bezorgd door Wim Willems) (2009)

Overige non-fictie

• In memorim M. Nijhoff (met Emmy van Lokhorst) (1953)
• Weggeboekt, Het gaat niet goed met het boek, met de lezer, met de uitgever, met de schrijver (met J. Bernlef) (1970)
• Ed. Hoornik. Schrijversprentenboek 17 (met anderen) (1973)
• Het kind en zijn schrifturen (ca. 1975)
• Notities over de Oude Prins: herinneringen aan A. Roland Holst (bibliofiel, 115 ex.) (1985)
• Gerrit Achterberg, momenten en facetten (bibliofiel, 85 ex.) (1986)
• Mijn buurman J.C. Bloem: enkele herinneringen (bibliofiel) 115 ex.) (1986)

Vertalingen/bewerkingen

Bert Voeten maakte diverse toneelvertalingen, o.a. van Shakespeare, Kalidasa, Molière, Goldsmith, Eugène Scribe, Shaw, Masefield, Thornton Wilder, Morgan, Ervine, Christopher Fry, Kopit, Arthur Miller,

• Adrien de Meeüs, Onbekend Duitsland (1946)
• Robert Louis Stevenson, De ontvoering van David Ballfour: bevattende zijn avonturen anno 1751 (1947)
• Lillia Smith, De vreemde vrucht (1947)
• Arthur Koestler, Dialoog met de dood (1948)
• William Shakespeare, De koopman van Venetië (1951)
• William Shakespeare, De vrolijke vrouwtjes van Windsor (1952)
• Molière, School voor vrouwen: blijspel in vijf bedrijven (1953)
• Robert Louis Stevenson, David Balfour misleid en verliefd (1954)
• Christopher Fry, Droom der gevangenen: een spel. (1955)
• De roep van de karavanen, bloemlezing uit het werk van Muhammad Iqbal, dichter van Pakistan (met L. Metzemaekers) (1955)
• Christopher Fry, De Eerstgeborene: een spel in drie bedrijven (1956)
• Eugène Scribe, Hart tegen hart: blijspel in drie bedrijven (1956)
• Christopher Fry, Deze vrouw mag niet branden: spel in drie bedrijven (1956)
• Christopher Fry, Als een Phoenix..: een blijspel (1957)
• Bert Voeten vertaalde poëzie van diverse dichters. In 'De muze kent geen Babel, Poëzie uit alle werelddelen in vertaling'(1959) staan door hem vertaalde gedichten van Hugo von Hofmannsthal, T.S. Elliot, Stephen Spender, Dylan Thomas, Sidney Keyes, Kenneth Patchen, David Rokeah, Muhammed Iqbal
• Kalidasa, Shakuntala, of De noodlottige ring: toneelspel in zeven taferelen (1958)
• Christopher Fry, De jongen met de kar: Sint Cuthman van Sussex: een spel (1958)
• Christoper Fry, Het donker is licht genoeg: een winterspel (1959)
• William Shakespeare, Hamlet. Prins van Denemarken. Tragedie in vijf bedrijven(1959)
• William Shakespeare, Troilus en Cressida. Toneelspel in vijf bedrijven (1959)
• Christopher Fry, Thor en de engelen (1960)
• William Shakespeare, Coriolanus: tragedie in vijf bedrijven (1960)
• Jon Masefield, Goede Vrijdag: een spel in verzen (1961)
• Christopher Fry, Venus bespied. Een blijspel (1962)
• William Shakespeare, Hendrik IV: eerste deel: historiespel in vijf bedrijven (1962)
• William Shakespeare, De getemde feeks (1963)
• Arthur L. Kopit, Oh pa, arme pa, jij hangt in de kast van ma en het huilen staat me na. Een pseudo-klassieke tragifarce in een bastaard Franse traditie (1963)
• William Shakespeare, Othello: tragedie in vijf bedrijven (1964)
• Arthur Miller, Na de zondeval. Toneelspel in twee bedrijven (1965)
• Peter Weiss, De vervolging van en de moord op Jean Paul Marat opgevoerd door de verpleegden van het krankzinnigengesticht van Charenton onder regie van de heer De Sade: toneelspel in 2 bedrijven (1965)
• William Shakespeare, Hendrik IV. Eerste deel. Historiespel in vijf bedrijven(2e druk, 1966)
• Dylan Thomas, De terugreis: een schimmenspel (bibliofiel, 175 ex.) (1967)
• Tom Stoppard, Rosencrantz en Guildenstern zijn dood. Toneelspel in drie bedrijven (1968)
• William Shakespeare, Sonnet XVIII (bibliofiel, 140 ex.) (1985)
• David Storey, Mooi weer vandaag: toneelspel in twee bedrijven (1986)
• Kurt Schwitters, Acht gedichten (bibliofiel 99 ex.) (1986)
• Shakespeare, Sonnet XVIII (jaarwissleigsgeschenk, 140 ex.) (1986)
• Thomas Stearns Eliot, Cape Ann (bibliofiel, 150 ex.) (1990)
• Thomas Stearns Eliot, Journey of the Magi (met anderen) (bibliofiel, 100 ex.) (1991)
• Wallace Stevens, Adagia (bibliofiel, 49 ex.) (1991)
• Peter Barnes, Duivels bij daglicht (2001)
• Norman Krasna, 'n Zondag in New York: komedie in twee bedrijven (2007)

Bert Voeten schreef een inleiding voor

• Leo Vroman, Dagboekbladen uit het kamp Tjilatjap (bibliofiel, 50 ex.) (1990)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Voor de Tweede Wereldoorlog werkte Bert Voeten als journalist bij het 'Dagblad voor Noord-Brabant.
• Bert Voeten was redactielid van 'Het Woord', hij verzorgde o.a. boekbesprekingen en schreef bijv. het artikel 'Het lyrisch reveil in de moderne Engelse poëzie'.
• Bert Voeten werkte mee aan (het fascistische) 'Aristo'.
• Bert Voeten was redactielid van 'Proloog', 'Ad Interim' en 'De Gids'.
• Bert Voeten publiceerde in 'Litterair Paspoort', 'De Tweede Ronde', 'Mandril', 'Maatstaf' en 'Barbarber' (o.a. ready-mades onder het pseudoniem Leo H. van der Mark).

Over Bert Voeten

• Gerard Diels, 'Twee werelden' in 'Critisch Bulletin' (november 1947)
• Een hoofdstuk: 'De lichamelijkheid van Bert Voeten' in 'Concurreren met de sterren' van Adriaan Morriën (1959)
• 'Uitreiking mr. M. Nijhoff-prijs voor vertalingen 1959 aan Bert Voeten en Max Schuchart op 26 jan. 1959 in de raadzaal van de gemeente 's-Gravenhage' (1959)
• Ed. Hoornik, 'Kanttekeningen / Bert Voeten' in 'Over en weer' (1962)
• Jan G. Elburg besteedt in 'Geen letterheren. Uit de voorgeschiedenis van de Vijftigers' (1987) aandacht aan Bert V oeten, o.a. in het hoofdstuk 'Bert Voeten.
• Een bijdrage over Bert Voeten in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Siem Bakker (mei 1991/augustus 2002)
• 2 privé-foto's met begeleidende tekst van Marga Minco en Leo Vroman in 'De gevoelige plaat', redactie Lisa Kuitert en Mirjam Rotenstreich (1995)
• 1 hoofdstuk: 'De lichamelijkheid van Bert Voeten' in 'Brood op de plank. Verzameld Kritisch Proza I' van Adriaan Morriën (1999)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

• In de serie 'Stemmen van schrijvers' verscheen bij Querido een 45-toerenplaat, waarop Bert Voeten uit eigen werk voorlas. Aan de andere kant stond Marga Minco.
• Het gedicht 'Marine' van Bert Voeten wordt op de lp 'Zegge en schrijve... zestien. Gedichten voor het onderwijs' gelezen door Elisabeth Andersen.
• Jan Willem Holsbergen & Sjoerd Holsbergen, 'Waar het gebeurde', adviezen Bert Voeten (1984)
• Een bijdrage over Bert Voeten in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Siem Bakker (mei 1991/augustus 2002)
• De gedichten 'Door de open vensters' en 'In memoriam matris' van Bert Voeten werden op de CD 'Dichterbij' (1994 - n.a.v. 8 radioportretten van dichters voor het programma 'De schatkamer' van RVU) gezongen door Henk Hofstede.
• 1 portret van Bert Voeten en Marga Minco in '222 schrijvers. Literaire portretten' van Eddy en Tessa Posthuma de Boer (2005), met het citaat 'Dichter bij de dichter / dan een espresso-apparaat / dat onder hoge druk / drie tot vier koppen / sterke koffie / produceert / staat maar heel weinig.'
• Bert Voeten leest 1 gedicht: 'Taalbeheersing' op 'Dichters op vinyl: de Poëzieplaat van De Bezige Bij' (3lp) (2019)

Literaire prijzen

• Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 1946 voor 'Doortocht'
• Jan Campert-prijs 1951 voor 'Met het oog op morgen'
• Martinus Nijhoff-prijs 1959 voor zijn vertalingen uit het Frans en het Engels, maar vooral voor zijn vertalingen van Engelse toneelstukken

Bert Voeten was lid van de jury voor de volgende prijzen:

• Reina Prinsen Geerligs-prijs 1949, 1950
• Gids-prijs 1955
• Anne Frank-prijs 1958
• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1960, 1963
• Martinus Nijhoff-prijs 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975 ,1976, 1977, 1978
• Burgemeester van Grunsven-prijs 1970

Handschrift Bert Voeten

Werk van Bert Voeten geciteerd in een overlijdensbericht

Volkskrant, 02-03-1996

Biografische opmerkingen

• Het enige prozawerk van Bert Voeten is 'Doortocht' (1946), een oorlogsdagboek.
• Bert Voeten is getrouwd geweest met de schrijfster Marga Minco. Zij kenden elkaar uit hun journalistentijd (1938-1940) bij concurrerende dagbladen. Omdat Bert Voeten niet joods was, mocht hij Marga Minco van haar ouders niet meer ontmoeten. Zij stuurden Marga in het begin van de oorlog naar een tante in Assen, in de hoop dat zij Bert Voeten zou vergeten.
• Ze hebben elkaar weer ontmoet in 1944 op een onderduikadres in Heemstede.
• In de hongerwinter (december 1944) werd hun dochter Bettie geboren. Ze trouwden in 1945.
• In 1956 werd hun tweede dochter - Jessica - geboren.
• Zij woonden in Amsterdam aan de Kloveniersburgwal en vanaf 1950 bij het Oosterpark.
• Bert Voeten is in zijn poëzie heel origineel in zijn beeldvorming.
• Adriaan Venema viel o.a. in 'Het dagboek. Een roman over '40-'45' (1990) Bert Voeten hard aan op het waarheidsgehalte van zijn Dagboek 'Doortocht' én op zijn houding Tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voeten gaf toe correspondent voor de Kultuurkamer te zijn geweest. Ook heeft hij meegewerkt aan het fascistische tijdschrift 'Aristo'. Vlak na de oorlog hadden ook o.a. W.F. Hermans en Hans van Straten al twijfel uitgesproken over het waarheidsgehalte van 'Doortocht'.
• Bert Voeten overleed plotseling, nadat hij niet lekker was geworden tijdens een wandeling.
• Bert Voeten werd op 30-11-1992 in kleine kring begraven op Begraafplaats Zorgvlied (graf N-III-1821). Op zijn grafsteen staat: 'Geloof in een onherroeplijk leven en leef het zo'.

Graf Bert Voeten op Zorgvlied.
Tekst op het graf: Geloof in een onherroepelijk leven en leef het zo.

Anderen over Bert Voeten

• De Nederlandse literatuur is mij dierbaar van Hooft tot Voeten. (J.C. Bloem, geciteerd door Frans de Clercq in 'Vlinders vangen', blz. 92)
• kijken naar een bord
  
  elke keer als ik richting breda rijd
  (wat vrijwel uitsluitend gebeurt
  als dfc uit speelt in brabant)
  en we komen bij de brug over de mark
  (keurig aangegeven met naam
  en twee lichtblauwe golflijntjes)
  denk ik heel even aan bert voeten
  (C. Buddingh', Gedichten 1938-1970, nlz. 196)
• Je kunt het dichtwerk van Bert Voeten in vier perioden opdelen; de derde met bundels als 'De zon op mijn hand' overtuigt het meest. Nu is álles verzameld in een monumentaal boek. Wellicht iets te veel voor een sympathiek, maar nergens echt dwingend oeuvre? (Menno Wigman, HP/De Tijd, 17-08-2001)
• In zijn ontwikkeling valt Voeten eigenlijk het best te vergelijken met Cees Buddingh', die ook gedurende een lang dichterschap tegen alle mogelijke stromingen aanleunde maar nergens een prominent representant van werd. (Rob Schouten, VN, 05-01-2002)

Mijn favoriete citaat

Wandelen

En de wandelmensen maken
hun oude benen wijs
dat het groene leven nooit
meer eindigt.
(Bert Voeten, Door de open vensters (fragm.), CD Dichterbij)

Bronnen o.a.

• Lexicon van de moderne Nederlandse Literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids van Nederland (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Oosthoek lexicon Nederlandse & Vlaamse literatuur (1996)
• Hans Heesen e.a., waar ligt Poot? (1997)
• Encarta '98 (1998)
• De grote lijsters - dossier (1998)
• Schrijvers. 2000 auteurs van de 20e eeuw van A tot Z (2002)
• Website van de Koninklijke Biliotheek (oktober 2018)