• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Prijzen
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

Elisabeth Zernike

Profiel

Achternaam: Zernike
Roepnaam: Lida / Elis
Geboren: 08-07-1891
Te: Amsterdam
Overleden: 12-03-1982
Te: Laren

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Elisabeth Zernike niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Poëzie

• Dralend afscheid (500 ex.) (1950)
• Het uur der stilte (1953)
• Kleine drieklank (1956)
• Elisabeth Zernike (samengesteld door Chrs Heeneman) (bibliofiel) (1966)
• Elisabeth Zernike (bibliofiel, 40 ex.) (1973)

Proza

• Het schamele deel (1919)
• Een vrouw als zij (1920)
• Kinderspel (1921)
• Het goede huis (1923)
• Zondebok (1924)
• De overgave (1925)
• Een sprookje (1927)
• Het eerste licht (1928)
• De loop der dingen (1929)
• De gereede glimlach (1930)
• David Drenth (1931)
• Het buurmeisje (1934)
• Vriendschappen (1935)
• Het leven zonder einde (1936)
• De oudste zoon (1937)
• Morgen weer licht (1938)
• Bruidstijd (1940)
• De schaatsentocht (1942)
• De gast (1946)
• De erfenis (1950)
• Bevrijding uit de jeugd (1951)
• De roep (1953)
• Het harde paradijs (1959)
• Haar vreemdeling (1961)
• Kieren van de nacht (1963)
• Heim'lijk droomen met een glimlach (bibliofiel, 50 ex.) (1977)

Overig non-fictie

• Herman Robbers als romanschrijver (1928)
• Weest overtuigd! Uitgesproken op een getuigenisavond der J.V.A. (1935)
• Vrede de Sterke: radio-rede uitgesproken door Elisabeth Zernike (1937)

Vertalingen

• Lettice Upha Cooper, Het schip der waarheid (1930)
• Vash Young, Een millioen .... grijp toe! (1933)
• Vash Young, Opnieuw beginnen (1934)
• W.J. Walters, De verboden weg (1939)
• Otto Gmelin, Dsjinghis Khan, de heer der aarde (1941)
• Georges Bernanos, De laatste strijd (1958)

vertaald:

• Brautleute (Duitse vertaling van 'Bruidstijd' door Werner Ackermann) (1941)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Elisabeth Zernike debuteerde in 1915 met een kort verhaal in 'Eigen Haard'.
• Elisabeth Zernike was redacteur van 'Propria Cures' van 02-10-1915 tot 24-02-1917.
• Elisabeth Zernike publiceerde in 'Ons Eigen Tijdschrift', 'Onze Eeuw', 'Elseviers Geïllustreerd Maandschrift', 'Groot Nederland', 'Het Handelsblad', 'De Stem', 'Droom en Daad', 'De Gids', 'Leiding', 'Opwaartsche Wegen', 'Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde', 'De Nieuwe Stem'.

Over Elisabeth Zernike

• S. Vestdijk, 1 hoofdstuk over Elisabeth Zernike: 'Hamlet in jongenskiel' in 'Muiterij tegen het etmaal. Deel 1. Proza' (1941)
• Een biografie(tje) van Elisabeth Zernike in 'Zesentwintig biografieën' door Ed. Hoornik, Bert van Eyk e.a. (1949)
• Een hoofdstuk 'Elisabeth Zernike' in 'Zeventien dichters' (1952)
• Een hoofdstuk: 'Om aan de weetgierigheid tegemoet te komen' in 'Zeventien auteursgeheimen' (1957)
• 1 hoofdstuk: 'Vrouwelijke waarachtigheid' over 'Vriendschappen' en 'Het leven zonder einde' in 'Onderzoek en vertoog 2' van Victor E. van Vriesland (1958)
• Een bijdrage over Elisabeth Zernike in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Liesbeth van der Linden (mei 1991)
• 1 hoofdstuk: 'Elisabeth Zernike - Een vrouw als zij' in 'De canon der kanonnen. 130 jaar Propria Cures in 100 boeken' van Lex Bijlsma, Lucas Ligtenberg en Bob Polak (2020)

Literaire prijzen

Elisabeth Zernike was de eerste vrouwelijke auteur in Nederland die een literaire prijs kreeg.

• C.W. van der Hoogt-prijs 1921 voor 'Het schamele deel'
• Haagsche Post Prijs 1921 voor 'Een vrouw als zij'
• Poëziepijs van de stad Amsterdam 1949
• Jacobson-prijs 1965

Elisabeth Zernike was lid van de jury voor

• Prijs voor Meesterschap 1925
• Meiprijs 1932
• C.W. van der Hoogt-prijs 1925, 1926, 1927, 1928, 1929, 1930, 1931, 1932, 1933
• Tollens-prijs 1933, 1938, 1943, 1948
• Jacobson-prijs 1945, 1950
• P.C. Hooftprijs 1950

Opmerkingen

• Haar vader was hoofd van de Vondelschool en pedagoog. Hij schreef schoolboekjes voor het lager onderwijs. Haar moeder was onderwijzeres (tot haar huwelijk).
• Ze was een zus van Anna Zernike (de eerste vrouwellijke predikant van Nederland) en Frits Zernike (natuurkundige en Nobelprijswinnaar).
• Elisabeth Zernike volgde de HBS en de Muziekschool van Toonkunst.
  
  Elisabeth Zernike (11 jaar)
  (uit: 'Onze mei')
• Elisabeth Zernike werd logopediste; ze rondde de studie af, maar heeft het beroep nooit uitgeoefend
• Haar zus werd in 1911 (de eerste vrouwelijke) predikant in Bovenknijpe. Elisabeth ging bij haar wonen en verzorgde daar de huishouding.
• Van 1916 tot 1925 verzorgde ze de huishouding bij haar broer Frits. In die periode begon ze te schrijven.
• Terugkerende thema's in haar werk zijn liefde en eenzaamheid.
• Elisabeth Zernike woonde - teruggetrokken - in Doorn, Maarn, Leusden, Wageningen, Amsterdam en vanaf 1969 in Laren.
• Ze overleed in verpleegtehuis 'De Stichtse Hof' in Laren.
• Elisabeth Zernike werd begraven op Zorgvlied in Amsterdam. Ze ligt in het graf (22-I-482) bij haar broer Frits Zernike. Haar naam staat niet op de steen.

Op begraafplaats Zorgvlied ligt, direct achter het hek, sinds 2003 een monument voor de hier begraven schrijvers. Het monument bestaat uit een 'gebroken kolom' (een veel gebruikt symbool voor het afgebroken leven) en een 'geblokte vloer' waarin op kleine witte, vierkante tegeltjes de namen van de op Zorgvlied begraven schrijvers staan. Aan de open plekken in de vloer te zien, ontbreken er nog schrijvers, of men houdt nu al rekening met toekomstige begrafenissen.

Anderen over Elisabeth Zernike

• Ik houd van het werk van Elisabeth Zernike. Ik heb een tijdje geleden van haar gelezen Een vrouw als zij in het maandschrift Elsevier. Ik las nu van haar Het schamele deel. Ik kan niet anders zeggen dan dat mij haar werk ontroert, vertedert. Wanneer ik weer hier en daar het boek inzie, grijpt het me telkens aan. De stijl is zo argeloos en zuiver dat het is of we door de woorden en zinnen heen zien. We voelen hier geen 'literatuur'. We voelen zonder bemiddeling wat hier geschreven is. (Martinus Nijhoff, Nieuws van de Dag, 27-11-1920)
• Bij het grote publiek der romanverslindende lezers vrijwel onbekend, geniet Elisabeth Zernike in de kleine kring van de tot 'waarderen' geneigde beoordelaars de reputatie van één onzer beste schrijfsters. Haar werk is niet groots of briljant, het is edel, voornaam en ingetogen, het overtuigt door een innerlijke waarachtigheid die zich niet tracht te rechtvaardigen door middel van een eftige betoogtrant, maar door de uitstraling van een zuivere, innerlijk gloeiende warmte. (G.P.M. Knuvelder, Handboek tot de moderne Nederlandse letterkunde)
• Er is in het werk veel aandacht voor actuele kwesties als antimilitarisme en de vredesgedachte en voor de gevolgen van crisis en oorlog op het persoonlijk leven. Zernike was antigodsdienstig en geloofde in het nut van de twijfel. In een praatje voor de radio (1957) zei zij: 'Door die twijfel, ingekapseld in het geloof als de parel in een oesterschelp zou de mensheid heel, heel langzaam kunnen vorderen in begrip en beschaving.' (Liesbeth van der Linden, Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945, mei 1991)

Mijn favoriete citaat

In de werkplaats stonden een man en een vrouw,
geanimeerd pratend met Michel:
naast elkaar op de stoep zaten Suzanne en Jacques Rubinno
en keken naar een pad, die de jongen tussen zijn handen hield.
'Naakte dieren zijn lelijk,' zei hij. 'wormen en slakken.'
'En mensen dan?'
'Mensen ook, die trekken daarom kleren aan.'
(Elisabeth Zernike, Het harde paradijs, blz. 185)

Bronnen o.a.

• P.H. Dubois, hedendaagse nederlandse kunst, letterkunde (1956)
• Gedichten lezen (1959)
• Jan van Geelen, Auteurs van de 20e eeuw (1966)
• Keesings Historisch Archief (10-09-1982)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Hun laatste rustplaats (1985)
• Nederlandse literaire prijzen 1880-1985 (1986)
• Winkler Prins lexicon van de Nederlandse letterkunde (1986)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (augustus 2022)