1 augustus 2008
Ik ben begonnen de (aantallen) citaten uit 'Groot Literair Citatenboek van Nederlandse en Vlaamse auteurs uit de 19e en 20e eeuw' bij de diverse schrijvers op Schrijversinfo te vermelden. Ik meld dan bijv.: 2 citaten in 'Groot Literair Citatenboek van Nederlandse en Vlaamse auteurs uit de 19e en 20e eeuw', samengesteld door Gerd de Ley (ca. 1995). Als er maar één citaat van een schrijver in het boekje staat, citeer ik dat citaat. Door zo te werk te gaan valt Gerd de Ley een beetje door de mand. Hij heeft een database of een kaartenbak met citaten en put daar voor (al) zijn uitgaven uit. Bij Lode Baekelmans heb ik bijv. staan:
'Gebloemleesd'
Proza
En bij Marie Boddaert is het nog duidelijker:
Vanmiddag zijn we naar Nijkerk geweest. Saskia was bij een
vriendin de boekenkast aan het uitmesten en belde of ik interesse
heb voor wat er 'afviel'. Ik ben wezen kijken en heb tien verhuis/-boekendozen
van die vriendin overgenomen. Een prijs bepalen voor zoiets vind
ik altijd lastig. Je wilt mensen een redelijke prijs geven, maar
tegelijkertijd moet je er ook wel wat aan kunnen verdienen (en
er op rekenen dat je zo'n 40 procent nooit zult verkopen). Er
zat o.a. in de dozen:
- Willem Brandt, de gedichten van een vrijmetselaar
- John Cheever, Verscheurde stilte
- Rudy Kousbroek, Anathema's 1
- Maya Rasker, Met onbekende bestemming
- Willem van Toorn, Pestvogels en andere verhalen
- Anne Wadman, De verkrachting
- H.C. ten Berge, Het geheim van een opgewekt humeur
- Henk van Kerkwijk, Tot de aanval
- Gerrit Krol, Polaroid
- Oierre H. Dubois, Zomeravond in een kleine stad
- Marbix Gijsen, Zelfportret, gevleid, natuurlijk
- Marek van der Jagt, Gstaad 95/98
Op de heenweg naar Nijkerk zijn we naar de Intratuin in Barneveld geweest (Suzanne ging daarvoor mee). Een paar planten voor in de tuin, vissenvoer en een potje biologische draadalgstop. De tuinmeubels die ze in dit soort zaken te koop aanbieden worden steeds groter (en duurder). Een barbecue is niet genoeg meer. Er staan complete buitenkeukens (voor zo'n 1600 euro!).
Het kozijn staat één keer in de grondverf.
2 augustus 2008
Het bovenstaande citaat is van Wim Gijsen en komt uit het citatenboek waar ik al een paar dagen mee bezig ben. Het roept bij mij de vraag op, aan Wim Gijsen, maar ook in het algemeen: Is het nu niet goed meer en komt dat dan omdat 'het' veranderd is, of is 'het' nog hetzelfde en hebben we te maken met voortschrijdend inzicht?
Wim mailt dat dit citatenboek onmogelijk uit 1995 kan zijn. Loeb gaf toen al geen boeken meer uit. Ze hadden zich o.a. op schoolagenda's geworpen. Hij vermoedt eerder een jaartal in de buurt van 1985. In het boek staat geen jaartal. Ik vond 1995 ergens op internet. Dat is het gevaar als je zoiets klakkeloos overneemt. Mijn leerlingen mogen dat niet (minstens twee bronnen e.d.), maar zelf trap ik er wel in. Ik vond nu op internet 1980. Dat zou dan beter kloppen. Ik vond ook het emailadres van Gerd de Ley en heb hem de vraag naar het jaar van verschijnen ook maar gesteld. Ik ben benieuwd of daar antwoord op komt. (Dat antwoord gaat niet komen. Na een kwartiertje kreeg ik de melding dat de mail 'onbestelbaar' is.) Ik kies er dan maar voor om bij de vermelding op Schrijversinfo '(z.j.)' te zetten en de regel in te voeren op ca. 1981. Het recentste citaat in he boek is namelijk van 1981 (C. Buddingh') en van 1980 staan er 12 in. Het lijkt dan ook redelijk om aan te nemen dat het boek begin 1981 is verschenen.
Het kozijn staat voor de tweede keer in de grondverf.
Sinds gisteren kan ik op mijn rechtervoet niet lopen. Hij is ook iets dikker dan de andere voet. Ik kan me niet herinneren dat ik hem heb gestoten o.i.d. Mijn vader had af en toe jicht in zijn voet, die was dan werkelijk ontzettend dik. Ik hoop niet dat ik ook dit van hem heb overgenomen (net als hij heb ik al bronchitis en krab ik aan mijn onderbenen).
2 bestellingen: div. bodemkaarten en twee boeken van P.J. Risseeuw.
3 augustus 2008
De vermelding van de citaten is af. Het is altijd meer werk dan je denkt. Het boek komt inderdaad uit 1981 (met dank aan Henk).
Een prachtig woord van Ronald Giphart in zijn column in de Volkskrant van gisteren: Weesboeken. In vakantiehuisjes e.d. achtergelaten boeken. Op boeken- en rommelmarkten heb ik mensen ook horen zeggen dat ze een boek kochten om het in de vakantie te lezen en het dan ter plekke achter te laten. We waren ooit in Frankrijk op een camping met een Nederlandse eigenaar en ook vooral Nederlandse gasten. Daar hadden ze een compleet campingbibliotheekje ingericht met zulke 'weesboeken'. De eerste regels van Giphart:
Het vakantiehuisje in Normandië heeft een kast waarin vorige gasten boeken hebben achtergelaten. Er liggen romans die klaarblijkelijk goed genoeg waren om mee op reis te mogen, maar die op de plaats van bestemming harteloos in de steek werden gelaten. Vielen ze zo tegen? Of wilden hun voormalige baasjes hun blijdschap over de geweldige leeservaring delen met onbekenden?
Ook het verfwerk aan het kozijn is (gelukkig) af.
 |
Op 27 juli vermeldde ik de vraag van iemand naar een litho met een gedicht van Remco Campert. Ik kon het antwoord niet geven, maar de vraagsteller vond later zelf het antwoord op internet en gaf dat weer aan mij door. Het is een litho van Louis Looyschelder. Het blijkt ook net op Marktplaats aangeboden te worden. Ik heb één keer meegeboden, maar werd al snel overboden. Daar heb ik het bij gelaten. Nu mailt de eigenaar dat de hoogste bieder niets meer van zich heeft laten horen en dat hij op mijn bod in wil gaan. |
4 augustus 2008
Ik ben bezig in 'Vergeten en gebeven. literaire beschouwingen' van G.H. 's-Gravesande. Het verscheen in 1982 t.g.v. zijn honderdste geboortedag (hij overleed in 1965). 's-Gravesande publiceerde direct na de oorlog het boekje 'Onze letterkunde in bezettingstijd', dat in dit boek is herdrukt. Hij neemt de diverse tijdens de oorlog verschenen literaire werken door (het is vooral poëzie). Over Kees Stip zegt hij:
Een zeer eigen toon in deze tijd wist Kees Stip te vinden, die een parodie heeft geschreven op Maria Lecina van J.W.F. Werumeus Buning. Die parodie Dieuwertje Diekema, een lied in dertig verzen waar geen woord Spaans bij is, heeft op slag succes gehad in ons land en een stencil ging van hand tot hand. Men wist dat de dichter zijn parodie aan Buning had gezonden, die er veel vermaak in schepte en dus werd besloten het gedicht uit te geven met een inleiding van hem. Wat geschied is. De parodie is een weinig beoefend genre in ons land en het moet gezegd dat Stip, naar men zegt een theologisch student, een kostelijk staal in dit genre jeeft geschreven. Buning vertelt in zijn inleiding, dat Stip ook goede verzen heeft geschreven, waar ieder met belangstelling naar uitkijkt. (G.H. 's-Gravesande, Vergeten en gebleven, blz. 42)
Interessant is ook de afsluiting van het boekje. 's-Gravesande somt vier bladzijden tijdens de oorlog door schrijvers, uitgevers en illustratoren gebruikte pseudoniemen op.
's Avonds heb ik honderden stafkaarten in zitten voeren. Op zoek naar een paar kaarten van de omgeving van Oldelamer. We gaan in Friesland even bij Harry langs en dan wil ik die kaarten voor hem mee nemen.
5 augustus 2008
Er dreef vanmorgen een dode grondel in de vijver. Gisteren heb ik er dat algendodend middel ingegoten. Als dat maar niet iets met elkaar te maken heeft.
Vanmiddag ben ik in Nijmegen de litho naar het gedicht van Remco Campert op wezen halen. Opsturen van een lijst met een glasplaat ervoor is toch een beetje eng. Hij hangt nu in de kamer. Looijschelder maakte er 150 stuks van in 1988, dit is nummer 56.
Ik rijd niet meer alleen maar heen en weer naar een andere stad, maar probeer het te combineren met 'iets' voor de literaire reisgids. In Nijmegen bezocht ik daarom begraafplaats Rustoord aan de Postweg 60 in Nijmegen. Je komt de begraafplaats op via een prachtige toegangspoort. In de poort hangt een gedicht-in-steen van B. ter Haar (die zelf ook op Rustoord begraven werd).
 |
 |
 |
Op deze begraafplaats liggen o.a. de auteurs Johannes van 't Lindenhout, Betsy Perk en Augusta Peaux. De graven van Van 't Lindenhout en Perk liggen direct achter de ingang links. Dat van Peaux is lastiger te vinden. Ze ligt in het familiegraf (W 222). Haar naam ontbreekt op de steen.
Johannes van 't Lindenhout werd op 14-06-1893 geboren in Neerbosch. Hij ging naar het gymnasium in Nijmegen. en studeerde daarna rechten in Amsterdam. Tijdens de mobilisatie moest hij in oktober 1914 'onder de wapenen'. Hij werd soldaat in het 'IIIde Reg.ment 2e compie'. Johannes van 't Lindenhout leed aan ernstige depressies. Hij pleegde op 12-07-1916 zelfmoord in een boerenschuur in Yerseke (waar hij als soldaat verbleef en op dat moment op wacht stond). Hij schoot zichzelf een kogel door het hart. Hij werd op 15-07-1916 begraven op Begraafplaats Rustoord aan de Postweg in Nijmegen. Hij ligt in het familiegraf Kopper (graf A 201). Op het graf staat (onderaan) de naam Catharina Margaretha van 't Lindenhout-Kopper. Was dat zijn moeder? Martinus Nijhoff schreef in 'De Beweging' van januari 1919 een In memoriam. In 1918 werd, dankzij inspanningen van zijn vader, de bundel 'Nagelaten verzen' uitgegeven. Deze werd in 1995 herdrukt. Bij toeval staat er een hoofdstukje over Van 't Lindenhout in 'Vergeten en gebeven. literaire beschouwingen' van G.H. 's-Gravesande, waar ik gisteren aan begonnen was.
 |
 |
 |
Betsy Perk, geboren op 26-03-1833, was een tante van Jacques Perk. Ze zette zich in voor de vrouwenemancipatie. Ze was bevriend met Mina Kruseman. In 1871 richtte ze de vereniging 'Arbeid adelt' op. Ze overleed in Nijmegen in haar woning op Stijn Buijsstraat 108 aan de gevolgen van ouderdom. Betsy Perk werd op 02-04-1906 begraven in het familiegraf op begraafplaats Rustoord in Nijmegen (graf A 35). Haar broer, die dominee was (en de vader van Jacques Perk), sprak aan het graf. Voor een familiegraf is het een opvallend kleine en simpele steen.
 |
 |
Op enkele graven staat een swastika afgebeeld. Dat rust sinds de Tweede Wereldoorlog een taboe op. Deze graven zijn ouder dan 1940-1945. Blijkbaar kwamen daar vrager over, want men heeft er een bordje met uitleg neergezet:
 |
 |
Van Wil kreeg ik een bladzijde uit de 'Gelderlander' (een andere streekeditie dan die wij hier krijgen) over het boekje 'Hildebrand Route. Een wandeling langs literatuur en natuur over de Nijmeegse en Beekse heuvelrug' van Thed Maas en Geert Willems. Ik had er op internet al naar gezocht, maar dit was een mooie gelegenheid om via Beek-Ubbergen te rijden en het boekje ter plekke te kopen. Een prachtige omgeving trouwens. In Ubbergen reed ik langs een beeld van een lezende figuur. Daar wilde ik een foto van hebben. Het bleek een Nescio-beeld te zijn, gemaakt door Ronald Tolman. Op de onderplaat staat de tekst: 'een groot dichter zijn en dan vallen', een regel die ook enkele keren voorkomt in Nescio's 'Dichtertje'.
 |
 |
 |
Het kopen van het boekje had nog wat voeten in de aarde. Ik wilde het kopen bij de VVV van Beek, ze hadden het daar ook liggen, maar men kon mij er geen wisselgeld geven. Er waren net twee ongure figuren in de winkel geweest en blijkbaar waren die er in geslaagd om al het wisselgeld mee te nemen. Dat ontdekte men pas toen men mij het wisselgeld terug wilde geven. Schuin tegenover de VVV was een boekenwinkeltje, maar daar was men op vakantie. Daarom trakteerde ik mezelf maar op een ijsje (daar was het ook wel weer voor) en met het wisselgeld daarvan kon ik even later het boekje contant betalen. Men was intussen druk aan het telefoneren om de ellende aan de leidinggevenden door te geven.
Later in de middag ben ik bij Van Kooten 'Geheim Dagboek 1996-1998' van Hans Warren op wezen halen. Ik kocht er nog een ander dagboek bij: 'De bedoeling van verbeelding' van Willem Jan Otten.
3 bestellingen: Wim Hofman, 'De mist in', Virginia M. Axline, 'Dibs', Karen Blixen, 'Een lied van Afrika'.
6 augustus 2008
Vanmorgen bezig geweest met de dozen boeken uit Nijkerk. Er zitten kattenharen op en ze ruiken ook een beetje naar kat. Ik heb ze buiten geborsteld en een poosje in de zon gelegd, maar blij ben ik niet met dit gegeven. Ik krijg de laatste dage droge en prikkende ogen. Dat zal toch niet aan die kattenharen liggen?
Martijn heeft meubels voor in zijn woonkamer gekocht. Ze moesten alleen ruim een maand opgeslagen worden. Het was even zoeken naar een geschikte plek, maar ze staan nu in de kelderbox van mijn moeder. Het paste allemaal precies. Vanmiddag waren we een poosje bij mijn moeder en toevallig was ook Anne Marie daar met haar jongste zoontje. Dat was gezellig.
N.a.v. het grafbezoek van gisteren heb ik de Schrijversinfobladzijde over Joh. van 't Lindenhout afgemaakt. Jeroen Brouwers beschrijft in hetzelfde hoofdstuk in 'De laatste deur' de (ook) jonggestorven dichter S.G. van der Vijgh (1876-1899). Die bladzijde heb ik in dezelfde moeite ook afgemaakt.
Met vrij veel ophef verscheen deze week een nieuw nummer van het tijdschrift 'De Parelduiker'. Ik citeer uit de Volkskrant van maandag 4 augustus: 'Het literair-historisch tijdschrift De Parelduiker heeft een onbekend jeugdwerk van schrijver Theo Thijssen ontdekt. Het verhaal Het Eendje uit 1901 wordt ten doop gehouden in het blad, dat zondag werd gepresenteerd op de Deventer boekenmarkt'. Wat een flauwekul. Dat was al heel lang bekend. Ik vermeld het al jaren op mijn Theo Thijssen-bladzijde. En op mijn weblog besteedde ik er op 27 juni van dit jaar nog aandacht aan! (ik had er in eerste instantie een verkeerd jaartal bij staan, maar dankzij het digitaliseren van Elseviers Maandschrift en een mailtje van iemand die dit weblog leest, kon ik dat verbeteren).
3 bestellingen: knipsel Maarten 't Hart en single Rijk de Gooyer, Gerard Nielen, 'Gebroeders Kalkoen'.
7 augustus 2008
Ik was niet van plan om veel naar de Olympische Spelen te kijken, maar voordat ze echt begonnen zijn, heb ik al naar de voetbalwedstrijd Nederland-Nigeria zitten kijken. 0-0, maar wel een aardige eerste helft. 266 uur zendt de NOS de komende weken uit. Nog steeds ben ik niet van plan daar veel van te gaan zien. Het is een overkill aan sport en bovendien geeft de hele toestand in China er toch een nare bijsmaak aan.
Vanavond zijn we met Suzanne en Gijs bij het wokrestaurant in Rhenen wezen eten. Gezellig en heel smakelijk. Ik heb een kikkerbil geprobeerd. Niet vies, maar ook niet bijzonder lekker. Ik heb ook wat met sauzen geëxperimenteerd. Na de kerriesaus stonden mijn lippen in brand en ben ik snel wat fruit wezen halen om mond en lippen te koelen.
Via de email heb ik vandaag contact gehad met R.A. Basart. Ik hoop dat het uitmondt in een nieuwe Schrijversinfobladzijde.
3 bestellingen: Paul de Kruif, 'Microbe hunters', Maarten 't Hart, 'De Nagapers', Dostojewski, 'De gebroeders Karamazow'.
8 augustus 2008
08-08-'08. Om die reden beginnen precies vandaag de Olympische Spelen (ook nog eens om 8 over 8 plaatselijke tijd). Er trouwen vandaag twee keer zoveel mensen dan normaal op een vrijdag in augustus. Wat hebben mensen met dit soort data? Kennen ze er een symboolwaarde aan toe? Hebben ze een slecht geheugen en denken ze dat ze de datum anders niet kunnen onthouden?
Een klant mailt: 'Wat hardstikke lief van je !' Dat is prettig om te lezen als je net wakker bent. Ze bestelde een singletje, maar mailde de dag erna dat ze er vanaf zag, omdat ze niet de mogelijkheid had om de muziek van de single op haar computer te krijgen. Toen heb ik de muziek (die ik voor mezelf gedigitaliseerd had) als MP3 naar haar gemaild. Met de mededeling: Niet verder vertellen, het zal wel niet mogen en Koop een volgende keer maar weer iets bij mij.
De laatste voorbereidingen voor de vakantie gedaan. Wat kleine dingetjes gekocht. De auto gewassen en vast gedeeltelijk ingepakt. Ik heb ook uitgezocht hoe ik het emailprogramma een automatisch antwoord kan laten geven. Martijn is wel thuis, maar dan hoeft hij ook niet elke dag eventuele bestellingen een standaard antwoord te geven. Ik heb er deze tekst ingezet:
Dat na 23 augustus geldt ook voor dit weblog. Er is geen internet beschikbaar op ons vakantieadres, dus zeer waarschijnlijk leest u pas na 23 augustus weer een nieuw bericht.
De bladzijde over Jacobus Bellamy aan Schrijversinfo toegevoegd.
Vreselijk weer vandaag. Stortbuien (ik ben blij dat ik vorige week de dakgoot bij de garage nog een keer heb schoongemaakt) en daartussendoor zonnig en direct weer klam warm.
1 bestelling: Koos van Zomeren, 'De vernieling'.
17 augustus 2008
Het is bijna 24.00 uur. Met een halfslaperige kop bewaar ik
een lege bladzijde als augustus 2008. Poef. En heel de maand augustus
van dit weblog is foetsie. Ik kan wel janken. Er vloeien geen
tranen, maar van binnen jank ik. De dagen tot we naar Lemmer gingen
staan al op internet, die kan ik terughalen, die heb ik thuis
ook bewaard op een USB-stick. Maar het verslag van 9 vakantiedagen,
uitgebreid en met veel foto's is verdwenen. Opgelost in het niets.
Hoe kan ik zo stom wezen? Waarom heb ik voor de veiligheid geen
kopie bewaard op een USB-stick o.i.d.?
Waar we geweest zijn kan ik natuurlijk nog wel een keer opschrijven
en ook de foto's staan nog wel in een mapje en ook op de fototoestellen,
dus de grote lijn van de afgelopen dagen kan ik morgen nog wel
een keer opschrijven, maar het gaat in een weblog als dit ook
- of misschien wel juist - om de losse gedachten en de formuleringen.
Ik heb een boek uit en noteer een eerste reactie op wat ik heb
gelezen. Zo'n eerste reactie krijg ik nooit hetzelfde meer geformuleerd,
al was het alleen maar omdat het dan geen eerste reactie meer
is.
Ik ga ook niet proberen het allemaal nog een keer op te schrijven.
Het meest baal ik nog van het feit dat ik deze vakantie juist
elke dag de tijd heb genomen dingen te overdenken en goed te formuleren.
Ik stop met schrijven, want de volgende stap is vloeken. Dat doe
ik wel in stilte.
18 augustus 2008
Het regent dat het giet. Dat geeft me in ieder geval de gelegenheid om de boel op een rijtje te zetten. Ik heb besloten niet dag voor dag te gaan herschrijven, dat is me te gemaakt en te onecht. Wel ga ik de plaatsen die we bezocht hebben in alfabetische volgorde terughalen. Die gegevens heb ik nodig voor de reisgids én ik gebruik ze op de diverse bladzijden op Schrijversinfo.
Bakkeveen
Op het Mandeveld in Bakkeveen werden op 10-04-1945 tien mannen door de Duitsers gefusilleerd. De regio werd drie dagen later door de Canadezen bevrijd. Eén van de tien was de drukker/kunstenaar Hendrik Werkman De reden voor de executie is nooit helemaal duidelijk geworden. Een vermoeden van het maken van illegaal drukwerk? Onbegrip voor zijn werk? Het feit dat hij joods/bijbelse gegevens verwerkte? Op 15-04-1945 werden de lijken opgegraven en geïdentificeerd. Op 17-04-1945 werden ze herbegraven op de algemene begraafplaats van Bakkeveen. De anderen zijn later in hun eigen woonplaats herbegraven. Het graf van Werkman is rij P, noordwestzijde, nr. 2. De steen op zijn graf met twee worstelende figuren is ontworpen door Ekke Kleima. De twee worstelende figuren zijn ontleend aan Werkman's 'Preludium'.
Het monument voor de tien gefusilleerden staat in het bos, op de plek waar ze werden doodgeschoten. Het was even zoeken. Even buiten het centrum(pje) moet je de straat Nije Drintse Wei in. Drie kilometer blijf je deze straat volgen. Dan zie je aan de rechterkant een bankje staan en een bord 'monument verzetsstrijders'. Hier moet je dan nog een paar honderd meter het bos in. ('Als je bij het restaurant 'Drie Provinciën' bent, dan ben je te ver', vertelde een behulpzame Bakkeveense me).
 |
 |
 |
 |
Aan de andere kant van het dorp (de straatnaam moet ik thuis nazoeken) ligt de kleine begraafplaats van Bakkeveen. Een klokkenstoel en veel typisch Friese grafstenen, zoals we ze vorig jaar ook al op Ameland zagen). Eindelijk eens een begraafplaats waar het heel gemakkelijk is een graf te vinden. De letters van de vakken staan duidelijk langs het middenpad en voor de nummers kun je daarna simpel de graven tellen.
 |
 |
 |
Balk
Herman Gorter logeerde als kind regelmatig bij zijn grootvader in Balk (nu Meerweg 8). Er wordt wel beweerd dat de inspiratie voor de eerste zang van 'Mei' in de herinneringen aan Balk ligt. In regel 4 staat 'een oud stadje, langs de watergracht'.
 |
|
 |
In Balk staat sinds 1982 een beeld van de jonge Herman Gorter, ontworpen door Suze Boschma-Berkhout. Het stond vroeger aan de waterkant in de Van Swinderenstraat. Nu staat het op het F.D. Hoekstraplein (een zijstraat van de Van Swinderenstraat). Aan de muur achter het beeld hangen drie (roestige) ijzeren plaquettes. Ze geven informatie over Herman Gorter én de eerste regels van zijn 'Mei' in het Nederlands en in het Fries (vertaald door Klaas Bruinsma). Kijkend naar zijn kop dringt de vraag zich op wat dat uitsteeksel op zijn voorhoofd te betekenen heeft.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Gorter staat er hier redelijk onschuldig bij. Hij was niet zo onschuldig, getuige een verhaal over zijn crematie: Herman Gorter had een relatie met Jenne Clinge Doorenbos. Zij kreeg in 1907 bijles van Gorter. Pas bij de crematie op 19-09-1927 kwam zij erachter dat Gorter ook een relatie had met Ada Prins (ook zij had bijlessen bij hem gevolgd). Van beide vrouwen was er een krans bij de crematieplechtigheid. Ook Ada wist niets van Gorters relatie met Jenne af. Zij is hier haar hele leven verbitterd over gebleven. Na de crematie is de as overhandigd aan de nabestaanden. Wie van beide vrouwen dat geweest is is onbekend.
Gorter is op 15-09-1927 overleden in Brussel. Hij was naar Zwitserland geweest om daar te herstellen van hartklachten. De klachten werden alleen maar erger en hij kwam terug naar Nederland. In de trein richting Brussel kreeg hij een hartaanval. In Brussel werd hij naar hotel Terminus gebracht, waar hij overleed. Termnius! Dat bedenk je toch niet.
We wisten dat dat beeld van Gorter in Balk moest staan. De ijzeren platen aan de muur erachter waren een verrassing. Een andere verrassing waren de gedichten of fragmenten van gedichten in ijzeren plaquettes onder de lantaarnpalen langs het water n de Van Swinderenstraat.
 |
 |
 |
 |
We waren al eens eerder in Balk. Een paar jaar geleden. Ik herinnerde me nog de boekhandel met een bak met aanbiedingen onder het zonnescherm. Ik herinner me zelfs nog dat ik daar toen een boekje over de winnaars van de Gouden Griffel kocht. Het is Boekhandel De Jong, Van Swinderenstraat 9, 8561AP. Nu kocht ik er: - Steven H.P. de Jong, Groeten fan Prakash (Fries boekenweekgeschenk
2005) |
Blauwhuis
'De vriendschap' is het café in Blauwhuis, waar Gerard Reve vanuit Greonterp naartoe wandelde. De afstand is ongeveer anderhalve kilometer. Hij schrijft: 'Ik wandel wat meer dan gewoonlijk, en kom daardoor wat vaker dan ik zelf goedkeur - want ik ben een tegenstander van kafeebezoek - in mijn kroeg te B. terecht.' (Nader tot U, blz. 111)
 |
 |
 |
 |
Gerben Rypma was dichter en schilder. Hij werd in Oudega geboren
op 02-09-1878. Hij overleed in Blauwhuis op 12-12-1963. In Blauwhuis is er een straat naar hem genoemd. Ook is er een Gerben Rypma Stichting die zich ten doel stelt: It wurk fan skilder - dichter Gerben Rypma ûnder de eagen te bringen fan de minsken yn de 21e ieu. |
Bolsward
Op de Algemene Begraafplaats aan de S. van Haringhouckstraat in Bolsward ligt Nico Verhoeven begraven. We hadden gelezen dat de grafsteen hartvormig is en we liepen dan ook van hartvorm naar hartvorm. Daar staan er nog heel wat van, maar Nico Verhoeven vonden we niet. De hartvorm blijkt met een lijn aangegeven te zijn door zijn vriendin, de kunstenares Judith Boer. Toch is dit graf (22-2-II) makkelijk te vinden. Het ligt aan het pad recht achter de ingang, op de hoek rechts voor de boom die midden in dat pad staat.
 |
 |
 |
 |
De tekst op de kleine liggende steen is niet meer te lezen. De tekst onder op de staande steen is uit een vers van Verhoeven. Dat zelfde vers stond, met één regel meer in de rouwadvertentie: en aande dorpse honden die mij volgen dat ik een vaas ben en alleen wil zijn |
 |
Cornwerd
Alweer zo'n heel klein dorpje: 95 inwoners in 37 woningen. De weg waarover je Cornwerd binnenrijdt lijkt meer op een oprit naar een boerderij. Dat vindt mijn Tomtom ook. Als we weer wegrijden uit Cornwerd vraagt hij: 'Wilt u onverharde wegen vermijden?'. Als ik daar 'Ja' op antwoordt, zegt hij: 'Dat zal niet gaan. U rijdt nu op een onverharde weg!'.
Aan de zuidzijde van de Nederlands Hervormde Kerk werd op 01-07-1963 Obe Postma (naast zijn vrouw) begraven. Op zijn grafsteen staat: 'Dichter fan 't Fryske lân'. Hij ligt in een rij waar meer Postma's liggen.
 |
 |
 |
 |
Toen we Cornwerd weer uit reden, stopten we even bij de IJsselmeerdijk . Vanaf de dijk hadden we een mooi gezicht op Cornwerd en op de honderden schapen die op de dijk liepen te grazen. Dat gezamenlijk grazen maakt een wonderlijk geluid. Schapen bijten het gras niet af, ze scheuren het af en honderden schapen die tegelijk gras afscheuren geeft een doorlopend en indrukwekkend geluid. Op de dijk stond een verrekijker waar je nu eens géén geld in hoefde te gooien om er doorheen te kunnen kijken.
 |
 |
 |
Greonterp
Voordat Gerard Reve in Veenendaal kwam wonen woonde hij (van 1964 tot 1971) in Greonterp. Een dorpje van niks (105 inwoners in 28 woningen). De weg die erheen leidt loopt dood. Dat wordt zo'n anderhalve kilometer voor Greonterp al aangegeven, zodat je gaat twijfelen of je wel goed rijdt. In mijn bronnen vond ik als adres Dorpsweg 32, maar het lijkt nu Dorpswei 16 te zijn. Het huis ligt er verlaten en bijna vervallen bij. Voor een raam op de eerste verdieping zit een stuk hout. Wél zit nog altijd het betonnen naambord in de gevel naast de deur. Het was 'Huize Algra', maar werd later 'Huize het gras'.
 |
 |
 |
Op een grasveld (dat van oudsher een kerkhof is, maar daar is weinig meer van te zien) schuin tegenover 'Huize het gras' staan een klokhuis op een grasveld. Met daar weer achter een prachtig uitzicht over het weidelandschap. In het klokhuis, dat in 1822 gebouwd is, hangen twee gedichten van Reve. Uit het gastenboek dat in de toren ligt, blijkt dat er meer mensen komen, waarvan pakweg een zesde deel op zoek was naar 'Huize het gras'.
 |
 |
 |
Hichtum
 |
In Hichtum is weinig literairs te beleven. Er is voor de 74 inwoneres in 32 woningen waarschijnlijk helemaal weinig te beleven. Toch is het woord Hichtum onlosmakelijke verbonden met de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Sjoukje Maria Diederika Troelstra-Bokma de Boer koos het pseudoniem Nynke fan Hichtum/Nienke van Hichtum. In haar jeugd kende ze twee 'Nienkes' die goed konden vertellen (Nynke fan Foudgum en Nynke van Syds), vandaar haar pseudoniem Nienke. Het 'van Hichtum' is toevallig gekozen. Waarschijnlijk op de klank van het woord. |
Leeuwarden
In Leeuwarden is verrassend veel te zien op literair gebied. De namen van J.J. Slauerhoff, Piet Paaltjens en Piter Jelles Troelstra komen regelmatig naar voren, maar er is meer, veel meer.
|
De hele steen:  |
Locatie: Eewal Auteur: Bertus Aafjes Titel: Schaatsenrijders |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Hoeksterend / parkeergarage Auteur: Anne Feddema Titel: Selfportret |
Fragment:  |
|
De hele steen:  |
Locatie: Groeneweg / Luilekkerland Auteur: Judith Herzberg Titel: Planetarium Franeker |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: ? Auteur: Arjan Hut Titel: Pace et Justitia |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Groeneweg / Tresoar Auteur: Rutger Kopland Titel: Een steen in Leeuwarden |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Vrouwenpoortsbrug, rotonde Auteur: Piet Paaltjens Titel: XCVI |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Groeneweg / Prinsentuin Auteur: Obe Postma Titel: Prinsetún |
Prinsetún Ljochte dagen komme wer op nij, Einen kwêkje trou har hjerstesang Boppe dichtersjierren bin ik âld, |
|
De hele steen:  |
Locatie: Oldehoofsterkerkhof / voor de toren Auteur: Gerard Reve Titel: Boetpsalm |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Voorstreek / op de brug Auteur: J.J. Slauerhoff Titel: Het einde |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Stedelijk gymnasium, Noorderweg Auteur: Piter Jelles Troelstra Titel: z.t. |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Groeneweg Auteur: Martin Veltman Titel: Villanelle |
Villanelle De moeder heeft ze allen nagewoven, Zingend en joelend langs de tarweschoven Ik wachtte bij de grijze Oldehove Al sloeg de wind de regen oorverdovend Ze lieten je de grote droom geloven, Ineens komt soms dat laaiend beeld naar boven. |
|
De hele steen:  |
Locatie: Nieuwestad Auteur: Baukje Wytsma Titel: Ljouwert |
Fragment:
|
|
De hele steen:  |
Locatie: Jacobijner Kerkhof Auteur: Michaël Zeeman Titel: Misericordia  |
Fragment:  |
In Leeuwarden liepen we, zuiver toevallig, tegen drie monumenten voor dichters/schrijvers op. Er zijn er nog meer.
 |
Op een rotonde aan de Noorderweg (tegenover het Stedelijk
Gymnasium) staat een monument voor Waling Dykstra (1821-1914). Ik had genoteerd dat dit monument aan het plantsoentje op de hoek van de Wirdumerdijk en de Nieuweweg stond. Blijkbaar is het recent verplaatst. Het werd (al in 1901) gemaakt door Pier Pander en in 1916 in Leeuwarden onthuld. |
 |
 |
Borstbeeld Piet Paaltjens aan de Westerplantage, bij de Vrouwenpoortsbrug. Zijn gedicht in de poëzieroute ligt er vlakbij. Op de voet staat: François Haverschmidt 1835-1894 Op het bronzen plaatje ervoor staat: humoristisch dichter. bekendste dichtbundel "Snikken en grimlachjes" aangeboden door makelaar F. Popma Lzn. Dec. 1986 |
 |
 |
Als je het beeld niet recht van voren, maar een beetje meer van links bekijkt, zie je dat Paaltjens in zijn (dan wél zichtbare) linkerhand een boek heeft. Heeft dominee Haverschmidt zijn bijbel bij zich? Nee, Piet Paaltjens heeft zijn bundel 'Snikken en grimlachjes' bij zich! |
 |
 |
In heel Friesland - en zeker ook in Leeuwarden - is er veel aandacht voor Pieter Jelles Troelstra. In de rest van Nederland alleen gezien als staatsman. Op dit monument staat: 1860 - 1930 Dichter Strider Staetsman |
 |
In Leeuwarden zijn diverse dichters/schrijvers geboren, of overleden, of ze hebben er gewoond:
|
|
 |
|
 |
|
Geboortehuis J.J. Slauerhoff |
Nu Noord Nederlandsche Boekhandel. Muzieklerares Geesje Poutsma (1849-1919) woonde op de bovenverdieping. |
|
|
|
|
landsarchivaris in Batavia |
François Haverschmidt / Piet Paaltjens |
Hier woonde schrijver/journalist Alexander Cohen |
|
|
|
op Over de Kelders 8. |
In 1953 is op dit huis deze plaquette aangebracht. |
Het Stedelijk Gymnasium aan de Noorderweg is blijkbaar naar Troelstra genoemd. Het gedicht van Troelstra van de poëzieroute ligt (toepasselijk) ook in het trottoir voor deze school.
 |
|
Lopend door de binnenstad zagen we op diverse plaatsen - goed onderhouden - gevelstenen. Met op enkele de tekst zelfs op rijm:
|
|
|
|
|
|
|
Aan de Groeneweg ligt de Prinsentuin. Een park waarvan wordt aangenomen dat het model heeft gestaan voor 'De Koperen Tuin' van Simon Vestdijk (1950). De uitbater van het café-restaurant dat in het park ligt gaat daar wel van uit en heeft zijn etablissement 'De Koperen Tuin' genoemd. In het park was een muziekfestival aan de gang. Op twee podia en nog gratis toegankelijk ook. Het was er ontzettend druk. Honderden mensen op de terrassen, liggend in het gras en staand voor de podia.
|
|
|
Toen we een tijdje later nogmaals langs de Prinsentuin liepen, zei ik tegen Lidy: 'Volgens mij loopt daar Armand, met zijn gitaar, het park binnen.' Dat zou dan betekenen dat hij op het muziekfestival ging optreden. Zo'n buitenkansje wilde ik niet laten schieten. We gingen de Prinsentuin nogmaals binnen, dronken een kop koffie/een pilsje en zagen daarna inderdaad Armand een half uurtje optreden! Hij is wel oud geworden, zijn gezicht heeft een wasbleke kleur, maar zijn stem, zijn uitstraling en zijn onderwerpen zijn niet veranderd. Hij praat zijn nummers op een prettige manier aan elkaar en zingt (als afsluiting) 'Ben ik te min' met onverminderd enthousiasme. Er wordt ook door veel mensen meegezongen. Dat moet bijna betekenen dat er nogal wat mensen speciaal voor zijn optreden naar de Prinsentuin zijn gekomen. Je vraagt je wel af hoe oud de vader en de moeder van het meisje waartegen hij het heeft intussen wel niet moeten zijn. Over de honderd jaar schat ik.
|
 |
 |
Aan de rand van Leeuwarden (aan de Harlingerstraatweg) ligt de r.k. begraafplaats . Hier werd in 1964 Havank begraven. Havank was het pseudoniem van Henricus Franciscus (Hans) van der Kallen. Het pseudoniem Havank is bedacht door Anton van Duinkerken (H. van Kallen). Wellicht naar analogie van Ivans (J. van Schevichaven). Het graf ligt rechts van het hoofdpad, op de tweede rij. Door zijn opvallende witte kleur is het makkelijk te vinden.
 |
 |
Lemmer
We hebben onze eigen fietsen meegenomen. Al aan het eind van de eerste middag fietsten we naar Lemmer. We dronken Guiness/Icetea aan de sluis en keken naar de (protserige) boten die voorbijkwamen. We wandelden door Lemmer naar het Fedde Schurerplein (´s Middags toen we even boodschappen deden, zag ik op m´n Tomtom de naam van dat plein verschijnen). Op het plein staat een kunstwerk dat geïnspireerd is op een regel van Fedde Schurer. Die regel staat ook op een steen, die in het midden van het kunstwerk ligt (ik moest op de stenen klauteren om hem te kunnen fotograferen): 'De grins fan greide en wetter'. R. Groenhof zal ongetwijfeld de naam van de kunstenaar zijn. Het staat er sinds 2002.
 |
 |
 |
Lippenhuizen
Geen literair bezoek aan Lippenhuizen. Op het kerkhof liggen diverse Jelsma's. Lidy's familie komt hier oorspronkelijk vandaan. Tot één van haar voorvaderen in de Napoleontische tijd viel voor een Franse schone en en passant katholiek werd. Die katholieke tak ligt uiteraard niet meer op dit hervormde kerkhof. Let ook op de aparte manier waarop de staande stenen aan de achterkant ondersteund worden.
 |
 |
 |
Makkum
Cynthia ('Kýnke') Lenige is een jonggestorven schrijfster. Ze leefde van 1755 tot 1780. Haar vader Dirk Lenige (1722-1798) schreef de eerste sonnetten die in het Fries (met Makkumse tongval) werden gepubliceerd. Bij de hervormde kerk van Makkum is het grafteken van Kýnke bewaard gebleven. Het staat aan de achterkant van de kerk in een hoekje.
 |
 |
Nijemirdum
Inne de Jong (1894-1975) was een echte Gaasterlandse schrijver. Dat blijkt al direct uit de titel van zijn bekendste boek: 'Jonges fan Gaesterlân' (1941). Hij was een sociaal bewogen onderwijzer. Inne de Jong werd gecremeerd. Later werd zijn as bijgezet in het familiegraf op de begraafplaats bij de toren van de voormalige Ned. Herv. Kerk in Nijemirdum. Op dit kerkhof is er een gedenksteen voor Inne de Jong. Het is een hele aparte toren. Vroeger stond er een kerk bij, maar die is aan het eind van de achttiende eeuw gesloopt. De toren stamt uit 1370. Rond 1500 is hij nog eens verhoogd. De graven liggen voor een groot deel in de voormalige kerk.
We hebben dit kerkhof twee keer bezocht. De eerste keer regende het ontzettend, wat goed te zien is aan de dreigende lucht op de eerste foto. We hebben onder de paraplu even rondgekeken, maar konden graf en gedenksteen niet vinden. Een paar dagen later kwamen we er bij beter weer toevallig nog een keer langs. De gedenksteen bleef onvindbaar. We vonden wel een rijtje graven met de naam 'De Jong' erop. Het grootste graf zou heel goed een familiegraf kunnen zijn, maar zeker weten doe ik het niet.
|
 |
 |
Sondel
Schrijfster Ypke fan der Fear (pseudoniem van Ljipkje Post-Beuckens) ligt - met haar man - begraven op het kerkhof van Sondel. Het graf is makkelijk te vinden, aan de zuid-oostzijde, vlak achter het hek, aan de rechterkant.
|
|
Stavoren
In Stavoren staat aan de Havenweg een beeld van de (qua grootte altijd weer tegenvallende) Vrouwe van Stavoren, uit de bekende sage. Het beeld(je) is gemaakt door Piet Arjen en staat er sinds 1969. Ik moet eens nakijken welke dichters en schrijvers dit verhaal hebben naverteld, of hebben gebruikt in hun eigen werk. In ieder geval is dat Agave Kruijssen met 'Het vrouwtje van Stavoren' (2000) en Drs. P heeft het verhaal op zijn eigen wijze verwerkt in een ollekebolleke:
 |
 |
 |
Tegenover het beeld van de Vrouwe van Stavoren ligt (aan de Havenweg nr. 1) Hotel-Restaurant 'De Vrouwe van Stavoren'. Op de voorkant van de menukaart prijkt een gedicht in veertien strofen, waarin het verhaal van de vrouwe wordt naverteld. Het personeel kon me helaas niet vertellen wie de dichter geweest is. Wél kreeg ik een kopietje van het vers van ze mee. Daar zal vaker naar gevraagd worden. Dit etablissement heeft nog een apart aanbod: je kunt er overnachten in een origineel Zwitsers wijnvat van 15000 liter. Ik geloof niet dat dat veel te maken heeft met de Vrouwe van Stavoren. Misschien heeft zij ook in wijn gehandeld?
|
|
Wijnjewoude
|
In Wijnjewoude/Wijnjeterp is, in het natuurgebied het Wijnjeterper Schar, een poëzieroute uitgezet. Het Schar is een uniek natuurgebied met bos, vennetjes, heide en ruig grasland. Het gebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer. De gedichten zijn te vinden aan de drie kilometer wandelroute over heide en langs bosranden. Al in1994 werden er een aantal panelen geplaatst met natuurgedichten. Deze panelen waren verouderd en zijn nu vernieuwd, met andere gedichten erop. De 15 nieuwe gedichten zijn in het Fries, Nederlands en Stellingwerfs. Het startpunt van de route is te vinden aan de Nye Heawei (handig om te weten als je een Tomtom hebt, dat scheelt een hoop gezoek). |
|
 |
 |
|
|
|
Witmarsum
Voor Gysbert Japicx moet je vooral naar Bolsward. Hij is daar geboren op Wipstraat 6. Dit huis is vaak verbouwd, maar gerestaureerd in de oorspronkelijke stijl. Er is nu een Gysbert Japicx museum in gevestigd. In Bolsward is er een brug naar hem genoemd, staat een standbeeld en ook een buste. Hij was een jaar of tien (rond 1630) onderwijzer in Witmarsum. Daarom eert Witmarsum hem sinds 1966 met een buste ontworpen door Jentsje Popma (naar het portret van Mathys Harings). Hij staat op de hoek van Van Aylvawei-Gysbert Japicxwei. We moesten er nog even naar zoeken, want dat 'hoek' is maar net hoe je het uitlegt: de twee straten lopen naadloos in elkaar over. De tekst op de voet is nauwelijks meer te lezen. Wél duidelijk herkenbaar zijn enkele liggende en lezende figuren op die voet. Ongetwijfeld verwijzend naar Japicx als grondlegger van de Friese cultuurtaal en literatuur.
|
 |
 |
|
Wons
Jan Knjilles Piter Salverda (geboren op 28-06-1787 in Bolsward en overleden op 07-03-1836 in Wons) was van 1807 tot 1836 schoolmeester in Wons. Hij werd ook begraven in Wons. In 1852 schreef Baron mr. B.W.A.E. Sloet tot Oldhuis een levensschets van Jan Cornelis Pieters Salverda in de 'Algemene Konst- en Letterbode'. Hij klaagde in dat levensbericht dat hij op het kerkhof van Worns het graf niet kon vinden. Het jaar daarop werd er in de kerkmuur een gedenksteen geplaatst, waarop ook de plaats van het graf staat. Het is niet zo raar dat die baron het graf niet kon vinden. Zelfs met de verwijzing op de plaquette heb ik nog heel even lopen zoeken. Uiteindelijk vond ik een onooglijk klein steentje met 'JCP Salverda' erop helemaal in de hoek rechts vooraan op het kerkhof.
|
 |
|
 |
Wons is Salverda niet vergeten en eert hem met een J.C.P. Salverda-skoalle (Wildhingeleane 3, 8747 NL). De school ligt vlak bij het kerkhof, maar in zulke kleine dorpjes - 298 inwoners in 114 woningen - ligt eigenlijk alles vlak bij het kerkhof.
|
|
Workum
Joast Hiddes Halbertsma bezat twee boerderijen in Workum: Sate Westerein (nu Aldedyk 13) en de Gysbert Japicxplaets (nu Aldedyk 19). We reden die Aldedyk op. Een doodlopende weg over een soort slaperdijk (vandaar alde dyk natuurlijk). Een prachtig stukje Friesland. Nummer 19 konden we niet vinden, maar nummer 13 ligt er prachtig bij. Op de grote moderne windmolen na, die er vlak achter staat. Het zal allemaal wel goed zijn voor de groene stroom enzo, maar ik vind het lelijke dingen (en er staan er wat hier in Friesland). De foto's heb ik zo gemaakt, dat die windmolen er net niet op staat.
|
|
19 augustus 2008
Q2r!
In het water bij de tuin van dit huisje zwemmen behalve eenden en meerkoeten ook twee futen. Mooie vogels, maar ze maken 's avonds en 's nachts wel behoorlijk veel lawaai.
 |
 |
Landelijk schijnt het antal mussen af te nemen, vooral door gebrek aan nestelgelegenheid. In Veenendaal merk ik daar weinig van en hier in Lemmer al helemaal niets. Ze zwermen hier rond en komen in de struiken en op het hekje zitten als wij buiten gaan zitten. Als er brood op tafe ligt, komen ze voor je op tafel zitten!
 |
 |
De boeken die ik de afgelopen dagen heb gelezen:
Karin de Groot, 'Geheime visite'. Een jong meisje krijgt via het dakraam bezoek van haar oudere buurjongen, die haar langdurig misbruikt. Jaren later neemt ze wraak. Een goed boek, maar (voor kinderen) lastig te lezen, omdat de hoofdstukken hink-stap-springend door de tijd gaan. Het vereist dus een zeer actieve leeshouding, die nodig is om als lezer de puzzelstukjes op hun plaats te laten vallen. Het is goed om dit soort boeken op school beschikbaar te hebben. De vraag dringt zich wel op of je willekeurige brave dertienjarige meisjes met zo'n boek moet confronteren. Wat doet het lezen hiervan met een meisje zonder dit soort negatieve ervaringen, maar ook zonder positieve seksuele ervaringen? Ik weet het niet. Of denk ik te bevoogdend?
Maarten 't Hart, 'Onder de korenmaat'. Een tweederangs componist heeft een korte maar heftige relatie met een veel jongere vrouw. Zijn verliefdheid blijft, die van haar gaat snel over. Het is helemaal geen Maarten 't Hart-onderwerp. Hij beschrijft wel knap de onzekerheid en de machteloosheid van de nog steeds verliefde man. Het opvoeren van een componist is wel echt iets voor Maarten 't Hart. De opmerkingen over en vergelijkingen met beroemde componisten en beroemde composities vliegen je om de oren. Dat is dan ook precies wat me aan dit boek niet bevalt. Het geeft Maarten 't Hart ook de gelegenheid om te schimpen over de popmuziek. Het zou mij niet verbazen als dat een belangrijke reden voor hem geweest is om dit boek te schrijven.
Hans Warren, 'Geheim dagboek 1996-1998'. Het dagboek blijft wel boeiend, maar het echte interessante is er af. Als dit het eerste 'Geheim dagboek' was dat ik las, dan weet ik niet of ik nog naar de andere delen zou grijpen. Het is voornamelijk een opsomming van ruzies met Mario en van binnen- en buitenshuis genoten (hele dure) maaltijden. Ik blijf doorlezen vanwege de meningen over andere schrijvers die Warren ten beste geeft en een beetje voor de omschrijvingen van uitstapjes naar musea.
Dat zijn de boeken die ik uit heb. Ik ben aan het lezen in:
Marjolijn Februari, 'De literaire kring'. Ze schrijft goed, maar in eerste instantie is het me allemaal een beetje te bedacht, te geconstrueerd. Er valt in een café een suikerpot van tafel. Dat moment van die vallende suikerpot komt voor op bladzijde 9, maar komt nog eens terug op bladzijde 39 én 45. Dat is een beetje veel van het goede. Een voorbeeld van een mooi geformuleerde, maar wel erg geconstrueerde zin staat op bladzijde 61 en gaat over het lezen in die literaire kring:
Ze lezen om te reizen, te ontwaken, het oordeelsvermogen te perfectioneren, de innerlijke democratie te versterken, to see themselves as protagionists in a plot, ze lezen om al die dingen te leren kennen die buiten hun bereik zijn gebleven, de verhevenheid van de natuur, Kants 'kühne, überhängende, gleichsam drohende Felsen, am Himmel sich auftürmende Donnerwolken', de contingentie van het bestaan. Ze lezen omdat ze er beter van worden, in immaterieel opzicht dan tenminste'.
Tanneke Wigersma, 'Mijn laatste dag als genie'. Nog een boek van de schoolbibliotheek. Ik ben nog niet ver genoeg om een oordeel over het boek te hebben. Wél gelijk al een mooie zin op bladzijde 9 over de hoge ramen in het schoolgebouw:
Arnon Grunberg, 'De asielzoeker'. Ik ben nooit zo'n liefhebber van Grunberg geweest (als persoon) en heb daarom ook nog niet zoveel van hem gelezen. Het verhaal in dit boek stelt weinig voor, maar de stijl is prachtig en hij schrijft bijzonder mooie en citeerbare zinnen. In het begin van het boek bijvoorbeeld over geluk:
Groot geluk bestaat niet,
alleen lijden is groot, geluk nooit.
(Arnon Grunberg, De asielzoeker,
blz. 12)
20 augustus 2008
Het stortregent weer doorlopend. We benaderen het maar positief: gelukkig zitten we in een huis en niet in een tent of vouwwagen! Lidy is wel begonnen op te ruimen en in te pakken. We willen donderdagavond naar huis i.p.v. vrijdagmorgen. Dan kan ze eventueel vrijdagochtend nog met haar voet naar de dokter.
Geen literaire bestemming vandaag. We zijn naar de Orchideeënhoeve in Luttelgeest (Noordoostpolder) geweest. Begonnen als kwekerij van orchideeën, maar intussen een toeristische attractie van jewelste. Grote kassen waarin gekweekt wordt, maar ook enorme kassen met oosters aangelegde tuinen met honderden orchideeën en andere planten, stromend water, koikarpers en schildpadden. In één van de kassen loop je bovendien tussen honderden fladderende tropische vlinders. Het is wel een bejaardenuitstapje, merkte ik toen ik eens rustig om me heen keek, maar dat mag de pret niet drukken. Het was schitterend!
Doorkijkjes
 |
 |
 |
 |
Planten
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Vlinders
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Vanavond heb ik 'Mijn laatste dag als genie' van Tanneke Wigersma uitgelezen. Een prachtig boek! In het begin moest ik even doorbijten. Ze duikt wel heel nadrukkelijk in de doelgroep van pakweg veertien-/vijftienjarigen en daar moest ik even aan wennen. Al lezend kwam de vergelijking met de dierenboeken van Toon Tellegen bij me op. Ik meen dat ik die vergelijking ook bij een vorig boek van Tanneke Wigersma gemaakt heb. Het komt door de staccato zinnetjes in de bijna geheel uit dialogen bestaande tekst. Het boek telt drie delen. In deel één maken we kennis met twee vriendinnen (Meije en Fay) en hun leefwereld. Meije wordt ziek en sterft aan het eind. Een prachtige laatste zin (op blz. 64):
In deel twee heeft Fay het dagboek van Meije in handen. Ze heeft beloofd het te vernietigen, maar ze sluit zich op op haar kamer en gaat lezen. Dan wordt haar duidelijk dat Meije een geniaal plan tot uitvoer heeft gebracht. Ze wilde niet leven, maar vond zelfmoord een lastige of geen optie. Ze was ziek, maar heeft expres afspraken in het ziekenhuis laten schieten, in de hoop ernstig ziek te zijn en die ziekte onomkeerbaar en onbehandelbaar te laten worden. Dat plan lukt en ze sterft aan kanker.
Dan blijkt er (tot mijn verrassing) nog een derde deel te zijn. Dat deel beschrijft de begrafenisplechtigheid. Fay is van plan een gedicht van Neeltje Maria Min voor te dragen, maar ze is de tekst vergeten. Dan pakt ze het dagboek en leest daar fgragmenten uit voor. Zo wordt de aanwezigen (en dus ook de ouders van Meije) duidelijk wat er echt gebeurd is. Ze blijft voorlezen, de plechtigheid loopt uit, de volgende kist wordt al binnengebracht en het geheel eindigt in volkomen chaos. Daarmee is de chaos in het hoofd van Fay opgelost. Het is goed zo.
21 augustus 2008
Opruimen, auto inpakken en wachten op de controle van het huisje (we willen die tweehonderd euro borgsom wel terughebben).
22 augustus 2008
Lidy is vanochtend met haar voet naar de dokter geweest. We moesten gelijk door naar Ede om een foto te laten maken. Ik kan me niet herinneren dat we in een ziekenhuis zo vlot geholpen werden. Complimenten voor dat ziekenhuis! Er is gelukkig niets gebroken of gescheurd. Wel moet ze een week of wat met krukken lopen.
 |
Er was een aardig mailtje van Joost Heyink. Hij geeft een compliment voor Schrijversinfo in het algemeen en de compleetheid (ook van de bladzijde over hem) in het bijzonder. Hij heeft nu voor het eerst een thriller voor volwassenen geschreven: 'Proefverlof' ligt sinds een week in de winkel. |
Op de één of andere manier is het beeldscherm van mijn laptop breder dan dat van mijn 'gewone' computer. Het gevolg is dat wat ik de afgelopen weken getypt heb, en dan vooral de foto's die naast elkaar staan, nu niet op het beeldscherm passen. Ik vrees dat mensen die dit lezen daar ook last van hebben. Het is heel irritant als je een deel van de rechterfoto niet ziet. Ik kan het wel veranderen, maar dan moet ik al die foto's verkleinen. Dat is nog wel weer een uur of twee werk.
Vandaag heb ik mezelf aangemeld bij Boekwinkeltjes en gelijk een stuk of zestig boeken ingevoerd. Voorlopig wat vertaalde literatuur (uit Nijkerk) en wat religie (het geeft mensen wel vertrouwen als een verkoper van religieuze boeken uit Veenendaal komt). Ik zet er niet alles te koop. Als een boek er al honderd keer te koop wordt aangeboden (dat komt regelmatig voor), wat heeft mijn honderdeneenste boek er dan nog aan toe te voegen?
Bestellingen in de periode dat we weg waren: '50 jaar aku/enka 1911-1961', 3 x Drs. P, 4 x Daan Zonderland, 'Mijn eerste natuurboek', 3 x Karel Eykman, 6 dichtbundels, knipsels Tim Krabbé, knipsel Jos Brink, Thera Coppens, 'De glazen kist', knipsel A.L. Snijders, K. Groen, 'De kamer met de zeven ramen'.
23 augustus 2008
We zijn vanmiddag even bij Martijn op zijn tenniskamp wezen kijken. Er hing een leuke sfeer. Het was ook net even zonnig weer, verder hebben ze het weer niet echt mee. In feite is het een tennistoernooi met voor de kinderen de mogelijkheid om er te kamperen. Daarom zijn er ook groepen uit andere plaatsen. Omdat het niet alleen een kamp is, maar ook een toernooi komen er ook doorlopend ouders naar de verrichtingen van hun kinderen kijken. Daar zou ik niet aan moeten denken bij een schoolkamp (of vroeger een kamp van scouting). Je bouwt toch met elkaar in zo'n week een sfeer op, maar dat wordt wel lastig (en soms verstoord) door de aanwezigheid (en het commentaar) van ouders. En ouders zijn toch al een stuk lastiger (positief: mondiger) geworden. Kortom het lijkt me nog een hele kluif om zo'n week in goede banen te leiden. Martijn zag er ook moe uit, zijn ogen draaiden weg van vermoeidheid. Die zal de komende paar dagen wel vooral slapen.
In de vakantie is de DVD-box 'Hier is ... Adriaan van Dis' bezorgd. Vijf cassettes met elk twee DVD's. Op die tien DVD's dertig afleveringen van het programma. Elke aflevering bestaat uit drie of vier gesprekken (ééntje uit vijf, ééntje uit twee en ééntje uit één gesprek: 'Gerhard Durlacher'). In totaal staan er honderd gesprekken van in totaal dertig uur op (dat staat op de box, ik heb ze niet nageteld). Ik heb het gesprek met Hans Warren bekeken. De moeite waard. Van Dis kan/kon - onnozel kijkend - indringende vragen stellen. Met een enkele schrijver (Hugo Claus, W.F. Hermans en Salman Rushdie) staan er twee gesprekken op.
1 bestelling: Tom Lanoye, 'Beschadigde beelden', Louis Paul Boon, 'De bende van Jan de Lichte', 3 knipsels Brusselmans.
24 augustus 2008
In de vijver ligt een 'borrelsteen' op de bodem, die er wat extra lucht in brengt. We hebben ook zo'n drijvende plantenbak in de vijver. Die hangt al twee dagen recht boven die borrelsteen. De lucht blijft onder dat plantenbakje hangen, tot het teveel wordt en het bakje iets schuin helt, waardoor de lucht ontsnapt en boven water komt met een geluid dat het midden houdt tussen een boer en een wind.
Vanmiddag zijn we even naar Culemborg geweest, pa gedag wezen zeggen na onze vakantie. Op de Cuneraweg zat er een ooievaar op een lantaarnpaal. Daar had ik allerlei vogels zien zitten (bij Ede op de A12 zelfs aalscholvers), maar dit was de eerste ooievaar die ik zo zag.
1 bestelling: Sonja Barends, Hans Renes, Taeke Stol e.a. (red.), 'Over hagelkruisen, banpalen en pestbosjes. Historische landschapselementen in Nederland'.
25 augustus 2008
Twee weken vakantiepost is afgehandeld. Ook de bestellingen. Die zijn ook bijna allemaal direct betaald. Ik heb vandaag een grote stapel naar het postkantoor gebracht.
Bij het postkantoor/de Bruna zag ik dat het nieuwe boek van Joost Heyink, waar ik het de 22e over had, naast de kassa staat. Dat is een goed teken. ik kocht er het literair juweeltje van deze maand: 'De grammatica van een niemand' van Abdelkader Benali. Ik heb het in de tuin (in de zon - eindelijk!) meteen gelezen. Benali schrijft een prachtig, vloeiend Nederlands. Meanderend is misschien wel het juiste woord. Een Marokaans/Nederlandse schrijver brengt - na jaren - een bezoek aan zijn geboortedorp in Marokko. Dat bezoek en de gedachten die het bezoek hem oplevert staan in dit boekje beschreven. Citeerbare zinnen zijn er moeilijk uit te halen. Op blz. 25 een prachtig stukje over zijn vader die liever geen brieven openmaakt:
Zijn vader heeft een hekel aan die brieven want op papier vliegen de problemen hem tegemoet. Hij is opgehouden ze zelf van kop tot staart te lezen. .... Liefst zou hij de brievenbus demonteren en naar Kuala Lumpur sturen. Hij haat het wanneer er in de aanhef staat dat hij een hooggeachte Meneer is - zo'n belediging, want de rest van de brief leest meestal alsof hij die hoogachting met een korreltje zout moet nemen. - als een langzame executie van die hoogachting die in regel na regel wordt uitgevoerd. Wat met hoogachting begint, eindigt meestal met een verzoek of dwang tot betalen.
Of op blz. 31:
De koran en het telefoonboek zijn de enige twee boeken binnen de vier muren. Het telefoonboek wordt vaker opengeslagen dan de Koran.
En op blz. 32:
Er komen geen onbekende mensen over de vloer, geen vriendjes of vriendinnetjes van school. Het is niet zo dat zijn ouders niet van vreemdelingen houden; ze ontberen domweg het talent om vreemden in bekenden te laten veranderen.
Deze laatste vakantieweek wordt plotseling toch nog hard werken! Volgende week wordt de nieuwe vloer gelegd en de muur gedaan. Voor die tijd moet de kamer leeg en moeten de muren voorgestreken worden.
De teller bij Boekwinkeltjes staat op 190. Dat invoeren is nog een hoop werk. Het is wel een voordeel dat ik allerlei boeken nog eens in de hand heb. Het levert af en toe ook een aanpassing van een prijs op. Zowel naar boven als naar beneden trouwens.
26 augustus 2008
Vanmiddag krijg ik een longfunctie-onderzoek. Dat kan tegenwoordig gewoon bij de huisarts. 24 uur ervoor mag je geen medicijnen gebruiken. Ik lag (net in bed) ontzettend te piepen. Ik heb het een klein uurtje geprobeerd en toen toch maar Ventolin genomen. Vanochtend heb ik gebeld of dat een probleem was. Dat is het niet, als ik verder vandaag dan maar geen medicijnen gebruik. Dat zal wel lukken, op bed heb ik het meeste last.
Zo'n longfunctie-onderzoek is in tien jaar heel wat simpeler geworden. Maar het blijft hard uitademen en dan de uitstoot meten. Ik blijk zo'n 50 procent van de (op basis van leeftijd, lengte, gewicht enz.) te verwachten longcapaciteit te hebben. Nadat ik medicijnen heb gebruikt, komt daar 27 procent bij. Dat blijkt een typisch verschil voor astmapatienten te wezen. Het betekent ook dat het verschil dat ik merk nadat ik medicijnen heb genomen niet tussen mijn oren, maar wel degelijk in mijn longen zit. Over drie maanden mag ik nog eens terugkomen (dat is de ellende met dit soort medicijnmensen/diensverleners: ze houden zichzelf aan het werk).
De kasten in de kamer zijn zo goed als leeg. Nu nog de planten, lampen, schilderijen enz.
2 bestellingen: knipsels Vonne v.d. Meer, Bob den Uyl, 'Een zachte fluittoon'.
27 augustus 2008
Het is nog (net) vakantie, maar het kwam vandaag toch al weer heel dicht bij werken. Vanochtend had ik een korte bespreking op het gemeentehuis over de afronding van het voorstel voor de straatnamen in Veenendaal-Oost. Daarna ben ik wat boodschappen voor Suzanne wezen doen. De eerste twaalf weken ging het goed, maar ze heeft nu last van zwangerschapsmisselijkheid. Er heerst ook wat buikgriep. Het is te hopen dat het daar aan ligt en dat ze niet (net als Lidy) maandenlang misselijk is. Ik heb de boodschappen bij haar gebracht, even een kopje koffie gedronken en vervolgens de hond mee naar ons thuis genomen.
Vanmiddag ben ik voor het eerst even naar school geweest. Wat dingen opruimen en vooral even bijpraten met veel collega's. Ik heb in de zomervakantie altijd een paar weken nodig om te 'ontwennen'. Maar daarna zou de vakantie best langer mogen duren. Nu moet ik weer zin gaan maken. Maar ik weet van vorige jaren dat je, als je eenmaal weer pakweg twee dagen aan het werk bent, al heel snel niet meer weet dat het ooit vakantie is geweest.
De emmer met voorstrijk staat in de kamer. Daar kunnen we de komende dagen tegenaan.
Er staan driehonderd boeken van me op Boekwinkeltjes. Het wachten is op de eerste bestelling.
Vandaag bracht de post 'Geboekstaafd. Vlaamse Prozaschrijvers na 1945', een korte beschrijving van een kleine honderd Vlaamse auteurs, uitgegeven in 1988 t.g.v. het 65-jarig bestaan van 'Boekengids'. Het blijkt een afgeschreven bibliotheekboek te zijn. Ik weet niet meer of dat er bij stond, ik heb de indruk van niet. Ik had het boek vooruit betaald, waarna de verkoper me mailde dat de post er toch € 6,20 voor vroeg. Ze stelde voor de extra kosten te delen. Dat hebben we gedaan, waarna de postbode het pakje hier thuis wél gewoon in de brievenbus duwt. Ik begin een beetje een pesthekel aan TNT te ontwikkelen.
1 bestelling: knipsels Siebelink.
28 augustus 2008
De startvergadering was vandaag om 10 uur. Een overleg met directie, unitleiders, teamleiders en decanen, vooral om te kijken of al het voorbereidende werk voor het schooljaar gebeurd is en we dus volgende week een goede start kunnen maken. Uiteraard is er wel véél, maar niet alles af, zijn er wat onvoorziene problemen en vloeit er dús ook voor iedereen werk voort uit deze vergadering. De vakantie is definitief om.
Martijn heeft het kozijn van de wc-deur vandaag geschuurd. Ik heb hem vanavond één keer in de grondverf gezet. Het is handiger om het kozijn te verven, voordat er nieuwe tegels in de wc komen.
 |
Martijn bracht uit het dorp vandaag een blokje Noorse geitenkaas mee. Heerlijk! Je ziet het in Nederlands nauwelijks in de winkel, dus als we het ergens een keer zien: direct kopen!! Een dun plakje op een heel dun crackertje (Flatbrød in Noorwegen). Mensen die het niet kennen, denken dat het toffee is. We hebben het op een verjaardag weleens op tafel gelegd. Gasten reageren er heel verschillend op. |
1 bestelling: Bordewijk, 'Karakter' en 'Bint'.
29 augustus 2008
Vandaag op school ben ik druk bezig geweest met het voorbereiden van de vergaderingen van maandag. Vooral de voorbereiding van de uitwisseling van de mentorgegevens nam veel tijd in beslag. De mentoren van vorig jaar moeten weten bij welke mentoren hun leerlingen nu zitten en dat vroeg wat uitzoekwerk. Vooral van 3 naar 4 havo, waar vanwege de profielkeuzes de klassen flink door elkaar zijn gegaan.
De kozijnen van de deur naar de gang en van de deur van de wc staan twee keer in de grondverf. De lange muur van de kamer staat in de voorstrijk. Met vereende krachten is dat aan het eind van de middag en het begin van de avond mooi gelukt. Zo'n klus is bij ons altijd weer een familiegebeurtenis (net als Kerstmis en incest, zou Herman Finkers zeggen).
 |
 |
 |
 |
Vanwege al dat verfwerk, bleef er weinig tijd voor de literatuur over. En toen er tijd over was, was ik bekaf en heb ik op de bank naar voetbal liggen kijken.
1 bestelling: G.A. Bredero, 'Toneelspelen (De klucht van de koe / De (klucht van de) meulenaar / Spaanse Brabander Jerolimo)'.
30 augustus 2008
De halve dag geverfd. We vorderen. De helft van de muren staan in de voorstrijk. Eén kozijn is klaar, de ander bijna. Vanmiddag heb ik een tijdje in de hangmat gelegen, eindelijk! Toch zijn zomers met maar weinig hangmatdagen voor Nederland niet uitzonderlijk. Op 16 augustus 2005 schreef ik in dit weblog: 'Eindelijk een dag met prachtig weer. Vanmiddag een paar uur in de hangmat liggen slapen. Morgen ga ik weer aan het werk, dus het is wel op het nippertje, nog één zo'n mooie dag.'
De post bracht vanmorgen de CD 'Vandaag (het morgen van gisteren)' van Yasmine. Ze zingt op deze CD door haarzelf, maar ook door anderen (Kris de Bruyne, Rik Denys, Thé Lau, Rick de Leeuw, Frank Vander linden, Dirk Blanchart) vertaalde nummers van Leonard Cohen. In Friesland kocht ik (in een uitverkoopbak in Balk) het boek 'Leonard Cohen. Yesterday's Tomorrow' van Marc Hendrickx. Als extraatje zat daar de CD 'Yasmine zingt Cohen' in. Ze zingt daarop heel fraai vijftien nummers van Cohen. In drie gevallen in een duet (met Thé Lau en Henk Hofstede). Deze CD was een prettige verrassing bij zo'n uitverkoopje. Uit het boek begreep ik dat ze een CD met vertaalde Cohen-nummers had gemaakt. Daar werd ik nieuwsgierig naar en die heb ik daarom besteld (€ 7,95 bij Bol.com). Het zijn vrijwel dezelfde nummers en in dezelfde volgorde, alleen is één duet niet met Henk Hofstede, maar met Kris de Bruyne, en staat op de Engelstalige CD óók het nummer 'Bird on a wire'. Yasmine heeft een prettige stem om naar te luisteren. Ze zou alleen (vooral op de Engelstalige CD) iets minder hoorbaar moeten inademen. In zo'n vertaling ga je toch anders naar de tekst luisteren. Het is vrij letterlijk vertaald allemaal. Vooral de inhoud van 'First we take Manhattan / Eerst nemen we Manhattan' drong nu pas goed tot me door. Ik betrap mezelf erop dat ik bij Leonard Cohen vooral naar losse regels, of hooguit een paar regels luister (die zijn dan vaak ook prachtig mooi), maar dat de inhoud van de song als geheel me daarbij dus soms ontgaat.
31 augustus 2008
Weer de hele dag geverfd. Het is nu vrijwel klaar. We werkten zo hard door, dat ik vergat dat ik een klant had beloofd enkele knipsels voor vijf uur te posten. Daarom heb ik ze bij het postkantoor zelf in de bus gedaan. Die legen ze pas na 19.00 uur. Tegenover het postkantoor zit een pizzeria. De vroegere eigenaar van Da Gigi zit daar nu. Hij is blijkaar nog steeds goed, want zijn terras zat overvol. We moeten daar toch ook eens gaan eten.
1 bestelling: basisschoolsingletje Benny Vreden. Het wachten is op de eerste bestelling via 'Boekwinkeltjes'. Dat duurt me eigenlijk te lang.
